Morgunblaðið - 13.10.1987, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. OKTÓBER 1987
Sérréttindi að
búa við lýðræði ogfrelsi
— sagði forseti lýðveldisins við þingsetningu á laugardaginn
Vigdís Finnbogadóttir, for-
seti, setti 110. löggjafarþing
íslendinga sl. laugardag. Ávarp
forsetans við þingsetningu fer
hér á eftir:
„Það þing, sem hér hefur störf
er 110. löggjafarþing íslendinga
frá því Alþingi var endurreist og
er tímamótaþing þar sem þing-
hald hefst nú að afstöðnum
kosningum á þessu ári. Til starfa
tekur að þessu sinni fjöldi nýrra
þingmanna við hlið þeirra mörgu
sem langa reynslu hafa að baki
um meðferð mála til hagsbóta
fyrir land okkar og þjóð í þessari
virðulegustu stofnun hins íslenzka
lýðveldis.
Stjómmálamenn vilja allir
vinna landi og lýð hið bezta. Þeir
hafa gefið sig til starfa sinna af
hugsjón og enda þótt hugsjónimar
séu ekki allar eins, heldur með
ýmsum blæbrigðum, má finna
þeim sameiginlegan farsælan far-
veg með því umburðarlyndi sem
treystir vináttu milli manna og
stígur yfir eijur í hita daganna,
með virðingu fyrir skoðunum allra
manna. Því það em mikil sérrétt-
indi að búa við lýðræði og það
frelsi að mega hugsa svo sem
hveijum sýnist og láta skoðanir
sínar uppi í heyranda hljóði.
Ég leyfi mér að minna enn á
þessum stað á fleyga alþingis-
hugsjón Jóns Sigurðssonar, frels-
ishetju íslendinga, sem felur í sér
heilan sannleik, þótt liðið sé á
aðra öld síðan hann sendi hana
löndum sínum til íhugunar:
„Alþingi er „frækom allrar
framfarar og blómgunar lands
vors, eins konar þjóðskóli lands-
manna til að venja þá á að hugsa
og tala með greind og þekkingu
um málefni þau, sem alla varðar.
Alþingi er engan veginn sett höfð-
ingjum í vil, heldur fyrst og fremst
alþýðu."
Eg óska virðulegum þingmönn-
um og öllum giftu og farsældar
í starfi, þjóð okkar til heilla.
Bið ég yður að rísa úr sætum
og minnast ættjarðarinnar."
Vigdís Finnbogadóttir, forseti við þingsetningu.
„Það er í krossinum
sem við sjáum Ijósið...!
Prédikun sr. Auðar Eir Vilhjálms-
dóttur fyrir þingsetningu
Þingmenn hlýddu guðsþjón-
ustu í Dómkirkju fyrir þing-
setningu sl. laugardag, svo sem
hefð stendur til. Sr. Auður Eir
Vilhjálmsdóttir prédikaði.
Ræða hennar fer hér á eftir.
Náð sé með yður og friður frá
Guði, sem er faðir okkar og móð-
ír, og frá Drottni Jesú Kristi
frelsara okkar.
Við skulum hugleiða saman
þljú orð úr guðspjalli morgun-
dagsins, sem var lesið frá altarinu
og segir frá því þegar Jesús gekk
fram hjá tollbúðinni í Kapemaum
og talaði við Leví Alfeusson toll-
heimtumann. Fylg þú mér, sagði
Jesús við Ijevi. Og Leví stóð upp,
hætti í vinnunni og fylgdi Jesú.
Ef Jesús væri maður, sem
byggi vestur á Sólvallagötu og
væri að safna sér i hóp til að vinna
að áhugamálum sínum, ef hann
kæmi niður í Alþingishús og segði
þessi þijú miklu orð við einhvem
þingmannanna, þá held ég ekki
að sá eða sú hætti á þingi og
færi að vinna vestur á Sólvalla-
götu. Ég held að hún eða hann
myndi halda áfram að vera þing-
maður o g kæmi áhugamálum Jesú
fram þar.
Ég held líka að þetta sé svona.
Ég er þess fullviss að Jesús segir
þessi þijú orð við alla menn og
fjölmargir hafa heyrt þau og
þakkað fyrir þau af öllu hjarta,
af því að þau hafa breytt lífi
þeirra.
Guði sé lof. Þess vegna grær
menning okkar og þess vegna er
sem oftast gott að vera íslending-
ur.
En þótt svo mörg okkar hafi
heyrt þessi orð er það einhvem
veginn ónóg. Ég les í erlendum
kirkjublöðum um það, sem er að
gerast í alþjóðlegum trúmálum.
Þar er sífellt verið að vekja á því
athygli að miðstöðvar kristinnar
kirkju sé að flytjast frá Vesturl-
öndum til þriðja heimsins. Afríka
og Suður-Ameríka taka fagnandi
á móti boðskap kristinnar trúar.
í Ástralíu og Ásíu þyrpist fólk til
kirkjunnar. En í Evrópu og Norð-
ur-Ameríku fækkar lútersku fólki
og hvemig sem gömul ráð og ný
eru hugsuð og reynd til að fá fólk
til að standa upp úr sjónvarpsstól-
unum sínum og sinna kirkju sinni
og trú situr fjöldinn kyrr, eins og
viðvitum.
Ég átti tal um þetta við eina
af forystukonum lútersku kirkj-
unnar í Þýzkalandi. Mér finnst
þetta óbærilegt, sagði ég, og hún
svaraði: Það finnst mér ekki.
Vesturlönd em stirðnuð í daufum
lífsskoðunum og máttlausri trú.
