Lögfræðingur - 01.01.1899, Síða 150

150
Páll Briem.
skipti, þá eru þær engu síður nauðsynlegar ög gagnlegar,
og þær hafa í sjálfu sjer jafnan rjett á sjer, sem stórfeng-
legu jarðabæturnar. j>að er alls eigi heppilegt, að úti-
loka smáfelldu jarðabæturnar frá endurgjaldi, og þeim mun
óheppilegra er þetta, sem það kemur einkum niður á fá-
tækari en iðjusamari hluta leiguliðanna.
pað er auðsjeð, að þetta er eigi tilgangur ábúðar-
laganna. Fyrir því ætti að vera auðgjört að kippa þessu
í lag, og því skal fara hjer um þetta nokkrum orðum.
þ>ess er þá fyrst að geta, að það er mjög mikilsvert,
að það sje fastákveðið í lögunum, fyrir hverjar jarðabætur
leiguliði fær borgun, og hversu mikið endurgjald hann fær
fyrir jarðabætur sínar. A þennan hátt verður komist hjá
mati af handahófi, og útilokaðar þrætur og misklíðir milli
leiguliða og landsdrottins. feir vita báðir fyrirfram, að
hverju þeir eiga að ganga. þ>að verður rjettarvissa um
endurgjald leiguliða, sem er mikils virði fyrir alla þá,
sem hlut eiga að máli.
J>egar á að athuga, fyrir hverjar jarðabætur leiguliði
eigi að fá endurgjald, þá er þess að geta, að í 20. gr. á-
búðarlaganna er ákveðið, að meta skuli, hvort varanleg
not muni verða að jarðabótinni og tilvinnandi að gjöra
hana. En það verður að álíta allar að þær jarðabætur, sem
veittur er styrkur fyrir úr landssjóði, sjeu þess eðlis, að
varanleg not verði að þeim og tilvinnandi að gjöra þær.
J>að eitt, sem þarf að athuga, er, hvort jarðabótin sje vel
af hendi leyst og hvort hún hefur heppnast. J>etta sýnir
reynslan að miklu leyti, og því virðist eigi geta orðið
mikill ágreiningur um þetta. Samkvæmt þessu virðist
það sanngjarnt, að leiguliði geti fengið endurgjald fyrir
allar slíkar jarðabætur, sem landssjóður veitir styrk fyrir,