Lögfræðingur - 01.01.1899, Page 27

Yíirlit 3’fir lagasögu íslauds.
27
innrjettarins um það, að guðslög skyldu ráða, þar sem á
greindi guðslög og landslög (16. [9.] kap.) o. fl.
Eptir að þeir Indriði böggull og Nikulás Oddsson
komu með þann boðskap konungs, að liann samþykkti
Kristinnrjett Árna biskups í sumum greinum, skrifaði
Árni biskup til konungs og kvaðst kristinnrjetti »ætla
hvergi meirr fram at lialda, en hóf er á« ‘). Á alþingi
1281 mælti Árni biskup mjög í móti ýmsum greinum
Jónsbókar, en þar sem málalokin urðu þau, að hún var
öll lögtekin, þá leiðir af því, að Kristinnrjetturinn gat
eigi náð gildi, þar sem ákvæði hans voru
gagnstæð fyrirmælum Jónsbókar. Að vísu má
sjá það, að biskupar gerðu tilraunir til þess, að halda fram
þessum ákvæðum Kristinnrjettar Árna biskups, en þótt
þeir kunni að hafa haft sitt fram stundum, urðu þó til-
raunir þessar í heild sinni árangurslausar.
Loks ber að nefna ákvæði Kristinnrjettarins um mál-
efni, er eigi voru viðurkennd kirkuleg málefni, en sem þó
voru eigi beint gagnstæð ákvæðum Jónsbókar, svo sem
ákvæðin um yfirráð biskups yfir kirkjueignum (11. [4.]
kap.) og dómsvald klerka (41. [J4.] kap.). jj>essi ákvæði
höfðu mjög tilfinnanleg áhrif á rjettindi leikmanna, og
þess vegna varð mótstaðan gegn þeim langmest, einkum
að því er snertir kirkjueignirnar, eins og segir í sögu
Árna biskups.
Vorið 1283 sendi Eiríkur konungur Magnússon brjef
til Islands um kirkjueignir o. fl., þar sem meðal annars
var kveðið svo að orði, að slíkur skyldi vera kristinndóms-
rjettur í smáu og stóru, sem hefði verið um daga þeirra
1) Árna bps. s. kap. 20., bls. 707.