Lögfræðingur - 01.01.1899, Side 163

Erfðaábúð. sjálfsábúð og leiguábúð.
163
og ávallt þarf að hafa vakandi auga á þeim, til að halda
þeim svo við, að þeir vinni verk sitt tilhlýðilega.« »f>ar
sem pípuræsi og malarræsi eru vel gjörð, og jörð ekki
mjög óhentug, er talið víst, að þau endist hjer um hil
mannsaldur.« ')
þ>etta hefur verið tekið hjer fram til þess að sýna,
hvernig mannvirki, sem jörðu fylgja, geta verið mismun-
andi.
En þegar það, sem lögin gilda um, er mismunandi,
þá verða þau einnig að vera mismunandi. Menn verða
að hafa það hugfast, að lögin eiga að laga sig eptir líf-
inu, og lögin verða að hyggjast á nákvæmri þekkingu á
lífinu og náttúrunni.
Lokræsin eru varanleg. þau þurfa lítið eða ekkert
árlegt viðhald, en þau endast ekki nema mannsaldur. Ef
farið er eptir þeim lögum, sem nú gilda, og venju þeirri,
sem nú tíðkast, þá fær sá leiguliði, sem hefur gjört þau,
ekkert endurgjald, og það þótt þau sjeu ekki nema eins
eða tveggja ára. Næsti leiguliði er, ef.til vill, á jörðinni
í 20—30 ár, þegar hann fer frá, eru lokræsin, eptir því
sem að orði er kvcðið, stæðileg, og því, ef til vill, ekkert
álag gjört á þau, þótt hann hafi haft mikinn ágóða af
þeim. j>riðji leiguliðinn fær svo jörðina; þegar liann fer
frá, eru lokræsin, ef til vill, orðin ónýt, þá á hann að
greiða allt álagið, en sem þá er of lítið til þess, að gjöra
þau upp. Fyrsti leiguliðinn, sem hætir landið, tapar, ef
til vill, miklu íje. Annar leiguliði fær ágóðann, en þriðji
leiguliðinn hefur ábyrgðina. Slík lög eru hvorki eðlileg
nje rjettlát.
1) Tímarit Bókmenntafjelagsins. 1881. II. bls. 249 og 258.
11*