Andvari - 01.01.1983, Side 62

60
AÐALGEIR KRISTJÁNSSON
ANDVARI
Við förum norður á sunnudag-
inn kemur, og hefur séra Halldór léð
okkur reiðhesta sína, svo við höfum
eina 6 til reiðar og verðum Jósepi
Skaptasyni samferða, svo hart mun
verða riðið.“37
Með þessum hætti varð skilnað-
ur Ástríðar og Gísla. Séra Jón Norð-
mann Jónsson segir, að sú saga hafi
komið á loft, að Gísli hafi beðið dótt-
ur Lárusar Thorarensens, frænda
síns, í norðurleiðinni, og verður hún
hvorki staðfest né hrakin af kunnum
heimildum.38 Gísli orti ýmislegt á
ferðum sínum um landið þetta sum-
ar, og nú lá leiðin aftur á Hafnar-
slóð. Fréttirnar af því, sem gerðist í
Laugarnesi, bárust furðufljótt til
Kaupmannahafnar, og Brynjólfur
Pétursson skrifaði Grími Thomsen í
júlí, hvað við hafði borið með þess-
um orðum: ,,Gísli litli Brynjólfsson
fór heim einsog eg hef skrifað þér.
Hann er nú búinn að slá upp með
Ástríði og drífa móður sína burt frá Laugarnesi. Pað var við að búast sá
yrði endirinn.”39 Og Brynjólfur gleymir ekki að fræða Grím um allt, sem
Gísla varðar, því að í bréfi dagsettu 9. desember 1847, segir hann svo
frá: ,,Pá eru nú skipin komin og með þeim þeir íslendingar allir, sem heim
fóru í vor. Þar á meðal Gísli. Það er nú allt um garð gengið mál hans við Laug-
nesingana og hefur farið allvel. Hann kom hér með móður sína og hefur komið
henni fyrir í kost."40 Og nú tekur við enn betri heimild um Gísla og allt sem
fram fór í hugarheimi hans, en það er dagbók sú, sem hann skrifaði árið 1848,
ein merkilegasta sjálfstjáning, sem til er í íslenzkum bókmenntum, svo að vitnað
sé til orða Sverris Kristjánssonar.41 Hún hefst 1. janúar 1848 og sýnir les-
andanum, að Ástríður var í huga Gísla jafnt í vöku og svefni. Hinn 15. janúar
trúir hann dagbókinni fyrir því, að hugsunin um hana haldi fyrir sér vöku, og
þegar á vit svefnsins kemur, dreymir hann Ástríði, að hún komi og spyrji,
hvort hann elskaði sig ei lengur, og hann segir nei eftir mikla sálarorustu. ,,Þá
þótti mér, að okkur væri opnuð æð til að vita, hvört væri saklaust. Þá rann
úr æðum hennar hreint sakleysis-blóð, en úr mínum svart svikara-blóð.“4_!
Sektartilfinningin sótti hann heim í vöku og svefni, og eftirsjá hins missta er
Helgi Thordersen biskup.