Morgunblaðið - 02.04.1987, Blaðsíða 50

Morgunblaðið - 02.04.1987, Blaðsíða 50
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. APRÍL 1987 50 Fangelsismál hafa á óskiljanlegan hátt orðið útundan í baráttunni fyrir bættu samfélagi Fangelsið á Litla-Hrauni eftirÞorvald Sigvrðsson Á öllum tímum hafa sem betur fer verið til ódeigir einstaklingar, sem af fómfýsi og innri þrá hafa fómað sér tii ýmiss konar mannúð- ar- og kærleiksstarfa í þágu þeirra einstaklinga og hópa, sem af ýms- um orsökum hafa átt erfítt upp- dráttar. Okkur íslendingum er e.t.v. betur kunnur þessi fómarandi en fólki af öðru þjóðemi og ræðst það að sjálfsögðu af frábærum árangri sem náðst hefír í ýmiss konar mann- bótarstarfi sem leikmenn og áhugafólk hefír hrint af stað, knúð til slíks af eldmóði innri sannfær- ingar. Trúlega er öllum landsmönnum kunnugt um frábært starf SÁÁ og þann einstæða árangur sem þar næst í endurhæfíngur á fólki sem átt hefír í miskunnarlausri baráttu við áfengi eða önnur eiturlyf. Þeir framsýnu einstaklingar, sem þar hófu upp merkið, áttu sjálfír að baki sér harða og bitra reynslu í baráttunni við böl ofdrykkjunnar, en þeir létu ekki bugast. Þeir höfðu á erlendri grund fengið bót meina sinna og um leið eignast nýja lífssýn sem fyrst og fremst einkenndist af kærleiksboðskap meistarans mikla frá Nasaret. Knúðir til dáða af þess- ari nýju og fersku lífssýn börðust þessir stórbrotnu einstaklingar fyrir stofnun landssamtakanna SÁÁ sem nú, aðeins örfáum árum síðar, eru í allra fremstu sveit þeirra sem fást við endurhæfíngu alkóhólista. Hjálparstöðin Vogur, sem og allt annað starf SÁÁ, er í dag leiðandi í heiminum á sínu sviði og leita nú erlendar þjóðir í æ ríkari mæli til >Islands til þess að öðlast reynslu og þekkingu á þessu mannbótar- ARISTON Ö þvottvél kr. 32.340 með söluskatti Hverfisgötu 37, s&nar21490 og 21846. Víkurbraut 13, Keflavík, slmi 2121. starfi sem án nokkurs vafa er einstakt í heiminum, lifandi tákn um einstakt afrek ófaglærðra leik- manna. Gott starf Verndar Orsök þess að ég byija þetta greinarkom á því að ræða um starf- semi SÁÁ er fyrst og fremst sú að beina athygli fólks að störfum áhugafólks að ýmiss konar mann- bótarstarfí. Ætla mætti að félags- samtök á borð við Vemd, sem um áratugi hefír unnið og vinnur enn mikið og gott starf í þágu þeirra sem af ýmsum orsökum hafna í fangelsum landsins, byggju við fyár- hagslegt öryggi og ekki þyrfti að eyða dýrmætum tíma starfsfólksins í það eitt að öngla saman fjármun- um til starfa sem fyrir löngu hafa sannað ágæti sitt og þjóðfélagslega nauðsyn. Enda þótt blásið sé í lúðra og mikið talað um þá almennu velferð sem ríkir í þjóðfélagi okkar, má svo sannarlega fullyrða að einn mikil- vægur málaflokkur hafí orðið útundan í öllu því sem viðkemur jákvæðri þjóðfélagsþróun. Á ég hér að sjálfsögðu við fangelsi landsins og allan hag fanga innan veggja þeirra. í okkar fámenna samfélagi er hver einstaklingur óendanlega mik- ils virði, allar vinnandi hendur eru nauðsynlegar til uppbyggingar og eflingar þjóðfélags okkar. Því mætti ætla að hið opinbera léti einskis ófreistað til þess að liðsinna og hjálpa þeim sem á einn eða annan hátt