Morgunblaðið - 13.10.1987, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. OKTÓBER 1987
29
von“), og þar er að fínna prósaverk
eftir Edu Krisová: Upphafsstefið
er, að henni verður gengið inn í
íbúðarkofa og þar birtist henni upp-
haflegur eigandi kofans. Hann er
lotinn og dálítið hrumlegur að sjá
eins og hann hafí orðið að reyna
margt misjafnt og hafí mátt þola
mikinn órétt. í sögunni eru viðhöfð
ummæli, sem lýsa óviðurkvæmilegu
atviki eða því að maður sé staddur
einhvers staðar, þar sem sé algjör-
lega ósæmilegt og rangt að halda
sig — eða þá, að viðkomandi ætti
ekki að vera sá sem hann er. Það
er verið að leita að dyggð.
Getur þetta stef líka kallast al-
gengt hjá öðrum rithöfundum?
Til er bók eftir Evu Kanturkovu,
sem ber titilinn „Vinkonur mínar
í sorgarhúsi.
Bókin Qallar um það, þegar
skáldkonan sat í fangelsi eftir að
gerð hafði verið húsleit hjá henni
og hún látin sæta ströngum yfír-
heyrslum hjá öryggislögreglunni.
Hún lýsir meðföngum sínum og er
í þeim lýsingum stöðugt látið í það
skína, að einmitt þessar manneskj-
ur, sem fínnst að þær megi þola
mikið óréttlæti án þess að vita af
hvaða sökum, séu að koma með
skýringar á þessu óréttlæti, sem
þó eru algjörlega rangar.
Þar með er víst komið inn á
spuminguna um fáránleika tilver-
unnar?
Það mætti orða það þannig; en
afskræmingin gerist hér hins vegar
á annan hátt heldur en það orðalag
er venjulega látið merka. Beina
álagið er of mikið; og þama er um
að ræða leitina að löngu gleymdum
dyggðum. Það eru lagðar fyrir
menn spumingar, sem ekki ætti að
leggja fyrir menn. í „Spurninga-
eyðublaðinu“ er gmnnstefíð
eyðublað með spumingum, sem
ekki ætti með réttu að bera upp,
en samtímis felst í þeim valdbeit-
ing, sem ekki ætti að viðhafa gegn
neinum.
Þið voruð að segja héma áðan,
að myndrænt líkingamál væri svo
til alveg horfið úr nútíma tékknesk-
um bókmenntum, en samtímis er á
hinn bóginn oft um bókmenntaverk
að ræða núorðið, sem nánast eru
sneisafull af napurri kaldhæðni. Er
hægt að orða það þannig, að kald-
hæðnin hafi komið í staðinn fyrir
líkingamálið?
Nei, þama er um tvennt ólíkt að
ræða. Og það er heldur ekki í fyrsta
sinn að myndrænt líkingamál hverfí
úr tékkneskri ljóðlist. Það gerðist á
tveimur síðustu áratugum 19. aldar
— af því að líkingamálið var nánast
orðið vélrænn hluti af ljóðlistinni,
og hún gat þannig brynjað sig gegn
siðferðilegri ábyrgð sinni. Machar
og Gellner em fulltrúar fráhvarfs
frá myndrænu líkingamáli í tékk-
neskri ljóðlist; þeir fóm að orða
vemleikann beint í skáldskap sínum
til þess að sýna sig siðferðilega
ábyrga fyrir því, sem þeir ortu.
Þetta var svo aftur tekið upp í
kringum 1960 og á árunum þar á
eftir, en tékkneskur skáldskapur
hafði á 6. áratugnum einkennzt af
innihaldslausum lýsingum á
ríkjandi kringumstæðum. A 8. ára-
tugnum snérist þessi þróun svo enn
einu sinni við. Beint orðalag leiðir
t.d. til þess, að skáldin klæða kveð-
skap sinn í búning þjóðvísunnar til
þess að ráðast gegn vemleikanum;
hefðbundnir hættir frá hinni „há-
leitu“ ljóðlist em sniðgengnir.
