Lögfræðingur - 01.01.1899, Page 67

Ágangur búfjár.
«7
nám. í Norvegi var landnam sektir fyrir skaða á landi
mánns og ákveðinn hluti af fullrjetti, en með landslögum
Magnúsar konungs Lagabætis var ákveðið, að það skyldi
vera jafnt skaðabótunum, þó svo að það færi eigi ytir á-
kveðin takmörk, er voru miöuð við stjett landeiganda');
þessi ákvæði voru síðan tekin upp í Jónsbók, Landsleigu-
bálk, 18. kap. par er ákveðið, að landnám skuli vera jafnt
áverkabót, sem er sama sem skaðabót, þó svo að landnám
mátti eigi hærra vera, en frá 3 mörkum til hálfrar merk-
ur eptir stjett manna. þ>essi mismunur er nú alveg fall-
inn, og veröur landnámið því eigi hærra, en hálfmörk eða
24 álnir.
Eptir landslögum Magnúsar konungs átti jarðeigandi
jafnan að fá landnámið, þótt annar væri leiguliöi1 2), en
[>etta hefði verið allt of mikil breyting frá því, sem verið
liafði eptir Grágás, og því er í Jónsbók skýrt tekið fram,
að jeiguliði skuli hafa eigi að eins skaðabætur, lieldur og
landnám'fyrir ágang3). í samræmi við þetta eru ákvæðin
í Jb. Llb. 16. kap., að fyrir hagabeit skuli fjáreigandi
bæta nfyrir skaða ok landnám með þeim, er gras á«4).
Landnám er því samkvæmt Jónsbók sekt, sem er
venjulega jafnhá sem skaðabæturnar, en stundum getur
það verið öðruvísi.
1) Landslög VII--20.
2) Landslög VII—20, sbr. Fr. Brandt, Retshistorie. ÍI. bls. 129.
3) Jb. Llb. 7. kap. „Bf menn beita engjar Jeiglendiugs eða haga,
þá á haun sök á )>ví, en landeigandi, ef hann vill eigi sækja,
ok svá ef jörðu er skatt; jmt skal allt bæta skaðabótum olc
landnámi, sem 6 skynsamir grannar peirra meta. “
4) Sjá og .Jb. Llb. 23. kap. og Rb. 2. júlí 1291, 5. gr. .Tb. Llb.
32. kap. („landnám með“).
ó*