Menntamál - 01.04.1962, Qupperneq 36

26
MENNTAMÁL
Óþarfa viðkvæmni, kann einhver að segja, en svona er
það nú samt. Enn hefur ekki fundizt réttnefni, sem leyst
geti fávitaheitið af hólmi, en það er í rauninni gott orð
og rökrétt myndað. Hefur því verið notazt mjög í seinni
tíð við lýsingarorðið vangefinn.
Venja er að leggja svonefnda „greindarvísitölu“ til
grundvallar, ef ákvarða skal vitsmunaþroska einstakl-
ings. Þessi „vísitala“ er fengin með því að prófa viðkom-
andi með aðferðum, sem ekki verða skýrðar hér, enda
væri ég tæpast fær um það og hef allt þar að lútandi
eftir mér lærðari mönnum. Nægir að geta þess, að meðal-
greindur maður hefur greindarvísitöluna 100 eða þar um
bil. En vangefinn telst sá, sem hefur greindarvísitölu
undir 75 stigum. Sérfróðir menn greina svo vangefna í
þrjá flokka. örvitar eru þeir nefndir, sem hafa greind-
arvísitölu undir 35, hálfvitar frá 35—50 og vanvitar frá
50—75. Örvitarnir þurfa af skiljanlegum ástæðum allir
á vist að halda á hjúkrunarhæli, hálfvitarnir fyrr eða
síðar á ævinni, en flokkur vanvitanna þarf fyrst og
fremst á sérskólum að halda, svo og vinnustofnunum við
sitt hæfi. Margir þeirra læra t. d. að lesa og draga til
stafs, þó oftast sé það af skornum skammti, en þeir geta
lært talsvert til handanna og eru færir um að sjá fyrir
sér með vinnu sinni, sé hún sniðin við þeirra hæfi. Samt
verður þetta fólk alltaf öryrkjar að nokkru og þarfnast
stöðugs eftirlits, verndar og aðhlynningar ábyrgra aðila,
ef það á að fá notið sín í lífsbaráttunni. Því miður hefur
oft farið svo, að þessi flokkur vangefinna, einmitt sá,
sem jaðrar við almenna greind og ef til vill er hægt að
hjálpa mest, að úr honum hafa komið ógæfusöm börn,
sem leiðzt hafa út í ýmiss konar spillingu, mest vegna
skorts á eftirliti og góðri umönnun. Þetta veit ég, að
þið kannizt allar við.
Nú er það svo, að ekki eru til neinar tæmandi skýrsl-
ur um vangefið fólk á íslandi og því síður um almennt