eiga erfitt uppdráttar. Ég vil á engan hátt vanþakka það sem vel er gjört fyrir ýmsa hópa í þjóð- fleaginu og á þar fyrst og fremst við andlega og líkamlega öryrkja. Orðið útundan Ég gat um það hér að framan að fangelsismál hefðu af einhveij-. um mér óskiljanlegum orsökum orðið útundan í baráttunni fyrir bættu samfélagi. Ég ætla mér ekki að ræða þau mál frekar að sinni en vil þess í stað ræða nokkuð um „Félagssamtökin Vernd, sem fyrir löngu hafa sannað gildi sitt og ágæti, þurfa á hjálp allra landsmanna að halda og því vil ég ljúka þessum skrifum með ósk og bæn til lands- manna, að þeir, mitt í öllu góðærinu, láti þessi mannræktarsamtök njóta góðs af hagsæld til sjávar og sveita.“ þær aðstæður sem föngum eru bún- ar að lokinni afsplánun refsingar. Því miður hafa þær aðstæður skap- ast í þjóðfélagi okkar að æ fleiri einstaklingar bijóta lög og reglur þjóðfélagsins og lenda því fyrr eða síðar í fangelsi. Lengi hefír verið deilt um tilgang og ágæti refsivist- ar og ætla ég mér ekki að blanda mér í þær deilur að öðru leyti en því að lýsa því sem skoðun minni að tilgangurinn hlýtur fyrst og fremst að vera mannbætandi. Ég er sem sagt sannfærður um að allt kapp beri að leggja á að endurhæfa og styðja með öllum tiltækum ráð- um þá ógæfusömu einstaklinga sem í fangelsunum hafna. Áfengis- og eiturlyfjanautn er það þjóðfélagsmein sem mestu ræð- ur um að fólk leiðist út á braut afbrota og því ber að beijast með öllum tiltækum ráðum gegn þessum óheillaöflum. Ég efast stórlega um að almenningi sé nógu kunnugt um hvemig ástatt er fyrir því fólki sem lendir í því að bijóta lögin til þess að ijármagna eigin notkun á áfengi eða eiturlyfjum. Fólk er að sjálf- sögðu dæmt eftir settum og ríkjandi lögum til mislangrar dvalar í fang- elsi. Oftast er hér um að ræða fólk sem er sjúklega háð ýmiss konar vímuefnum og þarf ótvirætt á sam- félagslegri hjálp að halda til þess að losna úr óheillaviðjunum. Allt á f loti í eiturlyfjum Það hlýtur því að vekja furðu manna að þegar þessir ógæfusömu einstaklingar loks eru komnir í fangelsi þá skuli þar allt fljóta í eiturlyfjum svo að fangaverðir, allir af vilja gerðir, til þess að halda uppi reglu, fá ekki við neitt ráðið. Þetta ömurlega ástand leiðir svo til þess að þegar menn loks hafa frið- þægt fyrir brot sín og koma aftur út í samfélagið, eru þeir oft í verra greiðslu að halda sem unnt er að láta í té. Það er með öllu óviðun- andi, að þessi samtök áhugafólks skuli daglega þurfa að stríða við hvers konar fjárhagsvanda á sama tíma og samtökin af hinum sárustu vanefnum eru þó að sinna málum sem beint eða óbeint snerta alla þjóðina. Félagssamtökin Vemd eru eins og áður segir fijáls sámtök áhuga- fólks til hjálpar föngum. Frumheiji og brautryðjandi þessa mannbóta- og líknarstarfs var hin stórbrotna sæmdarkona Þóra Einarsdóttir, sem af einstökum dugnaði og mannkærleika barðist fyrir stofnun ástandi en við upphaf refsivistarinn- ar. Það lætur því að líkum að félagssamtökin Vemd, sem sinna föngum á meðan á refsivist stendur og reyna síðan að hjálpa þegar út í samfélagið er komið á nýjan leik, þurfí á allri tiltækri hjálp og fyrir- Vemdar og starfaði þar í fjölmörg