Morgunblaðið - 02.11.1999, Blaðsíða 42

Morgunblaðið - 02.11.1999, Blaðsíða 42
42 ÞRIÐJUDAGUR 2. NÓVEMBER 1999 UMRÆÐAN MORGUNBLAÐIÐ r Góðir hlustendur Hún Jrábad sér óþarfa vafstur á borð við handritsgerð, kvaðst löngu komin upp á lag með að dengja út dægurpáttum í beinni útsendingu. Hún var nefnilega alvöru útvarpskona. VIÐHORF Þetta er alvöru útvarps- stöð,“ sagði við mig hróðugur maður fyrir fáeinum árum þegar ég heimsótti aðsetur enn einnar út- varpsstöðvarinnar sem prílað hafði í loftið í höfuðborginni. Maðurinn stýrði stöðinni innan um nokkur skilrúm og skrifborð í miðborginni. „Við sendum út allan sólarhringinn. Þetta er al- vöru stöð.“ Kannski er það misskilningur, en ég hef hingað til haldið að al- vöru útvarpsstöð væri stöð sem héldi úti fjölbreyttri dagskrá - í það minnsta vandaðri, íslenskri og skipulagðri dagskrá. Þar væri allra handa menningu miðlað með örvandi hætti, fluttar frétt- ir, tónlist og afþreying, rætt við fólk til sjávar og sveita, hlust- endur vaktir til umhugsunar, fræddir og upplýstir. .... _ Þarværi Eftir Sigurbjorgu veltuDD Þrastardóttur vereupp mismun- andi flötum á ólíkum málum, þar væri einni vídd bætt við tilver- una. Mér hlýtur að hafa skjátlast í Jjessu fomfálega viðhorfi mínu. Eg veit það núna að alvöru út- varpsstöðvar eru þær sem senda út allan sólarhringinn. Efnið skiptir minna máli, nema hvað það skal helst vera tónlist. Umrædd stöð sem ég heim- sótti um árið útvarpaði einmitt tónlist lungann úr deginum og nóttinni og gerir enn. Þar var að vísu einnig fréttastofa - hin ástæða þess að stöðin gat kallast „alvöru". Þegar betur var að gáð var fréttastofan borin uppi af tveimur starfsmönnum, annar las fréttir í hljóðveri en hlutverk hins var að vera á vettvangi at- burða og hringja inn stemmn- ingu. Þetta með stemmninguna virtist aðalmálið, fréttahaukur- inn gat lýst stemmningunni og nýjustu tíðindum í beinni út- sendingu. Þetta var alvöru út- varpsstöð. Dagskrárgerð á stöðinni var líka alvöru. Asamt sam- ferðamönnum mínum nefndan heimsóknardag fékk ég að líta inn í hljóðeinangrað herbergi þar sem þáttagerðarkona sat við hljóðnema. Hún var elskuleg og tók vel á móti okkur. Nei, nei, við vorum ekkert að trufla enda lét hún bara nokkur lög rúila meðan við stöldruðum við. Aðeins einu sinni fannst henni tilhlýðilegt að sussa niður í okkur og kynna næstu þrjú lög, svona rétt til þess að hlustendur fengju það ekki á tilfinninguna að þeir væru að hlusta á glymskratta. Konan sagðist litlu fá um það ráðið hvaða tónlist hún spilaði, laga- listi dagsins væri tilbúinn þegar hún mætti til vinnu og hennar væri einungis að kynna tónlist- ina. Hún kvaðst líka stundum taka viðtöl, létt og skemmtileg. Eg held ég hafi móðgað kon- una þegar ég vogaði mér að spyrja hvort hún legði enga vinnu í handritsgerð, hvort hún þyrfti ekki að undirbúa sig fyrir útsendingar. „Eg er nú búin að vera í þessum bransa í yfir tíu ár,“ svaraði konan spunastutt og var sem snöggvast ekki jafn elskuleg og áður. Hún frábað sér óþarfa vafstur á borð við hand- ritsgerð, kvaðst löngu komin upp á lag með að dengja út dæg- urþáttum í beinni útsendingu. Hún var nefnilega alvöru út- varpskona. Eg hef fyrir nokkru gefist upp á að hlusta á