Goðasteinn - 01.09.1998, Page 45
Goðasteinn 1998
snúning og hrundi kornið við það með
jöfnu millibili ofan í kvarnaraugað. Ut
frá þessu mátti áætla hvað langan tíma
tæki að mala það korn, sem trogið tók,
en þá varð maður að vera til staðar að
stöðva kvörnina og var það gert með
því að hleypa vatninu af mylluhjólinu.
Kvarnarstokkur var undir kvörninni
og tók hann við mjölinu þegar það
hrundi útundan kvarnarsteinum. Stokk-
ur þessi var ferkantaður með um 10 cm
víðu gati á einni hliðinni, fyrir því var
haft dragspjald. Þegar stokkurinn var
tæmdur var spjaldið dregið frá og mjöl-
inu sópað út um gatið í ílát og stokkur-
inn síðan sópaður út, oft var notaður til
þess fuglsvængur, aðrir notuðu sporð af
harðfiski og víst er hann sannur þessi
gamli málsháttur. „Við lítið má notast,
en ei við ekkert“.
Hér í Fljótshlíð man ég eftir nokkr-
um mylluhúsum, en þá var hætt að nota
þau, en korn var malað í handkvörnum
á nokkrum bæjum fram um 1920 eða
jafnvel lengur. Á eftirtöldum bæjum
voru mylluhús uppistandandi fram um
1930 eða lengur: Árkvörn, Eyvindar-
múla, Teigi og Vatnsdal. Á Barkarstöð-
um er lækur sem heitir Myllulækur, en
ekki man ég el'tir kofa þar uppistand-
andi, en nafnið bendir til þess að þar
hafi verið kornmylla. Á Tumastöðum
var kofatóft við Torfastaðagróf, vestur
frá bænum, þar hefur verið kornmylla
og bugur með læknum fram af tóftinni
heitir Myllubugur. Við lækinn framan
við Tungu var kofatóft, augljóslega
gamall myllukofi. Við vegagerð yfir
lækinn var ýtt yfir þessa tóft.
Um 1925 tóku nokkrir bændur sig
saman og settu upp kornmyllu við
Grjótá. Hún var síðan færð að Kirkju-
lækjarkoti og notuð þar um stuttan
tíma, þetta mun hafa verið sfðasta
vatnsknúna kornmyllan í Fljótshlíð.
Vel getur verið að vatnsknúnar
kornmyllur hafi verið á fleiri bæjum í
sveitinni, en ekki hef ég fundið neinar
heimildir um það.
Bílaþjónustan Hellu
Dynskálum 24, s. 487-5353
Bílaverkstœði — rennismíði
dekkjasala — viðgerðir
Bjóðum 10% afslátt á
sóluðum óekkjum
-43-