Morgunblaðið - 23.05.1987, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. MAI 1987
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. MAÍ 1987
37

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, simi 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 550 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 50 kr. eintakiö.
Hert eftirlit
með burðarþoli
bygginga
*
Island er á jarðskjálftasvæði.
Um landið liggur sprunga milli
þess fleka jarðar, þar sem Evrópu
og Asíu er að finna, og hins þar
sem eru lönd Ameríku. Er unnt
að sjá skilin á milli þessara fleka
víða á landinu. Rannsóknir sýna,
að á þessum skilum verða óhjá-
kvæmilega jarðskjálftar á vissu
árabili. Undan því náttúrulögmáli
er ekki unnt að víkjast. Vegna
legu landsins og vissunnar um
hættu á jarðskjálftum hefur þeirri
stefnu verið fylgt að gera strang-
ar kröfur um burðarþol bygginga.
Er óhætt að fullyrða, að almenn-
ingur hafi treyst því að húsahönn-
uðir og þeir, sem hafa eftirlit með
smíði og gerð bygginga, störfuðu
samkvæmt þessari stefnu og
hinna ströngustu krafna um burð-
arþol væri gætt.
í nýlegri skýrslu Rannsóknar-
stofnunar byggingariðnaðarins
um burðarþol kemur fram, að
burðarþoli margra bygginga á
höfuðborgarsvæðinu sé verulega
ábótavant. Af tíu byggingum sem
voru athugaðar reyndist burðar-
þoli sex þeirra vera áfátt, þrjár
voru ekki athugaðar vegna þess
að burðarþolsteikningar vantaði
en burðarþol einnar var fullnægj-
andi. í skýrslunni segir, að það
veki sérstaka athygli „að ekkert
húsanna stenst að öllu leyti settar
kröfur, þótt nokkur húsanna hafi
verið valin í þeirri von, að þau
stæðust kröfur. Auk þess er undr-
unarefni sá skortur á gögnum hjá
byggingarfulltrúanum í Reykja-
vík, sem fram kemur í þessari
athugun."
Þessi niðurstaða Rannsóknar-
stofnunar byggingariðnaðarins
kemur ekki aðeins almenningi í
opna skjöldu heldur stendur borg-
arstjóm Reykjavíkur frammi fyrir
því að bæta úr þeim trúnaðar-
bresti, sem af skýrslunni leiðir. A
fundi borgarstjómar á fímmtudag
var samþykkt tillaga sjálfstæðis-
manna um hert eftirlit með
burðarþoli, nýjar skyldur varðandi
gögn þau um burðarmannvirki,
sem fyrir skulu liggja í umsókn
um byggingarleyfí, og sérstaka
umsögn vegna ákveðinna mann-
virkja.
í umræðum um þetta mál hefur
verið á það bent, að annir embætt-
is byggingarfulítrúa Reykjavíkur
séu of miklar; þar gefist ekki ráð-
rúm til að afgreiða allt sem
þangað berst með þeim hætti að
fullnægjandi sé. Til að létta á
starfsmönnum embættisins ákvað
borgarstjóm Reykjavíkur, að ráða
skyldi fjórar viðurkenndar verk-
fræðistofur sem umsagnaraðila
um burðarþol. Ef of mikil miðstýr-
ing í þessum efnum í borginni
leiðir til óviðunandi vinnubragða
á auðvitað að létta á henni. Hefur
þetta starf byggingarfulltrúans
almennt verið lagað nægilega að
breyttum aðstæðum? Opinberir
embættismenn eru ekki þeir einu
sem ástæða er til að gagnrýna í
þessu samhengi. Erfitt er að átta
sig á því hvað fyrir þeim vakir
sem standa þannig að hönnun
bygginga, að þær standast ekki
burðarþolskröfur. Er þar um
kæruleysi að ræða, vanþekkingu
eða virðingarleysi fyrir opinberum
reglum?
Hátt inn-
kaupsverð
Samanburður á verði og verð-
myndun á ýmsum innfluttum
vamingi hingað til lands og til
Björgvinjar í Noregi sýnir, að inn-
kaupsverð er í nær öllum tilvikum
mun hærra til íslands en Noregs.
í þessu felst með öðmm orðum,
að íslenskir innflytjendur, stór-
kaupmenn og heildsalar, kaupa
vömr erlendis fyrir mun hærra
verð en þeir, sem flytja inn sam-
bærilegar vömr í Björgvin.
