Morgunblaðið - 24.12.1996, Qupperneq 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 24. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
Sjaposníkov marskálkur vill að ánægja viðskiptavinanna sé markmiðið
Aeroflot réttir úr kútnum
FLUGFÉLAGI Sovétríkjanna
gömlu, Aeroflot, var skipt upp
eftir hrun sambandsríkisins og
hefur rekstur nýju félaganna
gengið misjafnlega. Erlendir far-
þegar Aeroflot kvörtuðu löngum
yfír þjónustunni, fýldum flug-
freyjum og skorpnuðum brauð-
sneiðum, en nýr stjórnandi rúss-
neska félagsins, Jevgení Sjapo-
sníkov marskálkur, þykir hafa
unnið kraftaverk síðan hann tók
við fyrir rúmu ári, að sögn The
Economist.
Sjaposníkov var síðasti varnar-
málaráðherra Sovétríkjanna og
síðar ráðgjafí Borís Jeltsíns Rúss-
landsforseta í öryggismálum.
Hann braut blað í sögu rúss-
neskra þjónustufyrirtækja er
hann lýsti því yfir að ánægja við-
skiptavinanna ætti að vera helsta
keppikeflið og fylgdi yfírlýsing-
unni eftir. Einnig
hefur hann sett á
laggimar kvörtunar-
þjónustu. Útlending-
arnir kvarta enn
mikið en innlendir
viðskiptavinir eru
harðánægðir.
Reyndar hefur félag-
ið ávallt notið mikils
álits í Rússlandi
vegna þeirra miklu
framfara í sam-
göngumálum sem
tengjast sögu þess.
Flugslys hafa ver-
ið tíð í fyrrverandi
sovétríkjum undanf-
arin ár, einkum
vegna lélegs viðhalds og agaleys-
is flugmanna. Aeroflot hefur á
hinn bóginn ekki orðið fyrir neinu
slysi í tvö ár. Farþegafjöldinn
hefur vaxið úr þrem
milljónum 1994 í 3,8
milljónir á þessu ári
og 1995 varð veru-
legur hagnaður af
rekstrinum. í júní sl.
samdi Aeroflot við
helsta innlenda
keppinautinn,
Transaero, um að
síðarnefnda félagið
helgaði sig innan-
landsflugi en Aero-
flot flygi til áfanga-
staða erlendis.
Sérfræðingar telja
að rússneskar flug-
vélaverksmiðjur
smíði ágætar flugvél-
ar en hreyflarnir séu afleitir og
ekki samkeppnisfærir. Sjapo-
snikov hefur keypt mikið af er-
lendum flugvélum, m.a. tíu Bo-
eing 737 þotur og uppskorið reiði-
öskur innlendra verksmiðja en
hvergi hvikað. Hann hefur sagt
að áfram verði keyptar rússnesk-
ar flugvélar - að því tilskildu að
þær séu búnar erlendum hreyfl-
um. Þannig hefur hann rekið
fleyg á milli tveggja hópa verk-
smiðjustjóra en segist reiðubúinn
að kaupa rússnesku hreyflana ef
framleiðslan batni.
Annar vandi sem Sjaposníkov
þarf að fást við er torleystur.
Helsti heimaflugvöllur Aeroflot,
Sheremetévo-2 í Moskvu, er í
fádæma lélegu ástandi, brautim-
ar holóttar og hann þykir full-
langt frá borginni. Glæpaflokkar
vaða uppi og eiga sinn þátt í að
öll afgreiðsla og önnur þjónusta
er silaleg eða henni einfaldlega
ekki sinnt.
Jevgení
Sjaposníkov.
Varnarmálaráðherra Rússlands í viðtali
Kalda stríðinu
ekki lokið enn
Moskvu. Reuter.
ÍGOR Rodíonov, vamarmálaráð-
herra Rússlands, sagði í sjónvarps-
viðtali sl. laugardag, að kalda
stríðinu milli Rússlands og Banda-
ríkjanna væri ekki lokið að sumu
leyti;
„Ég tel, að kalda stríðið standi
enn að nokkm leyti,“ sagði Rodí-
onov í viðtali við rússneska ríkis-
sjónvarpið en það var tekið upp
þegar hann kom heim af fundi í
aðalstöðvum Atlantshafsbanda-
lagsins, NATO, á miðvikudag í
síðustu viku.
„Þessi tvö ríki, Rússland og
Bandaríkin, ráða yfir kjarnorku-
vopnum og geta eyðilagt hvort
annað og alla heimsbyggðina og
því vaknar sú spuming hvort ör-
uggt sé, að ekki geti komið til
átaka,“ sagði Rodíonov.
Rodíonov sagði Rússa ekki geta
fallist á áætlanir um stækkun
NATO og hafnaði hugmyndum
um, að þeir og bandalagið skiptust
á herforingjum eða fulltrúum í því
skyni að bæta samskiptin.
