Morgunblaðið - 23.05.1987, Blaðsíða 42

42
’i'sei ÍAM .88 HUDACIHAOUAJ .UIUAIHVTTTOHOM
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. MAÍ 1987
>
Frá Selatöngum. Ljósm/Ólafur Sigurgcirsson
Sela-
tangar
Göngudagur Ferðafélags íslands
er 31. maí. Að venju verður valin
leið í nágrenni Reykjvíkur. Þetta
er ganga fyrir alla en þeir sporléttu
geta bætt við sig rölti utan göngu-
leiðar.
Það er þó vissara að kanna hvort
gönguskórnir eða stígvélin séu ekki
í góðu lagi áður en að göngudegin-
um kemur. Til þess gefst ágætt
tækifæri nk. sunnudag. Þeir
spræku geta þá gengið Skógfella-
veginn úr Vogunum til Grindavíkur
þvert yfir Reykjanesið. Við sem
minna ætlum okkur höldum til Sel-
atanga.
Ekið verður um Kópavog og
Hafnarfjörð sem leið liggur til
Grindavíkur og síðan austur með
ströndinni allt að troðningi þeim er
liggur niður að Selatöngum. Fjaran
við Selatanga er skemmtilegur leik-
völlur allra barna sem þangað
koma. Hún er full af reka af ýmsu
tagi og sjálfsagt er að safna þar
nokkrum spýtum saman og tengdra
fjörubál. Þarna borðum við nestið
Áhugahópur um byggingu náttúrufræðihúss:
Náttúruskoðunarferð
Lágplöntur — fléttur
Áhugahópur um byggingu nátt-
úrufræðihúss fer náttúruskoðunar-
ferð á morgun, laugardag 23. maí.
Tilgangur ferðarinnar er að kynna
lágplöntur, fléttur eða skófir eins
og þær eru oft nefndar. Þetta er
einstakt tækifæri því að Hörður
Kristinsson prófessor, sem er eini
sérfræðingur okkar íslendinga í
fléttum, er á förum norður á Akur-
eyri til að taka við forstöðumanns-
starfi við Náttúrugripasafnið þar.
En Hörður verður „safnvörður"
okkar í ferðinni. Farið verður á
nokkra flétturíka staði á Innnesjum.
Farið verður í rútu frá Norræna
húsinu kl. 13.30, frá Náttúrugripa-
safninu Hverfísgötu 116 (gegnt
Lögreglustöðinni) kl. 13.45 og
Náttúrufræðistofu Kópavogs,
Digranesvegi 12, kl. 14.00. Komið
verður til baka á milli kl. 17.00 og
18.00. Allir velkomnir. Fargjald
verður 400 kr. en frítt fyrir böm í
fylgd með fullorðnum.
Áhugahópurinn hefur sett upp
sýninguna „Islenskar fléttur" í and-
dyri Háskólabíós í tilefni ferðarinn-
ar. Þessi sýning stendur fram yfir
helgi og er öllum opin frá kl. 16.30
til 19.00 alla daga.
Hvað eru f léttur?
Fléttur eru nafn á einni af plöntu-
fylkingunum. Til þeirrar fylkingar
teljast m.a. fjallagrös, hreindýra-
mosi, engjaskófir og geitaskófir.
Fléttur gengu áður fyrr oft undir
mosanafni, þótt þær séu alls óskyld-
ar mosum, og raunar ekkert líkar
þeim.
Fléttur em einkum athyglisverð-
ar fyrir að vera myndaðar af
sambýli tveggja eða þriggja lífvera.
Þetta sambýli er svo stöðugt og
varanlegt að það hegðar sér í flestu
eins og um eina plöntu væri að
ræða. Venjulega em það sveppir
og grænþömngar sem mynda sam-
býlið, en stundum sveppir og
bláþömngar. í allmörgum tilfellum
em fléttur myndaðar við þríbýli
svepps, grænþömngs og bláþör-
ungs.
I sambýlinu hefur hver aðili sitt
hlutverk. Sveppurinn er sá sem
mótar sambýlið og heldur utan um
það, hann er sterki aðilinn og held-
ur þörungunum i þjónustu sambýl-
isins. Hann lokar þömngana að
mestu inni, myndar um þá vemdar-
hjúp. Grænþömngurinn sér um
ljóstillífun og framleiðir þannig
lífræn næringarefni fyrir fléttusam-
býlið. Þegar bláþömngur býr í
fléttunni, sér hann ásamt ljóstillífun
einnig um bindingu köfnunarefnis
úr andrúmsloftinu.
Fléttur eru mjög algengar í okk-
ar næsta umhverfi, jafnvel í
höfuðborginni sjálfri. Blaðkenndar
skófir má finna á tijám og oft á
gömlum timbur- eða steinveggjum.
Hrúðurkenndar fléttur em mjög
víða á steyptum veggjum, svala-
handriðum, legsteinum og gang-
stéttarhellum. Líta þær oft út eins
og ljósir blettir, en með stækkunar-
gleri má oftast sjá á þeim kringlótt-
ar, skífulaga sekkhirzlur. Inni í
þeim eru grósekkir með gróum
sveppsins. Gamall, veðraður viður
hefur oft mjög litskrúðug samfélög
af hrúðurkenndum fléttum og
sömuleiðis veðmð bein. Margar
fléttur vaxa á blágrýti og prýða
steina og kletta um allt land. Áðrar
vaxa í móum eins og hreindýra-
mosi, fjallagrös og engjaskóf. Þær
em þó tæplega á lóðum eða í áburð-
arríkum túnum.
Fléttur vom áður nytjaðar á
ýmsan máta, bæði hér á íslandi og
í nágrannalöndunum. Fjallagrös
hafa lengi verið notuð til manneldis
og til lækninga á íslandi. Maríugrös
vom einnig nýtt og þóttu jafn góð
eða betri en fjallagrös, en minna
var af þeim.