Verðlagsstofnun telur að umboðs-
laun, sem íslenskir innflytjendur
taka erlendis skýri að hluta þann
mun sem er á innkaupsverði auk
þess sem Norðmenn geri betri
innkaup en íslendingar. Félag
íslenskra stórkaupmanna mót-
mælir því að innflytjendur á þeim
vömm, sem athugaðar vom við
samanburðinn, taki umboðslaun
erlendis.
Þessi samanburður var tíma-
bær í umræðum um Glasgow-
verð, opinber gjöld á innfluttar
vömr og hafnarbakkaverðbólg-
una. Ekki era nema tvær vikur
liðnar síðan vakið var máls á því
hér á þessum stað, að Félag
íslenskra stórkaupmanna hefði
hreyft hugmyndum um, hvemig
flytja ætti hluta viðskipta íslend-
inga erlendis inn í landið. Þar var
efst á blaði að lækka og jafna
tolla, síðan átti að lækka fjár-
magnskostnað verslunarinnar og
í þriðja lagi að fella niður sérskött-
un á verslun umfram aðrar
atvinnugreinar.
Eftir samanburðinn við inn-
kaupsverðið í Björgvin er full
ástæða fyrir Félag íslenskra stór-
kaupmanna að líta einnig annað
en til hins opinbera, þegar leitað
er skýringa á því, hvers vegna
íslendingar kaupa jafn mikið af
vamingi erlendis og raun ber vitni.
Á meðan stórkaupmenn geta ekki
lækkað innkaupsverð á þeirri er-
lendu vöm, sem hér er til sölu og
könnun verðlagsyfírvalda náði til,
er ekki nema von að hinir hagsýnu
reyni að kaupa hana annars stað-
ar en á íslandi.
Morgunblaðið/Kr.Ben.
Guðmundur Þorsteinsson og Gylfi Halldórsson hreinsa fiskinn sem þeir telja Grænlands-þorsk.
Yertíðarhrota
í Grindavík
Draumaverkslj órinn krufinn til mergjar
á meðan fylltust móttökurnar af fiski
Gríndavík.
MIKIÐ fjör ríkti í kennslustofu númer þrjú í Grunnskóla Grindavik-
ur á þriðjudagsmorguninr en þar sat hópur fiskvinnslufólks á
námskeiði og var umræðuefni dagsins hvernig draumaverkstjórinn
ætti að vera. í hinni kennslustofunni voru rædd markaðsmál við
minni kátínu. Sú ótrúlega staða kom upp í Grindavík að eftir slaka
vertíð fylltust móttökur fiskvinnslufyrirtækjanna af fiski loksins
þegar hægt var að halda langþráð námskeið fyrir fiskvinnslufólkið.
Verkstjórar raunvemleikans
bmgðust misjafnlega við eins og
gengur og gerist því lífið gengur
sinn gang. Unglingar sem luku
skóla í síðustu viku fengu víðast.
vinnu við fískinn og léttu mikið
undir. Sumir verkstjórar bmgðu sér
í vinnugallann og tóku þátt í atinu
ásamt forstjóranum eins og gerðist
í Hópi hf.
Fréttaritari Morgunblaðsins
rakst þar á Guðmund Þorsteinsson
forstjóra við að blóðhreinsa flattan
þorsk ásamt Gylfa Halldórssyni
verkstjóra. Guðmundur sagði að
óvenjulegt væri að fá vertíðarhrotu
Guðmundur með nýborið lamb.
Hann þarf að vera á báðum
stöðum í einu.
á þessum tíma. „Nú er sauðburður-
inn í hámarki og ég varð að fá frí
hjá Gylfa verkstjóra í klukkutíma
til að sinna skepnunum á eftir. Ég
Verið að landa 38 tonnum úr Hópsnesinu á miðjum morgni.
Fiskvinnslufólk á skólabekk.

er með 80 kindur sem bera og nú
þegar em komin 110 lömb,“ sagði
hann hreykinn.