Varað við nýju,
köldu stríði
„Við eigum erfitt með að skilja
hvers vegna verið er að taka inn
ný ríki en Rússland skilið eftir,“
sagði Rodíonov og varaði við aftur-
hvarfí til „hinna slæmu daga kalda
stríðsins".
Rodíonov sagði, að NATO hygð-
ist stækka bandalagið til að halda
Rússum í skefjum enda tækifærið
gott nú þegar Rússland stæði höll-
um fæti, jafnt efnahagslega sem
hernaðarlega. Á Vesturlöndum
væri óvissa um framtíðarþróunina
í Rússlandi og því væri talið rétt
að taka við fyrrverandi bandalags-
ríkjum Rússlands og færa NATO
nær rússnesku landamærunum.
LOFTAFLFRÆÐI NATTURUNNAR
Sérfræðingur í loftafifræði segist
hafa leyst leyndardóminn
um það hvernig
búkmiklar og
veikvængja j
flugur fljúga ' ) *
Uc c
Lofthvirflar flæða í sveig að
vængendunum og stækkar
skrúflína hvirflanna jafnt og
þétt sem eykur stöðugleika
og lyftikraft
Charles Ellington
kortlagði loftfiæði
í kringum vængi
mölflugu i vind-
göngum og byggði
síðan flugulikan
tilþess að rannsaka
nánar flókna hvirfla
og mynsturmyndanir
þeirra yíir vængjunum
Með breytilegu áfalls-
homi vængs framkallar flugan ofristöf
þegar aukalegur lyftikraftur á sér stað rétt fyrir ofris.
LOFTAFLFRÆÐI
HEFÐBUNDIN
Kamblögun vængs
eykur loftflæði yfir
honum sem veldur
loftþrýstingsmun og
þar með lýftikrafti.
Hraðara lofttlæöi/
lágþrýstingur
Hægara flæði/
háþrýstingur
Heimild: Tímaritið Nature
LÍFFRÆÐILEG
LYFTIKRAFTUR
Sveig-
hvirflar valda
þrýstingsmun
er veldur
auknum
lyftikrafti.
Hraðara loftflæði/
lágþrýstingur
Hægara flæð'i/
háþrýstingur
LYFTIKRAFTUR
REUTERS
Verkföll-
um lokið í
Grikklandi
Aþenu. Reuter.
GRÍSKIR bændur fjarlægðu á
sunnudag vega- og járnbrautatálma
sem lamað höfðu samgöngur um
nokkurra vikna skeið í landinu og
er þetta talinn mikill sigur fyrir
Costas Simitis forsætisráðherra
sem hefur neitað að fallast á kröfur
bænda. Þeir vildu fá auknar niður-
greiðslur, skuldbreytingar og lækk-
að verð á eldsneyti en Simitis benti
á lélega stöðu ríkissjóðs sem gerði
ókleift að auka útgjöld og lét ekki
undan kröfunum.
Nokkrum stundum eftir að sam-
tök bænda í Þessalíu höfðu sam-
þykkt að binda enda á mótmælin
voru vélarnar á brott en dagana á
undan höfðu nokkur samtök annars
staðar í landinu hætt aðgerðum.
Róttækar aðhaldsaðgerðir
stjórnar sósíalistans Simitis voru
samþykktar með miklum meirihluta
á þingi á sunnudag. Sagði ráðherr-
ann að það væri hneisa að Grikk-
land væri á botninum í efnahags-
legu tilliti í Evrópusambandinu en
hann stefnir að því að Grikkir geti
hafíð þátttöku í efnahags- og mynt-
bandalaginu, EMU, fljótlega eftir
aldamótin.

Jeltsín mætir
til vinnu
Moskvu. Reuter.
BORÍS Jeltsín Rússlandsforseti
mætti á ný til vinnu í gær í Kreml
eftir sjö vikna fjarveru vegna hjarta-
aðgerðar. Forsetinn kvaðst „reiðu-
búinn til átaka“ og hét því að bæta
kjör þegna sinna á nýju ári.
Jeltsín ræddi lítillega við frétta-
menn, sem viðstaddir voru er hann
steig út úr glæsivagni sínum innan
Kremlarmúra. Bar hann sig vel og
sagðist við góða heilsu. Sagði hann
það myndu njóta forgangs hjá sér,
að takast á við og leysa launa- og
eftirlaunaskuldir almennings og
stuðla að umbótum í hernum.
Er fréttamenn spurðu forsetann
hvort rússnesku þjóðinni myndi farn-
ast betur á næsta ári svaraði hann
ákveðið: „Vissulega, tvímælalaust".
Opinberar hagtölur, sem birtar voru
í gær, sýna, að verg landframleiðsla
(GDP) hefur enn dregist saman milli
ára, nú um 6% frá í fyrra.
Stuðningur Dana
við EMU eykst
Kaupmannahöfn. Reuter.
