Morgunblaðið - 23.05.1987, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. MAÍ 1987
I ÞINGHLÉI
Val um meginstefnur:
Kjósendur og stjómarmyndun
STEFÁN
FRIÐBJARNARSON
Tveggja flokka þjóðfélög
Samtök um kvennalista (kjörfylgi 10,1%) hafa verið mjög í sviðsljósi stjórnarmyndunarviðræðna í
vikunni. Myndin sýnir tvo af sex þingmönnum samtakanna: Guðrúnu Agnarsdóttur og Kristínu
Halldórsdóttur. Flylja þær í sijórnarráðið fyrr en varir?
Hvað höfðu kjósendur efst í
huga þegar þeir gengu að kjör-
borði í endaðan næstliðinn
mánuð? Vóru þeir að leggja
dóm á frammistöðu fráfarandi
ríkisstjórnar, t.d. í hjöðnun
verðbólgu, í stöðugleika og
jafnvægi í efnahagsmálum, í
bættri rekstrarstöðu atvinnu-
vega, í atvinnuöryggi almenn-
ings o.sv.fv.? Notuðu þeir
kosningaréttinn til að marka
skýrar línur um sljórnarmynd-
un og stjórnarstefna í islenzk-
um þjóðmálum kjörtímabilið
1987-1991?
Þjóðardómsorð um
stjórnarstefnu
Spurningunni um afstöðu kjós-
enda til stjórnarstefnunnar
1983-1987 svarar Hjörleifur
Guttormsson, þingmaður Alþýðu-
bandalags og fyrrverandi ráð-
herra, svo í DV-grein 11. mai sl.:
„Þótt ríkisstjómin tapaði meiri-
hluta sínum hlutu þau öfl, sem
að henni stóðu síðasta kjörtíma-
bil, ríflegan meirihluta atkvæða,
eða um 58% og 39 þingsæti af
63. Þá eru talin með atkvæði úr
framboðum Alberts Guðmunds-
sonar og Stefáns Valgeirssonar,
en án þeirra hafa stjórnarflokk-
arnir 46% kjósenda á bak við sig.
Þessi útkoma hægri flokkanna er
hin pólitíska meginniðurstaða
kosninganna...“.
Það, sem lesa má á milli lína
í þessu athyglisverða mati Hjör-
leifs Guttormssonar á dómsorði
kjósenda í kosningunum, er í
stuttu máli þetta: störf og stefna
stjórnarandstöðunnar kjörtímabi-
lið 1983-1987, þar á meðal
Alþýðubandalagsins, var vegin,
metin og léttvæg fundin. Hann
hefur á stundum skotið fjær
marki.
Hug-giin harmi gegn
Að þessari niðurstöðu fenginni
leitar þingmaðurinn að „sárabót-
um“ til handa flokki sínum,
Alþýðubandalaginu, og fínnur í
hinum mjúku gildum. Orðrétt seg-
ir hann:
„Það fylgi sem Alþýðubanda-
lagið fékk í kosningunum 1983,
hefði samkvæmt nýjum kosninga-
lögum gefið 11 þingsæti, eða
þremur meira en flokkurinn fékk
í sinn hlut. Kvennalistinn bætti
jafnmörgum þingsætum við sig. í
kosningunum 1983 fengu G- og
V-listi samanlagt 22,8% atkvæða,
nú 23,5% atkvæða eða 0,7%
meira“
Hjörleifur kveðst ekki staðhæfa
„að Alþýðubandalagið geti að
óbreyttu reiknað með að fá allt
það fylgi sem Kvennalistinn nú
hefur, ef sá síðarnefndi dragi sig
í hlé ...“,en „meginið af almennum
áherzlum Kvennalistans í lands-
málum er líka í ætt við þá stefnu
sem Alþýðubandalagið hefur talað
fyrir um langt skeið...“.
Hverju ráða kjósendur
um stjórnarmyndanir?
Hér skal enginn dómur lagður á
niðurstöður Hjörleifs Guttorms-
sonar. Þær eru engu að síður
íhugunarverðar. Það sem hann
lætur að liggja um atkvæðatengsl
eða atkvæðastreymi frá Alþýðu-
bandalagi til Kvennalista vekur
hinsvegar spurningar. Ekki sízt í
ljósi þess möguleika á samstjórn
Sjálfstæðisflokks, Alþýðuflokks
og Kvennalista, sem verið hefur
í brennidepli könnunar næstliðin
dægur. Hvort slíkt „mýkt af-
brigði“ af nýsköpunarstjórn sér
nær heilt í höfn er síðan annað
mál, sem hér verður ekki frekar
rætt að sinni.