Vertíðarstemmning var við höfn-
ina. Bátamir höfðu flestir landað
um nóttina eftir langan túr vestur
við Jökuldýpið. Aflinn var mest frá
20 til 30 tonn en einstaka vom með
rúmlega 30, þar af var Hópsnes
GK með 38 tonn og var að landa
á miðjum morgni. Áhöfnin á Sigur-
þóri GK var að taka netin í land
enda rækjuvertíð framundan hjá
þeim en hinum megin í höfninni var
Fjallfoss að landa 500 tonnum af
loðnumjöli og MS Haukur að skipa
í land 8.000 plast-tunnum á vegum
síldarútvegsnefndar.
Vertíð sem allir reiknuðu með
að væri á enda hefur tekið fjörkipp
þó hráefnið sé ekki í líkingu við
þorskinn í mars og apríl. Fiskurinn
er mjósleginn og heldur rýr eftir
hrygningu. Hvort hann hefur komið
frá Grænlandi eða að norðan til
hrygningar kom þessi afli á óvart
og vonandi til að minna á að full
þörf er á menntuðu fískvinnslufólki
í náinni framtið. Hvort draumaverk-
stjórinn á að vera sætur, léttur í
skapi og skemmtilegur er sennilega
allt undir því komið að hann valdi
verkefninu ásamt fiskvinnslufólk-
inu.
— Kr.Ben.
Fundur sjálfstæðismanna í Garðabæ:
þá kröfu, að fátækt verði upprætt
á íslandi. Sú fátækt sem skapaðist
á fimm ára vinstristjórnartímabili
var óþekkt um áratugi. Við getum
ekki þolað slíkt ranglæti. Við verð-
um að leggja megináherslu á að
bæta kjör þeirra, sem verst em
settir og nú árar vel, en ekki illa
og ríkissjóður hefur aldrei verið
jafnauðugur og nú, enda kannske
auðugasti ríkissjóður á Vesturlönd-
um, því skattpíning hér á landi
hefúr um langt skeið verið óhófleg
og mál til komið að ríkið skili aftur
einhverju af ránsfengnum."
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Fulbrightstofnunin;
Fimm íslending-
Ólafur G. Einarsson.
Reynir á alvöru
Kvennalistans
- sagði Olafur G. Einarsson
Á FUNDI fulltrúaráðs Sjálfstæðisfélaganna í Garðabæ og Bessa-
staðahreppi á fimmtudagskvöld sagði Ólafur G. Einarsson, þing-
flokksformaður sjálfstæðismanna, að nú myndi reyna á það hvort
Kvennalistinn væri „alvöru stjórnmálaflokkur" eða ekki. Sagði hann
að stjórnarmyndun myndi taka langan tíma; „að minnsta kosti meira
en viku, eins og Jón Baldvin Hannibalsson virðist halda.“ Eyjólfur
Konráð Jónsson sagði á sama fundi að hann teldi að hugsanleg stjórn
Sjálfstæðisflokks, Alþýðuflokks og Kvennalistans hefði alla burði til
þess að verða frjálslynd og farsæl stjóm. Sagði hann einnig að þrátt
fyrir mismunandi áherslur flokkanna væri hitt miklu meira og fleira,
sem sameinaði þá en sundraði.
Ástæður þess að hann taldi að
stjórnarmyndunaryiðræður tækju
langan tíma sagði Ólafur vera tvær:
Annars vegar tæki tíma að jafna
þann ágreining sem fyrir hendi
væri og hins vegar tefði það óneit-
anlega viðræðumar að vinnubrögð
Kvennalistans væm nokkuð
þunglamaleg, þó svo að vissulega
væm þau heiðarleg og skiluðu ár-
angri.
Olafur sagði að sumir kynnu að
undrast af hveiju þessir flokkar og
ekki aðrir hefðu verið valdir til
stjórnarviðræðu. Skýringuna sagði
hann einfaldlega vera þá að þing-
flokkur Sjálfstæðisflokksins hefði
verið á einu máli um að þessir þrír
flokkar væm vænlegastir til sam-
starfs að öðmm ólöstuðum. „Sjálf-
stæðisflokkurinn á að taka þátt í
ríkisstjórn þrátt fyrir úrslit kosning-
anna og þá í ríkisstjórn sem honum
hæfír.“
ar hljóta styrk
Brýnustu verkefni nýrrar stjórn-
ar taldi Eyjólfur Konráð vera að
tryggja almennan efnahag í
landinu. Það sagði hann best vera
gert með þeim ráðum sem best
hefðu dugað á seinni hluta síðasta
kjörtímabili. Þar hefði þjóðin verið
á réttri leið. Standa þyrfti við fyrir-
heitin, sem gefín vom með löggjöf-
inni um staðgreiðslu skatta á
síðastliðnu vori og halda yrði áfram
á þeirri braut, sem mörkuð var með
síðastliðnum kjarasamningunum.