NIÐURSTOÐUR nýrrar skoðana-
könnunar á meðal Dana sýna að
stuðningsmönnum aðildar Dan-
merkur að Efnahags- og mynt-
bandalagi Evrópu (EMU) hefur
fjölgað verulega. Nú segjast 46%
hlynntir því að Danir nýti sér ekki
undanþágu sína frá EMU-aðild, en
fyrir tveimur árum voru 33% þess-
arar sömu skoðunar.
Gallup framkvæmdi könnunina
og voru niðurstöður hennar birtar
í Berlingske Tidende á sunnudag.
Nú segjast 44% vilja halda í undan-
þágu Dana, en er Gallup spurði
fyrir tveimur árum voru þeir 59%.
Í nóvember birti skoðanakönnun-
arfyrirtækið Greens niðurstöður
könnunar, þar sem 53,4% sögðust
andvígir EMU-aðild en 30,4%
hlynntir.
„Jólagjöf", segir Jelved
Marianne Jelved efnahagsmála-
ráðherra segir að niðurstöður Gall-
up-könnunarinnar nú séu ,jólagjöf“
og bætir við að skilningur á mark-
******
EVROPA^
miðum EMU hafi greinilega aukizt
á meðal almennings.
„Ég er undrandi og ánægð með
að breytingin skuli vera svona mik-
il,“ segir Jelved. „Þetta sýnir að
fólk er byijað að skipta um af-
stöðu.“
Danir fengu undanþágu frá
EMU-aðild með Edinborgarsam-
komulaginu svokallaða, eftir að
þjóðin hafði naumlega fellt Maas-
tricht-samninginn í atkvæða-
greiðslu. Meirihluti samþykkti síðan
Edinborgar-samkomulagið í ann-
arri þjóðaratkvæðagreiðslu. Eigi
Danmörk að geta gengið í EMU
þarf sennilega þriðju þjóðarat-
kvæðagreiðsluna.
Bonino valin
„Evrópumaður ársins“
París. Reuter.
FRANSKA tímaritið La Vie hefur
valið Emmu Bonino, fram-
kvæmdastjórnarmann Evrópu-
sambandsins, „Evrópumann árs-
ins“. Dómnefnd, skipuð 48 Evr-
ópubúum undir forystu Jacques
Delors, fyrrverandi forseta fram-
kvæmdastjórnar ESB, sá um valið.
í umsögn dómnefndarinnar seg-
ir að Bonino hafi sýnt „hugrekki,
ákveðni og mikinn persónulegan
styrk" í störfum sínum í fram-
kvæmdastjórninni, en þar fer hún
með málefni mannúðarhjálpar,
sjávarútvegs og neytenda.
Bonino er fyrrverandi leiðtogi
róttækra á Evrópuþinginu og tók
á árum áður gjarnan þátt í kröfu-
göngum og mótmælaaðgerðum.
Dómnefndin segir að frá þessum
árum hafi hún varðveitt fram-
kvæmdagleði og tæpitungulausan
talsmáta, en þessum hæfileikum
hafi hún beitt í núverandi emb-
ætti sinu til að auka samstöðu
þjóða Evrópusambandsins.
Bonino er sérstaklega hrósað
fyrir framgöngu hennar í mann-
EMMA Bonino í ræðustól á
Hótel Sögu á ráðstefnu um
Evrópusambandið og íslenzk-
an sjávarútveg síðastliðið
haust.
úðarmálum, en hún hefur átt stór-
an þátt i mótun stefnu ESB um
aðstoð við Bosníu og Zaire, svo
dæmi séu nefnd. Framkvæmda-
stjórinn, sem er 48 ára, kann ann-
ars bezt við sig í fremstu víglínu.
Hún Iét sig síga úr þyrlu niður í
spænskan togara í fiskveiðideilu
ESB og Kanada, heimsækir stríðs-
hrjáð svæði — lenti í kúlnaregni
í Sómalíu fyrr á árinu — og rök-
ræðir við reiða sjómenn augliti til
auglitis. Hún kom til íslands á
liðnu hausti til að ræða milliliða-
laust við íslendinga um sjávarút-
vegsstefnu Evrópusambandsins.
Bonino hefur gengið nærri eig-
in starfsþreki og hún hneig niður
síðastliðinn föstudag að loknum
21 klukkustundar löngum samn-
ingafundi um fiskveiðikvóta ESB
á næsta ári. „Hún barðist til enda,
flutti lokaávarp og hneig í yfirl-
ið,“ sagði Filippo di Robilant, tals-
maður hennar.
Kaþólska tímaritið La Vie hefur
útnefnt „Evrópumann ársins“ frá
árinu 1987. Dómnefndin velur ár-
lega frambærilegan fulltrúa Evr-
ópuhugsjónarinnar og varð Helm-
ut Kohl, kanzlari Þýzkalands, fyr-
ir valinu í fyrra.