Morgunblaðið - 02.04.1987, Síða 66

66
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. APRÍL 1987
Herrí’y Kræðurnír sem
sigruðii Eurovtsion 1964.
9*, 10. og 11 apríÍT'
BANDARISKI SONGVARINN
CHICO DEBARGE
í FYRSTA SKIPTI Á ÍSLANDI
EVRÓPO hinn
Chico
songvari
við bansett rokið og slagveðrið. Um
helgar fara þeir því með skíðin sín
og bakpokann upp til fjalla í kafsnjó
og kulda og sumir dvelja þar jafn-
vel yfír jólin með fjölskyldu sinni,
því það er svo „koselig" eins og
þeir segja. Það þýðir huggulegt eða
notalegt. Kona sem ég kannast við
sagðist hlakka svo til að fara á
skíði um helgina, því það er svo
„koselig" að vera á skíðum, sagði
hún og lygndi augunum. Ég horfði
þungt hugsi á hana, mundi eftir
öllum byltunum í Bláfjöllum.
Það eru skiptar skoðanir meðal
íslendinga hér um ágæti fjallabú-
staðanna. Við lítum á öll þægindi
sem sjálfsagðan hlut, en flestir bú-
staðanna hér hafa hvorki rafmagn
né rennandi vatn og salernið er í
litiu útihúsi, þ.e. kamar. (Þó eru
margir bústaðir hér með öllum þess-
um þægindum.) Vinkona mín
íslensk sagði mér hroðalega sögu
af einni fjallaferð sinni með Norð-
mönnum, sérstaklega var nætur-
kamarsferðin í stinningskulda
átakanleg. Því var ég ekkert voða
glöð þegar dóttur minni var boðið
upp í „hytta“ með nokkrum norsk-
um skólasystrum sínum í vetrarfrí-
inu. En þar sem áreiðanlegt fólk
stóð að ferðinni þá lét maður undan
og útbjó dótturina með vetrarfatnað
sem nægt hefði allri norsku ríkis-
stjóminni, og bað svo alla dýrlinga
bæði norska og íslenska um að
fylgjast með henni. Hún var nú sjálf
oggulítið kvíðin, enda aldrei verið
á gönguskíðum í óbyggðum. Ég
benti henni hughreystandi á hetj-
urnar frá Þelamörk og svo hófst
fimm daga bið í óvissu. Þegar hún
renndi í hlaðið aftur að kvöldi
fímmta dags var hún með tárin í
augunum. Skólasystur hennar tví-
stigu vandræðalega og sögðu að
hún hefði ekki viljað koma með
þeim í bæinn aftur. Þær hefðu þurft
að færa hana með valdi. Ferðasag-
an fékk svo á sig heildarmynd. Þær
höfðu byijað á að kynda upp bú-
staðinn, með viði að sjálfsögðu, náð
sér í vatn í lækinn sem innihélt alla
flóru Noregs og síðan sötrað te
meðan þær voru að ná hitastiginu
úr mínus tíu gráðum í plús tuttugu.
Bústaðurinn var einstaklega
skemmtilega innréttaður með furu
og fíneríi, og engin orð átti hún til
að lýsa aðdáun sinni á smekklegu
útihúsi. Dagamir liðu á göngu-
skíðum um fjöll og dali í sól og
snjó, stundum þeyttust þær í snjó-
inn, stungu tijágreinum gegnum
pulsur og grilluðu þær yfír báli, eða
brytjuðu niður epli og færðu dádýr-
unum í skóginum. Þetta var svo
„koselig", sagði hún dreymin.
Mikið á sú þjóð gott sem getur
unað sér svona vel í eigin landi jafnt
að vetri sem sumri, þarf ekkert
frekar að fara í rándýra utanlands-
ferð til að hvíla sálartetrið. Og mikið
á sú þjóð gott sem hefur vit á að
halda í gamlar hefðir og kennir
bömum sínum að meta land sitt og
náttúru. Þrátt fyrir hraða og vel-
megun olíuþjóðfélagsins munu þeir
áfram halda til fjalla, Norðmennim-
ir, eins og þeir hafa gert öldum
saman. Á gönguskíðum og með
þennan dularfulla bakpoka sinn sem
þeir skilja aldrei við sig. Hvað er í
þessum bakpoka hefur maður oft
hugsað og legið andvaka. En það
verður sjálfsagt leyndarmál eins og
þetta með skotapilsin.