„Sjálfstæðismenn og einmitt við
sjálfstæðismenn hljótum að gera
FIMM íslendingar hafa fengið
styrk frá Fulbrightstofnuninni
vegna ráðstefnu um mannfræði
íslands. Ráðstefnan er haldin við
Háskóla í Iowa dagana 24. til 28.
maí næstkomandi.
Þau sem hlutu styrkinn em:
Sigríður Dúna Kristmundsdóttir,
mannfræðingur Háskóla íslands,
Haraldur Ólafsson, mannfræðingur
Háskóla íslands, Guðmundur Ólafs-
son, Þjóðminjasafni íslands,
Margrét Hermannsdóttir, við dokt-
orsnám í Svíþjóð og Haraldur
Stefánsson kennari í Japan.
Tveir fyrrverandi styrkþegar
flytja erindi á ráðstefnunni, þau
David Koester og Inga Dóra Bjöms-
dóttir. Skipuleggjendur ráðstefti-
unnar em Gísli Pálsson og E. Paul
Durrenberger.
Noregnr og Bandaríkin
sammála um afvopnun
Reutcr
Frá Stavanger-fundi NATO í síðustu viku. Carrington lávarður, fram-
kvæmdastjóri Atlantshafsbandalagsins, ræðir við skeggjaðan
varnarmálaráðherra Spánar, Narcis Serra.
eftirArne Olav
Brundtland
í síðustu viku ræddu varnarmála-
ráðherrar fjórtan NATO-ríkja
um afvopnunarmál á fundi í
Stavanger í Noregi. Þar skýrðist
enn, að áherslur ráðherranna
varðandi fækkun meðaldrægra
og skammdrægra kjarnorku-
vopna frá Evrópu eru mismun-
andi. Arne Olav Brundtland,
sérfræðingur í öryggis- og af-
vopnunarmálum við Norsku
utanríkismálastofnunina, dregur
hér upp grófa mynd af ólfkum
viðhorfum NATO-ríkjanna.
í stjómmálunum verða oft mikil
veðrabrigði og gera ekki alltaf boð
á undan sér, a.m.k. ekki í alþjóða-
málunum. Sem dæmi um það má
nefna, að miðflokkarnir norsku og
Verkamannaflokkurinn hafa í mörg
ár efast um einlægan vilja og stefnu
Ronalds Reagan Bandaríkjaforseta
í afvopnunarmálum. Hafa talsmenn
þeirra haft á orði, að tillögur forset-
ans væm bara stórkostlegt sjónar-
spil, með geimvamaáætluninni væri
tryggt, að ekkert gæti úr þeim orð-
ið. I þessum efnum er þó komið
dálítið annað hljóð í strokkinn.
Gro Harlem Bmndtland forsætis-
ráðherra var fyrir skemmstu gestur
Reagans í Hvíta húsinu og fullviss-
aði þá forsetann um óskoraðan
stuðning sinn og norsku stjómar-
innar við stefnu Bandaríkjastjómar
í afvopnunarmálum, bæði hvað
varðar meðaldrægu og skamm-
drægu eldflaugarnar. Með þeirri
yfírlýsingu markaði hún um leið
stefnu Norðmanna í „afvopnunar-
deilunum" innan Atlantshafsbanda-
lagsins en þær hafa einkum staðið
á milli Bandaríkjastjómar annars
vegar og voldugustu Vestur-Evr-
ópuþjóðanna hins vegar.
Efasemdir Vestur-
Þjóðveija
Það er fyrst og fremst annar
stjómarflokkurinn í Vestur-Þýska-
landi, kristilegir demókratar, með
vamarmálaráðherrann og kanslar-
ann í fararbroddi, sem hefur sitt
hvað við afvopnunartillögurnar að
athuga. Snúast efasemdimar aðal-
lega um eyðingu skammdrægu
eldflauganna en í margra augum
em þær eina svarið, sem Vestur-
Evrópa hefur við miklum yfírburð-
um Varsjárbandalagsins í
hefðbundnum herafla.