Kjósendur mörkuðu ekki skýrar
línur um stjórnarmunstur eða
stjómarstefnu kjörtímabilið
1987-1991 með atkvæðum sínum,
það er kosninganiðurstöðum.
Fjarri því. í þessum efnum sem
öðmm „er ekki hægt að tryggja
eftir á“, jafnvel þótt einhveijir
vildu endurskoða afstöðu sína nú.
Hinsvegar kunna kosninganiður-
stöður að valda því að styttra
verður á milli kosninga en heilt
kjörtímabil.
En hvaða áhrif hafa kjósendur
yfirhöfuð á stjórnarmyndanir?
Hafa þeir nokkra valkosti þar um
í kosningum?
Áhrif þeirra em því minni, að
þessu leyti, sem stjórnmálaflokkar
og framboð em fleiri. Þar sem
tveir flokkar hafa afgerandi mest
fylgi velja kjósendur hinsvegar í
raun ríkisstjórn og stjórnarstefnu
engu síður en þjóðþing. En þar
sem flokkar em margir og smáir
taka kjósendur fremur þátt í eins
konar ríkisstjórnarlottói, ef þann-
ig má að orði komast.
En því má ekki gleyma að það
er á valdi kjósenda að marka
stefnu að „tveggja flokka kerfi“
með afstöðu sinni til stjórnmála-
flokka, m.a. í kosningum. Þannig,
og aðeins þannig, skapa þeir sjálf-
um sér, heildinni, raunhæfa
valkosti um stjóm og stjórnar-
stefnu í almennum kosningum.
Pjölgun stjórnmálaflokka vísar
hinsvegar veg að vaxandi glund-
roða, þar sem æ fleiri atkvæði
„falla dauð og ónýt“.
Selfoss:
Heitar umræður á fundi bæjarstjórn-
ar um eldri reikninga veitustofnana
Leifar stjórastríðsins frá ’85-’86 komust á dagskrá
Norskir harmoníkuleikarar ferðast á næstu dögum um landið.
Harmoníkuhlj óm-
sveit í heimsókn
Á NÆSTUM dögum munu norskir
harmoníkuleikarar ferðast um
landið og halda tónleika með dan-
sleikjum á eftir. Það er Sigmund
Dehli sem leiðir hljómsveitina.
Leikið er á fjórar harmoníkur, þar
af litla tvöfalda harmoníku (dia-
tonisk), rafmagnsharmoníku,
bassa, gítar og trommur.
Sigmund Dehli varð Noregsmeist-
ari í harmoníkuleik ársins 1974, ’75,
’76 og ’77. Hann hefur einnig unnið
Norðurlandameistaratitil í harmoní-
kuleik tvisvar sinnum. Hann hefur
leikið inn á 10 hljómplötur, verið
mikilvirkur í útvarpi og sjónvarpi,
bæði í Noregi og Svíþjóð. Hann hefur
heimsótt öll hin Norðurlöndin marg-
sinnis en nú kemur hann til íslands
í fyrsta sinn til hljóm- og dansleikja-
halds.
Á efnisskránni er mikið af norskri
gömludansamúsík ásamt fjölbreyttri
annarri harmoníkutónlist í léttum
dúr. í hljómsveitinni er einnig annar
norskur meistarí, hann heitir Arn-
stein Fjerdingren, 20 ára, og leikur
á tvöfalda harmoníku.
Það er Samband íslenskra harm-
oníkuunnenda sem sér um þessa
heimsókn. Norðmennimir heimsækja
Húsavík, Akureyri, Borgarfjörð,
Reykjavík og Rangárvallasýslu en á
öllum þessum stöðum eru starfandi
félög harmoníkuunnenda.
(Fréttatilkynning.)
SNARPAR umræður urðu á bæj-
arstjórnarfundi 20. maí er
deilumál frá lokum síðasta
kjörtímabils komu upp á yfir-
borðið þegar samþykkt var til-
laga meirihlutans um afgreiðslu
reikninga veitustofnana frá 1984
og ’85.
