Lögfræðingur - 01.01.1899, Side 56

56
Páll Bricm.
skoðast sem afrjettarfje, því að fyrst og fremst væri það
gagnslítið, að reka fjeð heim til eigandans, ef hann svo
mætti láta það að ósekju ganga í land annara manna, og
í annan stað kemur það eigi lieim við orðin í 53. kap.,
þar sem miðað er við »ef fé gengr úr afrétt«. pegarfjeð
er einu sinni komið heim til eigandans, verður að skoða
ágang fjárins sem hvern annan ágang búfjár, og þá er fjeð
komið undir hin almennu ákvæði um búfje.
Samkvæmt þessu hefur sá, sem á fje á afrjetti, enga á-
byrgð á því, þótt fjeð gangi úr afrjetti og veiti mönnum
ágang, þangað til það er rekið heim til lians.
Samt sem áður standa menn þó eigi alveg rjettlausir
gagnvart þeim, sem eiga afrjettinn og taka fjeð á hann.
Menn liafa þann kost að beiða afrjettareigendur garðlags.
Um þetta eru ákvæði í Jónsbók, Llb. 54. kap.; þar
segir svo: »Rétt er þeim manni, er næstr býr afrétt, at
gera stefnu á einmánaðar stefnu eða samkomu við sik til
garðlags þeim, er þá afróttu eigu, en þat er afréttr, er tveir
menn eigu saman eða fleiri. J>eir skulu gera garð at jarð-
armagni, svá sem hverr á í afrétt til, svá at þeir geri
hálfan, en sá hálfan, er garðlags beiddi, ok svá haldi livár-
ir síðan. En sá, er eigi vill gerða, tvígildi honum (íslensku
útg. hafa: »þeim«) skaða þann allan fyrir allra þeirra
fé ok svá þeirra manna, er þeir hafa þann afrótt lofat«.
petla lögmæli er að miklu leyti tekið úr Grágás, en
þar eru ennfremur ákvæði um, að afrjettareigendur megi
biðja þann mann garðlags, er land á næst afrjettix).
Sá, sem býr næstur afrjetti, hefur rjett til að beiða
afrjettareigendur garðlags, þannig að hann gjöri hálfan
1) Urg. lb. bls. ]ÍM-~12Í.