ár við hinar erfíðustu aðstæður, en hélt jafnan merkinu hátt og varð þannig til ómældrar blessunar fyrir fjölmarga einstaklinga og heimili þeirra. Þóra er nú heiðursformaður samtakanna en starfar nú ekki lengur fyrir þau því mannúðarmál í annarri heimsálfu (Indlandi) hafa nú tekið hug hennar allan. Fylgja henni að sjálfsögðu blessunaróskir í störfum fyrir bágstadda þar. Þáttur Björns Einarssonar Margt ágætis hæfíleikafólk hefír í gegnum árin unnið fyrir samtökin af fómfýsi og kærleika, flestir án nokkurra launa, annarra en hjart- anlegs þakklætis bágstaddra skjól- stæðinga. Starfsemi Vemdar er í dag, þrátt fyrir erfíðan fjárhag, fjöl- þætt og yfírgripsmikil. Formaður samtakanna nú er Jóna Gróa Sig- urðardóttir og hefír mér skilist að mestur tími hennar fari í fjáröflun til samtakanna og er raunalegt til þess að vita að fjárhagurinn skuli ekki vera tryggari en svo, að mikil- hæfur starfskraftur skuli þurfa að fóma hæfíleikum og körftum til þess að sinna því sem fyrir löngu ætti að vera tryggt með öðram hætti. Auk formannsins starfar nú ein skrifstofustúlka og svo síðast en ekki síst Bjöm Einarsson, félags- málafulltrúi. Allt sem viðkemur störfum Bjöms er með afar sérstæðum og blessunarríkum hætti. Hann var á sínum tíma sjálfur ógæfusamur alkóhólisti sem hafnað hafði í fang- elsi. En sem betur fer kemur fyrir að menn, sem hafna í fangelsi, staldri við og gefí sér tíma til þess að velta fyrir sér og skoða eigin aðstöðu. Menn velta þá gjaman fyrir sér rökum tilverannar um líf og dauða og um hinn eiginlega til- gang lífsins. Skemmst er frá því að segja, að innan fangelsisveggj- anna fann Bjöm sjálfan sig. Hann upplifði sitt persónulega frelsi í trúnni á Jesú Kristi. Þessi innri straumhvörf fóru ekki hátt og trú- lega hafa ekki margir átt von á því að Bjöm Einarsson yrði sá máttar- stólpi og hjálparhella smælingjanna sem hann er í dag. Bjöm lauk svo, sem lög gera ráð fyrir, sinni af- plánun og fór út í samfélagið á nýjan leik en nú með gjörbreytt lífsviðhorf; viðhorf og lífsfyllingu sem gaf honum kraft og þrek til þess að sinna guðlegri köllun sem hann upplifði í fangelsinu. Köllun sem fólst í því að hjálpa þeim sem inni sátu til nýs og betra líf. Þegar Bjöm, um áramótin 1981—1982, hóf að starfa fyrir fanga hafði hann ekki við neitt veraldlegs eðlis að styðjast. Hann setti traust sitt á Guð og hófst ótrauður handa án vonar og fyrir- heita um laun sér til Iífsviðurværis. En fljótlega mun þáverandi dóms- málaráðherra, Friðjón Þórðarson, hafa frétt af þessu einstæða fram- NotaðuF og fitan ferláffifc Fæst í apótekinu Vaxtarræktin - Nóatún 17 - Sími 19900 taki og veitti Bimi nokkum fjár- hagslegan stuðning og innan skamms komu svo félagssamtökin Vemd inn í málið og veittu af sínum vanefnum aðstöðu og komu að auki til móts við dómsmálaráðuneytið þannig að hann gat framfleytt sér á launum frá þessum aðilum. Mikil ijölgun fanga á síðari áram hefír að sjálfsögðu stórlega aukið þau störf sem Bjöm þarf að sinna og er með ólíkindum hveiju hann fær áorkað, svo krefjandi sem starf hans er. Bjöm reynir að heimsækja öll fangelsin með reglulegu millibili og ræðir hann þá persónulega við