Andvari - 01.01.1983, Síða 94

92
ÞÖRÐUR KRISTLEIFSSON
ANDVARI
Þitt er nú fokið vit í vind,
villist skynsemin, hölt og blind;
sál og líkami er svíns tmynd,
en samvizkan dofin beinagrind.
Það er sérstaklega athyglisvert, að Sigurður Helgason bóndi á Fitjum er
aðeins svipur hjá sjón samanborið við hreppstjórann, hinn auðuga stórbónda
og sveitarhöfðingja að Jörfa í Kolbeinsstaðahreppi.
Við Hellna og Mýrar vestur var Sigurður aflasæll, virtur og velmetinn
formaður á opnum skipum áratugum saman: notaði þar á miðum fyrstur
allra fiskinet og lóðir. Var á þeim vettvangi sannur brautryðjandi. - Og það
var eigi aðeins við sjósókn, sem Sigurður Helgason bar af um atorku og vinnu-
afköst. Hið fínna smíði virðist hafa leikið í höndum hans engu síður en skipa-
smíðar. Hann lét sig t. d. eigi muna um það að smíða tvö hundruð spuna-
rokka auk annarra hluta. - Um jarðrækt og framkvæmdir í landbúnaði hefur
Sigurður augljóslega verið á undan samtíð sinni. Hann hlaut veglega muni frá
búnaðarfélaginu danska í viðurkenningarskyni fyrir garðrækt.
Fjáraflamaður hefur Sigurður verið svo slyngur, að það hafa ekki margir
bændur á Islandi á sama tíma staðið honum jafnfætis efnalega.
Á árunum 1840-1846 lét hann 4.000 ríkisdali af hendi rakna. Megin-
hluta þessarar miklu fjárupphæðar sóaði einkasonur hans, Helgi, sem dvaldist
við nám í Kaupmannahöfn þessi ár, en virðist samkvæmt traustum heimildum
hafa slegið slöku við námið og kom heim eftir sex ára útivist án þess að hafa
lokið embættisprófi. Sigurður hafði gert sér miklar vonir um námsárangur
Helga og kostaði hér miklu til, varð nú að sætta sig við, að sonurinn færi um
sinn aðra leið en hann hafði ætlað honum.
Tæplega mun almenningur hafa gjört sér háar hugmyndir um embættis-
frama Helga Sigurðssonar, er hann árið 1846 (31 árs) kom úr siglingunni
eftir dálítið skrykkjótta sókn á lærdómsmið í háborg menningarinnar. Fjarri
fór því þó, að Helgi Sigurðsson væri á flæðiskeri staddur, því að nú settist
hann á óðal föður síns að Jörfa og hóf þar búskap. Og þar virðist Helgi
hafa siglt sinn sjó áfallalaust næstu tuttugu árin sem bóndi. Það ætti að segja
sína sögu um hæfileika bóndans. En þegar Helgi Sigurðsson er rösklega fimm-
tugur að aldri (eða 11. júní 1866), er honum veitt Setberg í Eyrarsveit á
Snæfellsnesi og vígður þangað 26. ágúst 1866 af doktor Pétri Péturssyni
biskupi. Þessu brauði þjónaði hann í 9 ár (eða til 9. marz 1875), en fékk þá
Mela í Melasveit í Borgarfjarðarsýslu. Þar var séra Helgi þjónandi prestur
næstu 8 árin, en fékk lausn frá prestskap 2. október 1883. Hann fluttist til
Akraness 1885, og þar andaðist hann 13. ágúst 1888 (73 ára að aldri).
Sighvatur Grímsson Borgfirðingur lætur svo ummælt í Prestaævum: „Séra
Helgi (Sigurðsson) var merkilegur og fjölhæfur gáfumaður og lagði margt í