Hann Arvid og hún Turid standa
héma fyrir utan húsið sitt í snjónum
og sólinni og em að bera nokkrar
tegundir af áburði á skíðin sín. Þau
em að fara upp í Þelamörk um
helgina í bústaðinn sinn. Þau
spurðu mig hvort ég vildi koma
með, en ég sagði hetjunum frá
Þelamörk að ég kæmi kannski
seinna. Fyrst ætla ég að æfa skíða-
göngu héma bak við húsið.
Höfundur er húsmóðir, kennari
ognemií Kristiansand.
Hetjurnar frá Þelamörk
eftir Kristínu Marju
Baldursdóttur
Þann 28. febrúar 1943 sprengdu
níu norskir skemmdarverkamenn í
loft upp þungavatnsverksmiðju
Þjóðveija í Þelamörk. Allir komust
þeir undan, þar af fímm þeirra á
skíðum yfír til Svíþjóðar. Sú ferð,
sem var 400 km, tók þá fjórtán
"daga og fóm þeir ýfír fjöll og fím-
indi án þess að tala við sálu á
leiðinni. Löngu seinna var gerð
kvikmynd um þessar hetjur frá
Þelamörk og enn fæ ég fiðring þeg-
ar ég minnist atriðsins þegar þeir
bmnuðu á skíðunum sínum yfír
snævi þakin fjöllin, aleinir með
náttúmnni og skaparanum. Og þeg-
ar myndinni lauk dæsti ég og
hugsaði með mér: Skelfíng var það
nú gott að þeir skyldu kunna svona
vel á skíðum.
Ég vissi það ekki þá að flestir
Norðmenn fæðast með gönguskíðin
undir iljunum og að þetta var ekk-
ert James Bond-atriði, heldur hluti
af þeirra daglega lífí sem lítið hefur
-^breyst.
Eg tók fljótlega eftir því að Norð-
menn vom eitthvað öðmvísi í útliti
en aðrar þjóðir sem ég kannast við.
Fallegt og myndarlegt fólk eins og
við Islendingarj en það var eitthvað
sem vantaði. Ég áttaði mig á því
eftir nokkrar vikur; þá vantaði spik-
ið. Það telst til viðburðar að sjá
feitan Norðmann. Auðvitað kenndi
ég matnum um, því ég var ekkert
sérlega hrifin af honum, en það var
röng ályktun því auðvitað er hægt
áð éta á sig gat hér eins og annars
staðar. Hið rétta er að Norðmenn
eta minna og hreyfa sig meira.
Voðalega geta mennimir hlaupið,
hugsaði ég þegar ég fékk mér
spássitúr um hverfíð og þurfti hvað
eftir annað að stökkva út í mnna
til að vera ekki fyrir þeim. Alls stað-
ar var fólk á öllum aldri að trimma,
á gangstéttum, á hlaupabrautum
og á fáfömum skógarstígum. Mér
brá oft ónotalega þegar ég var á
rölti í skóginum og heyrði skyndi-
lega þungan dýrslegan andardrátt
að baki mér. Hélt í fyrstu að þetta
væri norskur skógarbjörn og var í
þann veginn að fleygja mér niður
og þykjast vera dauð, þegar ég sá
að þar var á bara á ferðinni bull-
sveittur Norðmaður á stuttbuxum.
En það fór að verða þreytandi að
vera sífellt að flækjast svona fyrir,
svo ég keypti mér hlaupaskó og
hljóp svo másandi eins og hinir. Þó
mnnu oft á mig tvær grímur þegar
ég var að mæta mönnum á ein-
hvers konar hjólaskíðum um mitt
sumarið, slíkt apparat hafði ég aldr-
ei séð áður og áleit þetta því
einhveija skrýtna dellukarla.
