Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 2020, Page 72

71
Saga Guðrúnar Helgu Finnsdóttur frá Geirólfsstöðum í Skriðdal
efni heimilisfólksins. Í öðru lagi var námið
léttara sökum þess, hver bæði hjónin voru
samrýmd og samtaka í því að fá mennta-
þroskanum svalað. Ýkjulaust talað hef ég
fáa menn þekkt, sem mér hefur fundist
jafn menntandi að vera samvistum við.“
(Jakob Jónsson, 1950).
Guðrún var víðsýn kona og hafði sterkar lífs-
skoðanir sem mótuðust af sterkri réttlætis-
vitund. Hún geymdi ávallt Ísland í hjarta sér
og ræktaði íslensk blóm fyrir framan heimili
sitt. Áhugi hennar á Íslandi endurspeglað-
ist í íslensku félagsstarfi hennar vestanhafs.
Hún vann að málum Únítarasafnaðarins í
Winnipeg. Hún var um skeið forseti kven-
félags hans. Átti lengi sæti í stjórn Kvenna-
sambands kirkjufélagsins.
Guðrún átti mikinn þátt í undirbúningi
minningarits um íslenska hermenn sem félagið
gaf út. Hún studdi Þjóðræknisfélagið með
ráðum og dáðum, átti sæti bæði í þingnefndum
og milliþingnefndum af hálfu félagsins. Hún
var vel að máli farin og voru tillögur hennar
í hverju máli bornar fram af gjörhygli og í
trúnaði við málstaðinn. Í viðurkenningarskyni
hafði hún verið kosin heiðursfélagi, bæði í
Jóns Sigurðarsonar félaginu og Þjóðræknis-
félaginu (Richard Beck, 1950).
Í bókinni Ferðalok lýsir Guðrún (1950)
ferð sinni á Íslendingahátíð í Gimli:
„Einu sinni vorum við hjónin ein á ferð á
björtum og blíðum sumarmorgni. Leiðir
Íslendinga lágu þann dag til Gimli. Þar
var Íslendingadagurinn haldinn hátíðlegur.
Við vorum í glöðu skapi og hugðum gott
til glóðarinnar, að eyða deginum í samfé-
lagi heilagra, það er að segja í samfélagi
með hundruðum eða þúsundum hrein-
ræktaðra Íslendinga. Við keyrðum léttan
eftir rennisléttum þjóðveginum, og heitur
og ör hjartsláttur vélarinnar hljómaði eins
og undirspil við gleðisöngva morgunsins.
Allt gekk eins og í sögu þangað til við
komum norður fyrir Selkirk. Þar var hópur
vegavinnumanna að róta upp brautinni,
á langri spildu, að gjöra hana beinni og
breiðari. Okkur var vísað inn á hliðargötur.
En eins og oft fer fyrir þeim sem sagt er
til vegar, lentum við á skakka braut og
áttuðum ekki á því fyrr en við vorum við
komin niður á Rauðárbakka og heim að
garði Indíánana þar. Við höfðum aldrei
farið norður að ánni fyrr.“
Guðrún og Gísli tóku indíána upp í bílinn og
eftir að hann fór úr bílnum þá var Guðrún
mjög hugsi um stöðu indíánanna í samfé-
laginu.
„En spurningarnar eltu mig í huganum
norður að Gimli og reyndar miklu lengur.
Bar þessi fáláti veðurbitni rauði maður hita
í hjarta yfir tapi Indíánanna? Var hann ekki
eins afvatnaður og hann í fyrstu sýn virtist
vera? Heyrði hann kannski í hrynjanda
tungu sinnar heróp og örvaþyt forferðanna?
Sá hann í huga sér hina alfrjálsu stoltu kyn-
flokka leggja hina víðáttumikla sléttu undir
fór; áður en hinn hvíti landsnámsmaður
markaði þeim þröngan bás í afkimum þessa
mikla meginlands? Og spurningarnar fóru
enn lengra. Var það ekki hlutskipti allra
sem fámennari eru og minniháttar að verða
uppsvelgdir af hinum stærri og sterkari.“
Um langa hríð brosti lífið við þeim hjónum.
Vinna var mikil og þau áttu mikið af vinum.
En þá dró upp svart þrumuský. Þann 8. nóv-
ember árið 1918 misstu þau yngstu dóttur sína,
Unni (fædd 25. febrúar 1915). Bæði tóku þau
missinn mjög nærri sér. Þessi harmur þeirra
var til þess að Guðrún Helga rak eiginmann
sinn til þess að safna saman ljóðum sínum og
gefa þau út. Á sama tíma hvatti Gísli eigin-
konu sína til að fara að skrifa sögur.