Vegna þessa ágreinings hefur
það gerst, að Vestur-Evrópusam-
bandið, sem sofíð hefur sínum
Þymirósarsvefni á háa herrans tíð,
hefur mmskað og í umræðum innan
þess hefur komið í ljós nokkur skiln-
ingur á afstöðu Vestur-Þjóðveija.
Tímamótin í Reykjavík
Sameiginleg afstaða Bandaríkja-
manna og Norðmanna er dæmi um
það nýja „afvopnunarbandalag",
sem leit fyrst dagsins ljós eftir leið-
togafundinn í Reykjavík. Birtist það
í því, að hægriarmurinn í Repúblik-
anaflokknum hefur um margt
svipaðar skoðanir á málunum og
þeir vestur-evrópskir stjómmála-
flokkar, sem em vinstra megin við
miðju, hvað sem líður ágreiningnum
um geimvamaáætlunina.
Annað „bandalag“ er skipað
hófsamari mönnum í Repúblikana-
flokknum, t.d. Nixon, fyirum
forseta, og Kissinger, utanríkisráð-
herra hans, og hægrisinnuðum
ríkisstjómum í Vestur-Evrópu. Nix-
on og Kissinger vömðu nýlega
Reagan við að ganga gegn vilja
sumra Vestur-Evrópuríkjanna og
sögðu, að það gæti haft alvarlegar
afleiðingar fyrir samstöðuna innan
Nato.
Ágreiningnrinn veldur
áhyggjum
Það veldur Norðmönnum jafnan
áhyggjum, og trúlega Íslendingum
líka, þegar Atlantshafsbanda-
lagsríkin deila sín í milli. Eins og
nú er málum komið er þó eðlilegt,
að Norðmenn skipi sér við hlið
Bandaríkjamanna. Vinstrimenn í
Noregi hafa lengi rekið áróður fyr-
ir vestur-evrópskri samstöðu gegn
kaldastríðsvindunum frá Reagan en
nú á hann ekki lengur við. Ef eitt-
hvað er þá stendur gusturinn af
Manfred Wömer, vestur-þýska
varnarmálaráðherranum, en ekki
Reagan.
Kjarnorkuvarnirnar
Ágreininginn innan Nato má
rekja til ólíkra skoðana bandalags-
þjóðanna á kjamorkuvömum.
Vestur-þýska stjómin vill, að þær
séu öflugar, að bandalagið hafí
getu til að svara fyrir sig með árás
á Austur-Evrópuríkin ef þörf kref-
ur. Bandaríkjastjóm telur hins
vegar, að nægur fælingarmáttur
felist í langdrægu kjamorkuvopn-
unum, sem ekki em til umræðu í
núverandi afvopnunarviðræðum.
Norðmenn og Danir einnig hafa
ávallt talið fælingarmáttinn meira
en nógan. Þeir hafa átt auðvelt með
að treysta á varnarmátt Atlants-
hafsbandalagsins án þess að hafa
alltaf hermenn eða kjamorkuvopn
fyrir augunum. Af þeim sökum vilja
þeir hætta á gagnkvæma afvopnun
í austri og vestri og trúa því ekki,
að hún stefni öryggi þeirra í voða.
Norðmenn hafa aldrei leyft sér að
efast um, að Bandarfkjamenn komi
þeim til hjálpar á stríðstíma þótt
ekki sé til að dreifa bandarískum
herstöðvum eða kjamorkuvopnum
í Noregi.
Efasemdir Frakka og
V-Þjóðverja
Á sjöunda áratugnum vom einn-
ig miklar umræður um kjamorku-
vamimar. Þá komu Frakkar sér
upp sinum eigin kjamorkuher og
Vestur-Þjóðveijar fengu því fram-
gengt og staðfest, að fælingarmátt-
urinn hæfíst með þeim herdeildar-
vopnum, kjamorkuvopnum, sem
næst væm landsvæði óvinarins. Var
ástæðan ekki síst sú, að þessar þjóð-
ir efuðust um, að Bandaríkjamenn
kæmu þeim til vamar með sínum
kjamorkuvopnum ef í harðbakkann
slægi. Ef bandaríski vamarmála-
ráðherrann á þessum ámm hefði
fengið að ráða, hefðu hvorki Frakk-
ar fengið sín eigin kjamorkuvopn
né bandariskum kjamorkuvopnum
verið komið upp í fremstu víglínu
í Vestur-Þýskalandi.
