Menntamál - 01.04.1962, Síða 80

70
MENNTAMÁL
gefum engin fyrirmæli um það. (Sjá kaflann um stærð
flokkanna.) Samstarfið innan flokkanna verður að þrosk-
ast með frjálsum hætti og af áhuga hvers og eins, og
allir verða að finna til þeirrar ábyrgðar, sem á þeim »
hvílir.
Barátta um völd og hugmyndir getur að sjálfsögðu átt
sér stað öðru hverju, en þegar aðstaða leyfir, fá nem-
endurnir tækifæri til að rökræða, hvað það er, sem gerir
tillögu eða uppástungu mikils verða. Það er ekki vegna
þess, að hún kemur frá Pétri eða Páli. Mikilvægi tillög-
unnar felst að sjálfsögðu fyrst og fremst í því, að hún
felur í sér góða og raunhæfa lausn á því vandamáli, sem
fyrir liggur.
Á þennan hátt öðlast nemendur okkar þá vitneskju, að
undir vissum kringumstæðum geti hver og einn veitt fé-
lögum sínum ýmiss konar aðstoð. Það verður auðvelt að
gera þeim ljóst, þegar þeir eldast lítið eitt ,að frelsi fylgir
ábyrgð á því, sem gert er eða látið ógert. Þess vegna
þarf að reyna, hvort vinna skal eitthvert verk eða ekki,
hvort rétt er eða rangt að gera þetta eða hitt, og síðan
á að rannsaka framkvæmd verksins með gagnrýni. Þá
skilja þeir smám saman, að á þeim hvílir ábyrgð, sem
ekki er hægt að koma yfir á neinn annan. Ef til vill fer
þá líka að gruna, að enginn er svo mikilhæfur, að hann
verðskuldi að vera alltaf leiðtogi annarra.
Hvernig byrjum við?
Áhugasöm starfssystkin spyrja oft, hvernig bezt sé
að byrja á „frjálsum skólastörfum“. Frelsið veldur ein-
mitt því, að það er ekki hægt að setja upp neitt ákveðið
kerfi. Það er aðeins hægt að gefa vissar bendingar og
í sambandi við þær nefna nokkur mikilvæg dæmi. Bezt
af öllu er það, að starfið hefjist svo að segja af sjálfu
sér, þ. e. a. s. að nemendurnir biðji um að fá að vinna