Á bæjarstjórnarfundinum voru
ársreikningar bæjarins fyrir 1986
afgreiddir til síðari umræðu. Meiri-
hlutinn taldi rétt að afgreiða
reikninga veitustofnana fyrir 1984
og ’85 áður en sú afgreiðsla færi
fram vegna þess að byggt væri á
fyrri reikningum. Þeir reikningar
lágu óafgreiddir vegna þess að við
afgreiðslu þeirra á síðasta fundi
fyrri bæjarstjórnar 26. maí 1986
höfðu ekki borist skýringar frá
veitustjóra við athugasemdum kjör-
inna endurskoðenda. Fyrri bæjar-
stjórn afgreiddi reikningana þá með
þeim fyrirvara að skýringar bærust
og veitustjóri undirritaði reikning-
ana.
í tillögu meirihlutans, sem sam-
þykkt var, segir að með samþykkt
ársreikninga veitna fyrir 1986 til
síðari umræðu séu reikningar veitn-
anna fyrir árin á undan jafnframt
samþykktir af bæjarstjóm. Einnig
sé litið svo á að með samþykki til-
lögunnar séu ágreiningsefni bæjar-
stjómar og veitustjóra, varðandi
undirskrift ársreikninga og athuga-
semdir þáverandi kjörinna endur-
skoðenda, ekki lengur fyrir hendi.
Minnihlutinn mótmælti þessari
málsmeðferð og vildi fá afgreiðslu
tillögunnar frestað þar sem í dag-
skrá fundarins væri eingöngu talað
um að á dagskrá væri fyrri umræða
um ársreikninga bæjarins fyrir
1986 en ekki reikningar veitna fyr-
ir ’84 og ’85. Einnig töldu minni-
hlutamenn að nægjanlegar
skýringar hefðu ekki borist við
ahugasemdum kjörinna endurskoð-
enda við reikninga veitnanna þessi
ár og veitustjóri hefði ekki undirrit-
að reikningana. Þá vakti minnihlut-
inn máls á því að í reikningunum
væri vaktaálag sem veitustjóri hefði
fengið en verið falið að endurgreiða
þar sem það samrýmdist ekki kaup-
samningi við hann. Vaktaálag
þetta, sem var rúmar 153 þúsund
krónur og á núvirði 283 þúsund,
hefði bæjarlögmaður lýst ólögmætt.
Meirihlutinn benti á að gert hefði
verið munnlegt samkomulag við
veitustjóra við ráðningu hans þar
sem þess var getið að hann fengi
sambærileg laun og í starfi hans
hjá Orkubúi Vestfjarða. Laun veitu-
stjóra hefðu strax verið 20% lægri
í starfi hans hjá bænum og væru
nú 30% lægri en sambærileg störf
hjá orkubúinu.
Undir liðnum önnur mál kom
fram tillaga frá meirihlutanum þar
sem samþykkt var að kaupgreiðslur
til veitustjóra á árunum 1983 og
1984 stæðu óbreyttar enda yrði
bæjarstjórn að telja rétt vera að
veitustjóri hafí fengið kaupgreiðslur
samkvæmt samningi og munnlegu
samkomulagi.
í máli Þorvarðar Hjaltasonar og
Brynleifs H. Steingrímssonar og
fleiri úr meirihlutanum sem tóku
til máls um málið kom fram að
þeir teldu tímabært að máli þessu
lyki, það væri búið að taka alltof
langan tíma. Auk þess væru menn
ekki á eitt sáttir um málsmeðferð
í upphafi og það hvernig athuga-
semdir kjörinna endurskoðenda
komu fram. Einnig bentu þeir og
Karl Björnsson bæjarstjóri á að
upptaka máls af þessu tagi gæti
gefið slæmt fordæmi. Minnihluta-
mennirnir Guðmundur Kr. Jónsson
og Grétar Jónsson töldu að bæjar-
stjóri og meirihlutinn hefðu ekki
gengið rétt fram í málinu.
Ljóst er að með tillögum sínum
vill meirihluti bæjarstjórnar ljúka
máli því sem á Selfossi hefur verið
nofnt „Stjórastríðið". Formlega er
því lokið en minnihlutamennirnir
sem áttu sæti í meirihluta fyrri
bæjarstjórnar eru ósáttir við þessar
lyktir og því má búast við fleiri
athugasemdum frá þeim um málið.
Meirihluta bæjarstjórnar Selfoss
mynda 3 fulltrúar Sjálfstæðis-
flokks, einn fulltrúi Kvennalista,
Alþýðuflokks og Alþýðubandalags.
í minnihluta eru 3 fulltrúar Fram-
sóknarflokks.
Sig. Jóns.