Lögfræðingur - 01.01.1899, Side 69

Ágangur búfjár.
69
lielgin verður að hafa sömu merking eins og í lögum, er
giltu á undan henni, enda kemur þetta alveg heim við
Jónsbók, því að þar sem Grágás miðar við örskotshelgi,
þar hefur Jónsbók tvö hundruð tólfræða faðma1); sjest af
því, að menn hafa viljað sleþpa í Jónsbók, að miða við
örskötshelgina, og viljað heldur miða við lengdarmál henn-
ar að faðmatali. í rjettarbótinni 2. júlí 1294 hefur þetta
eigi verið athugað, heldur hefur verið miðað við örskotshelg-
ina, eins og áður hafði verið.
Eptir að vjer þannig höfum athugað orðin skaðabót,
landnám og örskotshelgi, viljum vjer aptur hverfa til við-
urlaganna í heild sinni. Af lagaákvæðum þeim, sem að
framan eru nefnd, sjest fljótt, að skylt er að greiða skaða-
hætur fyrir allan ágang á tún og engjar, allan ágang yfir
löggarða eða gildar girðingar, hvort sem er yfir garða um
haga eða afrjettargarða o. s. frv., svo og þar sem fjáreig-
andi hefur vanrækt garðlagsskyldu sína, ennfremur ber
fjáreiganda að gjalda skaðabætur, þar sem hann rekur fje
sitt í haga annars eða að þeim, svo og fyrir ágang á lög-
festa haga eða með einu orði, hvarvetna þar sem ágang-
urinn varðar við lög, eptir því sem áður hefur verið sagt.
Að þessu leyti er fullt samræmi í lögmælum Jónsbókar.
Aptur á móti nær samræmið í Jónsbók eigi lengra.
J>annig er ákveðið, að sá, er vanrækir skyldu sína í því að
gjöra afrjettargarð, skuli gjalda tvöfaldar bætur fyrir allan
ágangsskaða af afrjettarfje (Jb. Llb. 54. kap-), þar sem
annars staðar er ákveðið, að menn auk skaðabóta skuli
1) Grg. II. bls. 452, sbr. J b. Llb. 32. kap., (rrág. II. bls. 467,
sbr. Jb. Llb. 23, Grg. II. bls. 507, sbr. Jb. Llb. 57. kap., Grg.
II. bls. 516, sbr. Jb. Rb. 3. kap.