Eir - 01.07.1900, Síða 50

162
leyti skamt á veg komnir. Lög 3. jan. 1890 (um lögreglu-
samþyktir fyrir kaupstaðina) heimila kaupstöðum landsins að
setja í lögi'eglusamþyktir sínar ákvæði um alment hreinlæti og
þrifnað, en þau ákvæði í hinum gildandi lögreglusamþyktum
eru mjög af skornum skamti. í tilskipun 4. maí 1872 (um
sveitastjórn á íslandi) segir svo í 15. gr. að „Hreppsnefndir
skulu, hver í sinum hreppi, hafa gætur á heilbrigðisásigkomu-
laginu í hreppnuin, samkvæmt þeim reglum, sem amtsráðið
eða landshöfðingi skipar fyrir um það.“ Slika reglugjörð hefir
amtsráðið í Norður- og Austuramtinu samið, (pientuð í Lög-
fræðing 2. árg. bls. 84—86), en þessu mun ekki hafa verið
geflnn mikill gaumur, enda ákveða lögin ekki neina hegningu
á þá menn, er brjóta kynnu ákvæðin i þess konar heilbrigðis-
reglum. í Suður- og Vesturamtinu var fyrir nokkru borið
undir sýslunefndir, hvort þeim litist ekki ráðiegt að gefnar væru
út einhverjar reglur um hreinlæti og þrifnað á sveitaheimilum
(um salerni, vatnsból o. fl.), en sýslunefndirnar voru flestar á
móti því! Er það ijós vottur um hugaríar manna og þrifn-
aðartilfinningu. Það er amtmaður Július Havsteen, sem gert
hefir þessar lofsverðu tilraunir, bæði i Norður og Austuramt-
inu, meðan hann var þar, og seinna í Suður- og Vestur-
amtinu.
Þó er auðsæ mikil framför i öllum heimilisþrifnaði á síð-
ari hluta hinnar liðnu aldar1, og vonandi verður sú framför
enn greiðstígari á nýju öldinni, svo margir eru iæknarnir orðnir,
og svo margir skólarnir. Má vænta þess að hugsunarháttur-
inn breytist óðum til batnaðar, og verði þess ekki langt að
bíða að þjóðin finni til þess, að þörf or á heilbrigðislögum
(þrifnaðarákvæðum) engu síður en sóttvarnarlögum.
Menn furða sig oft á því, að margar manneskjur halda
heilsu og ná háum aldri, þó að þsér lifi alla æfi í verstu hreys-
u'm við argasta sóðaskap; suma furðar svo mjög á þessu, að
þeir halda að hreinlætisprédikanir Jæknanna séu hégóminn einn
og markleysa. Ég býst við því, að flestir þeir, sem þettalesa,
1 Þetta er skrifað í janúarmán. 1901.