Skírnir - 01.01.1860, Blaðsíða 123
Ófríörinn.
FRÉTTIR.
125
þá er Frakkar réftu Ítalíu, en hiS sí&ara frá 1815 til 1858, þá er
Austrríkismenn hafa aS kalla ráSiS þar bæbi lögum og lofum.
SumariS 1792 var ríkjum á Ítalíu uokkru öbru vísi skipað en
síSar hefir veriS, þá var Genúa, Lúka og Feneyjar þjóSveldi sér, og
þá lutu eigi undir abra höfíu'ngja önnur hérub á Italíu en hertoga-
dæmin Mæland (Milano) og Mantúa, er hnigu til þjóSverja keisara.
Viktor Amadeifr þriSi, konúngr Sardinínga, gjörbist einna fyrstr
manna til ab ýfast vib þjóSveldinu á Frakklandi og var einna ákaf-
astr til afe koma á samtökum í Pillniz gegn Frökkum, enda höfbu
forfeSr hans lengi átt í skærum viS þá a?) undanförnu. Frakkar
sögSu honum her á hendr og lögSu þegar undir sig Savojaland
(Savoia, Sapandia aí> fornu) og Nízu hérab, er liggja vestan í
Mundíufjöllum, fóru síSan í móti konúngi, er fengiS hafbi liS af
Austrríkismönnum, og áttu viS hann margar orustur og harfear.
Amadeifr varSist allvel og fengu Frakkar eigi unniS bug á honum
fyrr en um sumariS 1796, er Napóleon tók stjórn yfir Frakka her
á Ítalíu. f>á skipti fljótt um skrib, Napóleon lagbi undir sig á
tveim sumrum Parma, Módena, Toskana, Langbarbaland (Mæland
og Mantúa), Feneyjaland og mestan hluta af löndum Sardinínga kon-
úngs. Öll lönd þessi uríiu þá um sumarib gjör aí> einu þjóSveldi,
en um haustib fékk þjófeverja keisari Feneyjar í skiptum fyrir
Flæmíngjaland. Sumarib 1798, þá er Napóleon var á Egiptalandi,
lögbu Frakkar undir sig Rómaveldi og Púl og reistu þar upp þjób-
veldi. Sumarib eptir (1799) kom Súvarof til sögunnar; hann fór
til Italíu, vann hvorn sigrinn á fætr öbrum, og fyrir vetrnætr höfbu
Frakkar misst allt ríki sitt á Ítalíu. En nú var Napóleon aptr
kominn úr Egiptalandsför sinni; hann fór snemma um vorib (1800)
subr yfir Mundíufjöll, og kom ab baki Austrríkismönnum. f>á stób
hin nafnfræga orusta á völlum Marengis (14. júní), er þeir Desaix
og Kellermann vógu sigrinn í hendr Napóleoni. þetta sumar bibu
r
Austrríkismenn miklar hrakfarir fyrir Frökkum, og um vetrinn, er
sætt komst á i Lúnivillu (9. febr. 1801), héldu þeir Feneyjalandi
einu eptir af öllum löndum sínum á Italíu. Skömmu seinna (1802)
tóku Frakkar öll lönd Sardinínga konúngs undir sig utan Sardinar-
ey, þar hafbist vib Viktor konúngr Emanúel, bróbir Karls Emanúels
annars og sonr Viktors Amadeifs hins þribja, þar til hann nábi aptr