Lögfræðingur - 01.01.1899, Page 136

Páll Briem.
136
bætur á húsum eða byggi ný hús, er nauðsynleg sjeu
jörðinni, þá skuli landsdrottinn kaupa þetta af þeim fullu
verði. Með lögum 19. febr. 1861, 5. gr. var aukinn rjett-
ur leiguliða þannig, að landsdrottinn er skyldur, að kaupa
af þeim húsabætur og ný hús, þótt þau sjeu eigi öldung-
is nauðsynleg, ef jörðin fær meira verð og gildi við þetta.
í Danmörku hefur þetta gefist vel.
Hjer á landi bafa einnig komið tillögur fram í þessa
átt. Meiri liluti landbúnaðarlaganefndarinnar sýndi á
sínum tíma fram á, hversu það væri óheppilegt, að jörð-
um fylgdu eigi nauðsynleg hús.')
þ>cgar málið kom fyrir stjórnina, þá var hún nefnd-
inni samdóma um þetta, og áleit því, að landsdrottinn
ætti að eiga nauðsynleg hús á jörðinni. »Stjórnarráðið
liefur því haldiðn, segir í Alþingistíðindunum 1879, »að
um þetta eigi að hafa þá reglu, að, ef húsin eru nauð-
synleg, skuli jarðareigandi vera skyldur að kaupa þau að
fráfaranda«. I stjórnarfrumvarpi til landbúnaðarlaganna
voru því sett þar að lútandi fyrirmæli. í efri deild voru
þau samþykkt þrátt fyrir nokkur mótmæli af hendi jarð-
areigenda. En þegar til neðri deildar kom, þá setti hún
sig eindregið á móti.
Akvæðin í ábúðarlögunum 1884 um hús á jörðum
eru orðuð eins og nefndin í neðri deild 1881 lagði til að
þau væru.1 2)
Yjer höfum áður nefnt þessi ákvæði, en viljum enn
minnast á þau sem dæmi til þess, hvernig lagasmíði vort
1) Frumvarp til landbúnaðarlaga. 1877. bls. 60—61 og 67—71.
2) Alþ.tíð. 1879, 1. bls. 29-73, 321—329. II. bls. 735—762.
Alþ.tíð. 1881, I. bls. 307 og Alþ.tíð. 1883. C. bls. 210, 286,
346, 386 og 430.