Lögfræðingur - 01.01.1899, Page 70
70
Páll Briem.
gveiða landnám. Eins og áður er sagt, var landnám jafnt
skaðabótunum, ogþví verða útlát ágangsveitis jöfn í mörgum
tilfellum, en mismunurinn er sá, að hjer gilda eigi takmörk
þau fyrir upphæðinni, sem ákveðin eru um landnám, og
svo '.r landnámið sekt, þar sem helmingur hinna auknu
skaðabóta verður tæplega talin sekt.
Ennfremur er allmikill mismunur, að því er snertir
landnámið, og viljum vjer nú athuga fyrirmæli laganna í
þessu efni.
Ágangur á tún, akra og engi varðar laudnámi auk
skaðabóta, eptir því sem ákveðið er í rjettarbótinni 2. júlí
1294, 5. gr., fyrir þeirra manna fje, er beit, eiga í ör-
skotshelgi, sem er 200 faðma tólfræð. En spurningin verður,
frá hverju eigi að telja þessa 240 faðma. þ>að mætti ætla
að telja skuli þá frá landamerkjum, en þá yrði þetta sama
sem, að ágangurinn varðaði að eins skaðahótum fyrir alla
þá, er hafa land til afnota að landi hins eða með öðrum
orðum alla nágrannana; ef svo væri, þá eru full líkindi
til þess, að þetta hefði verið skýlaust tekið fram, og þess
vegna virðist eigi rjett að telja örskotshelgina þannig,
lieldur sýnist eðlilegra. að telja hana frá því landi, sem
um er rætt í lagagreininni, eða með öðrum orðum frá
landi því, er fyrir áganginum verður, hvort sem það er
tún, akur eða engi.
A hinn bóginn er einnig miðað við, hvar fjáreigandi '
á beit, það er auðsætt, að fjáreigandi á beit alls staðar,
þar sem haglendi lians er, en auk þess sýnist eðlilegast,
að lieimfæra undir þetta livcrn -þánn stað, þar sem fjár-
eigandi lætur skepnur sínar ganga til beitar, hvort sem
iand þetta er eiginlegt haglendi, engi eða ræktað land.
Sá fjáreigandi, sem hefur slíkt land lengra en 240 faðma