Josef Vohryzek, þú talar sænsku
alveg reiprennandi og ég veit að
þú hefur þýtt sænskar bókmenntir
á tékknesku — hefurðu líka þýtt
eitthvað úr norsku?
Ég þýddi Jan van Huysums
Blomsterstykke eftir H. Werge-
land ásamt einum af vinum mínum;
það er frábær bók, sem ekki ætti
að reynast erfitt að fá gefna út við
eðlilegar aðstæður. Hún hefur nú
samt verið bönnuð. Það hlýtur að
vera af þvi, að það vomm við, sem
þýddum hana, enda þótt nafna þýð-
enda sé hvergi getið í handritinu.
ÍÓKEYPIS
Ókeypis upplýsingar um vöm og þjónustu.
Það eina sem þú þarft að gera er að lyfta
símtólinu, velja númer Gulu línunnar 62 33 88
og spyrja. Hjá starfsfólki Gulu línunnar færð
þú vinalega þjónustu og greið svör við spum-
ingum þínum. Einfalt og stórsniðugt - ekki satt!
_ÉG ER ÁKVEDIN I PVl AÐ NOTA
TlMANN VEL í VETUR OG SÆKJA NÁM-
SKEIÐ. TIL AÐ AUÐVELDA MÉR VAUÐ HRINGDI
ÉG í GULU LlNUNA OG PAR FÉKK
ÉG PÆR UPPLÝSINGAR SEM ÉG ÞURFTI, OG
NÚ ER MINUM TÓMSTUNDUM RÁÐSTAFAÐ.
- PEIR VITA BÖKSTAFLEGA ALLT MENNIRNIR'
Að heiman og úr vinnu þekkjum við vandamál
sem tímafrekt virðist að leysa, en Gula línan
greiðir úr á augnabliki. Við þurfum að hafa upp
á sjónvarpsviðgerðamanni, vélritara eða
þýðanda. Ná í iðnaðarmenn, fá upplýsingar
um hvar er selt parket, hvar er hægt að kaupa
vara- eða aukahluti í bílinn eða
leigja smóking. Úr slíkum
vandamálum leysir starfsfólk
Gulu línunnar. Athugaðu það,
þú hringir og færð upplýs -
ingamar strax - og það
ókeypis.
_ÉG HEF FÁU STARFSFÓLKI A AÐ SKIPA OG
HEF ÞVl HRINGT I GULU LlNUNA ÞEGAR
YFIR FLÝTUR Á SKRIFSTOFUNNI. ÞEIR
HAFA Á SKRÁ LAUSAFÓLK („FREE UNCE“)
TIL ALLRA SKRIFSTOFUSTARFA. ÞETTA
HEFUR LEYST MINN VANDA OG SPARAÐ
MÉR STÓRFÉ. - POTTÞÉTT ÞJÓNUSTA* -
6233 88

GÓÐA FERÐ MEÐ
RATVÍS—
Thailand
Gisting í 4 nætur í Bangkok,
10 nætur á Pattayaströndinni.
Verð frá kr. 56.540,-
Við mælum með: gistingu í 4
nætur í Bangkok og 10 nætur
á Phuketeyjunni.
Verð kr. 64.450,-
Flórída
Gisting í 14 nætur,
bílaleigubíll með
ótakmörkuðum akstri,
kaskótryggingu og
skatti.
Verð aðeins kr. 39.140,-
(2 í gistingu).
ÍRkvíS
Kanaríeyjar
Beint flug.
Gisting í 3 vikur (2 í íbúð).
Verð frá kr. 42.829,-
Ferð fyrir eldri borgara
Gisting frá 1.—27. nóvember
(2 í íbúð).
Verð frá kr. 38.060,-
Feróir
Ratvís-ferðaskrifstofa Hamraborg1-3 Sími: 91 -641 522