Svona leið þetta fram að jólum,
maður var orðinn horaður og lystar-
laus af öllum þessum hlaupum og
fagnaði því innilega fyrsta snjónum.
Nú myndi færast friður og ró yfír
bæinn og maður gæti farið að
ganga í hægðum sínum um götum-
ar eins og almennilegt fólk, því
varla fæm þeir bansettir að hlaupa
í kafsnjó. Ojú, þeir hlupu sko í
kafsnjó, og létu þar að auki fímbuÞ
veturinn engin áhrif á sig hafa. í
30 stiga gaddi komu þeir hlaupandi
með klakann í andlitinu og veifuðu
mér glaðlega þegar ég var að skríða
„Ég vissi það ekki þá að flestir Norðmenn fæðast með gönguskíðin
undir iljunum."
út með mslið í þremur lopapeysum.
Svo linnti frostinu, sólin fór að skína
og þá loksins sá maður tilganginn
með öllum hlaupunum. Þetta hafði
einungis verið undirbúningur undir
þjóðaríþróttina, skíðagönguna.
Annálar herma, að Norðmenn
hafi verið á skíðum allt frá árinu
1206 þegar nokkrir kappar renndu
sér um 50 km leið, sennilega á
mjög fmmstæðum skíðum. Síðan
hefur látunum ekki linnt. Ekki bara
að þeir renni sér til skemmtunar
eða fari á þessu til vinnunnar eins
og sumir sem búa hérna í næsta
húsi, heldur em þeir alla vertíðina
að keppa í skíðagöngu, skíðastökki
og svigi, og öllu mögulegu sem ég
hef ekki hundsvit á. Þeir byija á
skíðum um leið og þeir læra að
ganga og hætta ekki fyrr en drott-
inn kallar þá til sín. Öllu þessu
fylgir svo mikið stúss og spekúl-
eringar, því það þarf að hugsa vel
um skíðin, nota réttan áburð sem
fer eftir hitastiginu úti skilst mér,
og svo þarf auðvitað að fjarlægja
gamla áburðinn. Þetta dútla þeir
við niðrí geymslu eftir vinnutíma,
stela straujáminu til að hita upp
gamla áburðinn, skafa hann svo af
og bera á nýjan. Auðvitað em kom-
in ný skíði á markaðinn sem þarf
ekki að smyija, en þeir fussa alveg
hroðalega þegar minnst er á þau.
Dútlið er nefnilega helmingurinn
af ánægjunni.
En ekki er öll sagan sögð. Það
nægir þeim ekki að vera á skíðum
í bænum eða í skóginum, þeir þurfa
að komast upp til fjalla. „Á dra pá
hytta“ eða að fara upp í bústað er
lykilorð á flestum heimilum. Fjórða
hver fjölskylda í Noregi á eða hefur
aðgang að „hytta“, sem er bústaður
annað hvort upp til §alla eða niður
við strendur. Þessir bústaðir em
notaðir allt árið, ekki síður að vetri
til, því þeir em blessunarlega lausir

í kvöld skemmtir
frábæri bandaríski
DeBárge.
Chico DeBarge er þekktastur fyrir veru
sína í hljómsveitinni ”DeBarge”, sem
hann skipar ásamt systkinum sínum.
Hljómsveitin hefur notið gífurlegra
vinsælda víða um heim. sérstaklega í
Bandarikjúnum. Þekkiustu lög liennar
eru ”Rhythm Of the NÍghf” pg ”Who’s
Holding Donna Now” sem bæði
komust mjög hátt á vinsældalista
Rásar 2.
Chico DeBarge hefur verið á
hljómleikaferðalagi um Evrópu síðustu
vikur. Það ferðalag endar hann hér á
landí með skemrntun sintii í EVRÓPU í
kvöld, atuiað kvöld og á laugardags-
kvöldið. Og það dregur enginn í efa að
það verður allt vitlaust...
NOREGSBRÉF