Það er ekkert að gera nema láta
þau tapa trúnni. Kannski eignast
þau hana aftur þegar kristniboðar
frá þriðja heiminum fara að
streyma hingað.
Ég er henni ósammála. Mér
finnst það of áhættusamt að tapa
trúnni. Ég sé fyrir mér hmn
menningar okkar, mannúðar og
Sr. Auður Eir Vilhjálmsdóttir í
Dómkirkjunni sl. laugardag.
réttlætis ef ísland verður skilið
eftir án kristinnar trúar.
En það getur gerzt. Lesum
þess vegna skriftina á veggnum,
aðvömn Drottins. Sláum skjald-
borg um kristna trú okkar, strax,
áður en það verður of seint.
Við höfum kirkjur úti um allt
landið. Utan um hveija þeirra
stendur trúfastur hópur kvenna,
karla og bama, sem beijast gegn-
um vetrarstorma til að vera henni
trú, gefa henni bæði af tíma sínum
og peningum. Þau gera það vegna
gleðinnar, vegna sannfæringar
sinnar, vegna blessunarinnar.
Þótt öll ljós í landinu væm slökkt
nema ljósin í kirkjunum og hjá
þeim, sem standa þétt um hveija
þeirra, myndi loga óslitinn ljósa-
hringur kringum allt landið, inni
í dýpstu dölum og úti á yztu skeij-
um. Ef þessi ljós slokknuðu
myndu fleiri ljós slokkna. Það má
ekki gerast. Og það þarf ekki að
gerast. Því lengur sem ég starfa
sem prestur í íslenzku þjóðkirkj-
unni því vissari verð ég um margt
ágæti hennar. Ég held hún sé
betri en margar aðrar þjóðkirkjur. •
Vegna þess að hún lýtur hvorki
ofstjóm ríkisins né kirkjustjómar-
innar. Hver prestur og söfnuður
hefur frelsi til eigin framtaks.
En samt er þetta ekki nóg.
Sinnuleysið og ofdýrkun á dag-
legum störfum kæfa svo margt í
menningu okkar. Þess vegna
þurfa söfnuðimir meiri umhyggju
og ég hugsa stundum með mér
að ekkert annað fyrirtæki myndi
senda starfsfólk sitt langt út á
land til mikilvægra starfa án þess
að sinna því vel.
Og þó. Ætli við, fólkið í kjör-
dæmunum, sinnum ekki þingi
okkar á svipaðan hátt? Við kjósum
ykkur þingmenn og sendum ykkur
á Alþingi til að vinna fyrir okkur
og viljum að þið gerið það vel.
En fæst okkar sýna ykkur nokkra
uppörvun, þakklæti eða aðhald
eins og okkur þó bæri að gera.
Öllu þessu getum við breytt,
og eigum að breyta því. Því trú-
mál og stjómmál em svo merkileg
að þau má aldrei afhenda sérfræð-
ingum. Þau fléttast inn í allt, sem
við öll erum að fást við í lífi okk-
ar, og hafa djúp áhrif á það.
Þegar Jesús staðnæmdist hjá
Leví Alfeussyni og sagði við hann
orðin þijú: Ifylg þú mér, gekk
Leví inní nýjan lífsstíl. Hann fór
að sjá nýja möguleika og taka
þátt í ýmsu, sem hann hafði ekki
vitað fyrr að væri hægt.
Jesús talaði á alveg nýjan hátt.
Þau, sem stjóma, láta aðra
kenna á valdi sínu, sagði Jesús.
En ég vil ekki að þið gerið það.
Þau, sem stjóma hjá ykkur, eiga
að gera það með því að þjóna.
Með þessu breyttist allt sam-
band fólks, allar hugmyndir, allt
lífið. Konur urðu jafningjar karla
eftir aldalanga kúgun, vinátta og
umhyggja ríkti, mál fengu fram-
gang og fólk eignaðist innri frið.
Svona væri þetta enn f dag ef
fólk hefði ekki gert það, sem
samtími okkar á Vesturlöndum
er að gera, að láta kristna trú
ganga sér úr greipum.
En kristin trú er hér enn. Við
eigum hana enn. Við getum rétt
út hendur okkar og notað hana í
daglegu lífi okkar. Og við þörfn-
umst öll friðar hennar svo sárlega
í þeim lífsstíl, sem við höfum
glapizt út í.
Það er undir okkur sjalfum
komið hvemig við notum trú okk-
ar, hvemig við þiggjum hana,
hvernig við skiljum hana. Okkur
ber að forðast að skilja hana sem
heimspeki eða hagnýta sálar-
fræði. Hún er að vísu hvort
tveggja, en hún er miklu meira,
miklu, miklu meira.
í Þýzkalandi er heimsfrægur
guðfræðingur, sem heitir Dorot-
hee Sölle, og henni gef ég síðustu
orð þessarar prédikunar:
„Það er í krossinum, sem við
sjáum ljosið fyrst. Það er ekki
þegar við fæðumst eða þegar við
sjáum sjóinn eða stjömumar í
fyrsta sinn. Það er við krossinn,
mitt í baráttunni, sem við skynjum
ljósið og erum orðin fijáls frá ótta
okkar. Byrði syndarinnar, van-
máttur okkar í því, sem er okkur
framandi, hverftir úr hjarta okk-
ar. Við krossinn, þar sem kærleik-
urinn berst gegn ofbeldinu,
eignumst við heildarsýn yfir lífið.
Við lærum að vera sátt við það
að við verðum að beijast og þjást.
Ljósið er hjá okkur.“
Dýrð sé Guði, föður, syni og
heilögum anda, svo sem var í
upphafí, er enn og verða mun um
aldir alda. Amen.