Norðmenn og Danir hafa aldrei
alið með sér efasemdir af þessu
tagi og kannski vegna þess, að við
Norðurlandabúar erum dálítið blá-
eygir og bamalegir. Ástæðan getur
lika verið sú, að í vamarmálunum
hafa Bandaríkjamenn minni skyld-
um að gegna við Noreg og Danmörk
en við Vestur-Þýskaland þar sem
þeir halda úti öflugu herliði. Um
þessi mál er þó rétt að fjalla nánar.
„Norðurvíglínan“
Enginn Norðmaður lætur sér til
hugar koma, að Bandaríkjamenn
mundu upp á eigin spýtur ábyrgjast
öryggi landsins ef þeir létu aðrar
Vestur-Evrópuþjóðir sigla sinn sjó.
Á það benda þó margir, að Banda-
ríkjamenn, bandaríski sjóherinn,
hafí sérstakan áhuga á nánu sam-
starfí við Norðmenn og íslendinga.
Sovéski norðurflotinn sér til þess.
Á síðustu mánuðum hefur nýtt orð
skotið upp kollinum í vamarmá-
laumræðunni, orðið „norðurviglín-
an“, og er það haft til aðgreiningar
frá norðurhluta Atlantshafsbanda-
lagsins, sem tekur til Danmerkur
auk Noregs. Er þetta til marks um
þær sérstöku aðstæður, sem ríkja
í norðurhöfum, og skýrir einnig
hvers vegna það skiptir Norðmenn
minna máli hvemig háttað er þátt-
töku Bandaríkjamanna í vömum
Mið-Evrópu.
Það er mitt mat, og raunar í
samræmi við öryggismálastefnu
Norðmanna almennt, að unnt sé
að leggja af meðaldrægu og
skammdrægu eldflaugamar án þess
að tefla um leið í tvísýnu öryggi
vestrænna þjóða. Það er engin þörf
á vopnakerfum, sem Sovétmenn
vilja sjálfír afsala sér, og það er
tómt mál að tala um, að Vesturlönd
geti haft einhveija yfírburði í þess-
um efnum. Þess vegna er líka erfitt
að ímynda sér að hægt sé að hafa
hemil á beitingu kjamorkuvopna,
að unnt sé að beita þeim stig af
stigi eins og stundum er talað um.
Umræðumar um afvopnunar-
málin hafa mótast af þvi, að menn
em ekki á einu máli um hvað séu
nægilegar vamir. Með vígvallar-
vopnunum svokölluðu, sem ekki
stendur til að fækka, má stöðva
árás fjandmannanna eftir að þeir
em komnir inn á vestrænt land-
svæði, að sjálfsögðu fylgdi þvi
gífurleg eyðilegging, en með
skammdrægu eldflaugunum væri
unnt að gera árás á sjálft land-
svæði óvinarins. Það breytti þó
engu um öryggið því að slíkum
varnaraðgerðum yrði svarað með
öðmm og enn öflugri eldflaugaárás-
um.
Mikilvægast að draga
úr spennu
Hvað sem líður fræðilegum
vangaveltum af þessu tagi megum
við ekki gleyma því, að undanfari
styijaldar er ávallt mikil spenna í
alþjóðamálum. Þá fyrst er hægt að
tala um raunvemlega afvopnun og
vígbúnaðareftirlit þegar úr henni
dregur.
í afvopnunarviðræðunum að
undanfömu hefur aðeins verið rætt
um minniháttar breytingar eða lag-
færingar á valdajafnvæginu og því
ekki óeðlilegt að álykta sem svo,
að hemaðarógnunin sé sú sama og
áður og hættumar birtist bara í
nýjum myndum. Búast má þó við,
að með raunhæfri og víðtækri af-
vopnun breyttist hemaðarstaðan,
t.d. vegna þess, að sjálf afvopnunin
yrði til að minnka spennuna milli
stórveldanna. Af þessum sökum
trúi ég því ekki, að uppræting með-
aldrægu og skammdrægu eldflaug-
anna verði til að auka hættuna á
að vígvallarvopnin verði notuð.
Vestur-Þjóðveijar ættu því einnig
að hætta á að tryggja öryggi sitt
með raunvemlegri afvopnun.
Höfundur er sérfræðingur t ör-
yggis- og af vopn unarmálum og
ritstjóri tímaritsins InternasjonaJ
Politikk.