fangana. Oft þarf hann að leggja nótt við dag til þess að sinna öllum sem við hann vilja ræða. Að gefa sig út í slík störf er ekki heiglum hent, en almættiskraftur Guðs gef- ur kraft til dáða og það hefír Bjöm fengið að reyna áþreifanlega í óeig ingjömum störfum til hjálpar þeim sem minnst mega sín. Fyrir ýmsa þá sem lítið vilja gjöra úr framlagi leikmanna til mannbótar og líknar- starfa era störf Bjöms Einarssonar holl og lærdómsrík lexía. Hann hef- ir berlega sannað, að sá sem af eigin reynslu vill miðla öðram og hjálpa vinnur stórvirki sem oftlega veflast fyrir hinum ýmsu fræðing- um kerfísins. Að heimsækja Bjöm á skrifstofu hans hjá Vemd er lífsreynsla sem ég vildi síst vera án. Á skrifborði hans úir og grúir af hvers kyns pappíram sem snerta skjólstæðinga hans og minna stöð- ugt á, að sinna þarf margskyns erindum vítt og breitt um bæinn. Öllu þessu leitast Bjöm við að sinna á sem bestan hátt af þeirri nær- fæmi, sem aðeins er á valdi þess sem býr yfír persónulegri reynslu hins dæmda. Mörgum kann að fínnast að ég hafí hér gjörst um of langorður um störf þessa eina manns og er þá því til að svara að hér gefst ein- stakt tækifæri til þess að fylgjast með störfum leikmanns sem gengur ótrauður fram í trú sinni og köllun, lætur einskis ófreistað til þess að hjálpa þeim sem erfítt eiga og tek- ur þannig langt fram ýmsum þeim sem hátt hrópa um trú sína en að- hafast ekkert. Dæmisagan um miskunnsama Samveijann er sí- fersk og hefír sem betur fer á öllum tímum vakið upp einstaklinga, sem af heilindum og innri þrá vilja feta í fótspor hans sem í upphafí var. Sífelld fjárþörf Hér hefír vissulega verið stiklað á stóru þegar um störf Vemdar er að ræða og þeirra einstaklinga sem þar starfa í kyrrþey að hjálp ti! handa þeim sem annars eiga sér engan talsmann. Áuk þess, sem ég hefí að framan gjört að umtalsefni, reka samtökin heimili fyrir þá sem nýkomnir era úr fangelsi og ekki eiga sér neinn ákveðinn samastað og er þar svo sannarlega um brýnt og lofsvert framtak að ræða. Állt það starf sem ég hér að framan hefi lítillega drepið á, kostar að sjálfsögðu mikla ijármuni og því eru samtökin í sífelldri þörf fyrir peninga og þörfín vex með ári hverju. Ég leyfí mér að vona að greinar- kom þetta hafí fært mönnum heim sanninn um að ófaglærðir einstakl- ingar, áhugafólk um velferð náungans, hafa ótvírætt sannað, að þeir era fyllilega í stakk búnir til þess að sinna himinhrópandi vandamálum samtímans, vanda- málum sem fyrst og fremst orsak- ast af böli áfengis og eiturlyfja, sem í sívaxandi mæli leiðir yfir heimili þessa lands sársaukafulla mæðu sorgar og ótta. Félagssamtökin Vemd, sem fyrir löngu hafa sannað gildi sitt og ágæti, þurfa á hjálp allra landsmanna að halda og því vil ég ljúka þessum skrifum með ósk og bæn til landsmanna, að þeir, mitt í öllu góðærinu, láti þessi mannræktarsamtök njóta góðs af hagsæld til sjávar og sveita. Minn- umst þess að fyrr en varir þarf e.t.v. einhver úr hópi okkar nánustu á hjálp að halda frá Vemd. Höfundur hefur starfað sem ráð- gjafi áfengis- og eiturlyfjasjúkl- inga á kristilegri meðferðarstofn- un íSvíþjóð.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.