umrædda stöð sem segir mér eiginlega ekki neitt. Það gera heldur ekki hinar út- varpsstöðvarnar sem í prentaðri dagskrá kynna dagskrá sína með þremur orðum: Tónlist allan sól- arhringinn. A sumum þeirra er reyndar ögn skemmtilegri tónl- ist en á stöðinni sem fyrst var nefnd, en það er líka það eina sem þær hafa fram yfir. Að öðru leyti eru þær eins. Alvöru út- varpsstöðvar þar sem mis- mælskir plötusnúðar kalla sig dagskrárgerðarmenn og hlust- endur sitja undir hinu vinsa- mlega ávarpi „þið þarna úti“. Vinkona mín ein, sem á að baki starfsferil hjá elstu út- varpsstöð landsins, orðaði það einu sinni þannig að útvarpsupp- eldi íslenskra bama væri sorg- lega ábótavant. Þetta held ég að sé hárrétt. Það ætti í fullri al- vöru að kenna börnum að hlusta á útvarp, rétt eins og þeim er kennt að lesa bækur. Þau hefðu gott af því að kynnast heimi hljóðmynda, þagna, umhverfis- hljóða, klippinga, raddbeitingar, handritsgerðar, tímatöku, sam- talstækni. Annað eins er þeim nú kennt í og utan skólatíma; ljós- myndun, handavinna, mynd- bandagerð, ræðumennska. Með því að kenna börnum meðvitaða útsendingu og móttöku skila- boða í hljóðvarpi er grunnur lagður að kynslóð hinna færu þáttagerðarmanna, kynslóð _ hinna gagnrýnu hlustenda. A slíkum kynslóðum hefur lítið borið hér á landi síðustu misser- in._ I staðinn hafa vaðið uppi stöðvar sem virðast hreint ekki gera ráð fyrir hugsandi áheyr- endum. Stjórnendur þeirra varpa út síbylju sem krefst hverfandi vitrænnar þátttöku af hlustendum, nema ef vera skyldi þess að taka upp símtólið og svara nokkrum „laufléttum spurningum", eins og það er orð- að. A þessum stöðvum er að vísu talað um daginn og veginn eins og á Gufunni og kynnarnir hafa líka frjálsar hendur, en í hljóð- verum þeirra er ekki lesið fyrir þjóðina, þar fer lítið fyrir víðsjá og nýjum vinklum, þar er hin dýra list ekki í hávegum höfð og þar er hvorki rætt um auðlindir né íslenskt mál. Á elstu útvarps- stöðinni er hins vegar að finna allt þetta og meira til, eins og þeir vita sem til þekkja. Tillaga mín er ekki sú að allar útvarpsstöðvarnar taki upp stíl hinna þaulreyndu ríkisstöðva. Fjölbreytnin er nefnilega nauð- synleg, tónlistarstöðvar eiga vissulega rétt á sér, hávaðinn er ágætur og síbyljan getur verið skemmtileg. En köllum þá hlut- ina sínum réttu nöfnum. Ekki kalla tvær fréttir fréttatíma, ekki kalla plötusnúða dagskrár- gerðarmenn, ekki kalla ham- borgaraútdeilingu þáttagerð, ekki kalla glymskratta al- vöruútvarpsstöð. Eru íslenskir stjórn- málamenn falir fyrir fé? ALTALAÐ er að íslenski fjór- flokkurinn sé falur fyrir fé, að hann sé tilbúinn til að fórna hags- munum almennings fyrir sérhagsmuni ef peningar og völd eru í boði. Þetta eigi einnig við fjölda þing- manna, sem hags- munaðilar hafi bókstaflega keypt leið inn á Alþingi. Þessir þingmenn hafi fyrirfram verið hnepptir í fjötra sér- hagsmunagæslu. Þeir séu því ófærir um að gæta hagsmuna þeirra sem treystu þeim fyrir umboði sínu. Þetta eru þung orð en fyllilega tímabær. Ekki síst nú þegar staðfestur hef- ur verið þrálátur orðrómur um af- skipti sovéska kommúnistaflokks- ins af íslensku stjórnmálalífi um áratugaskeið. Nú hefur verið upp- lýst að kommar í Moskvu báru tugi milljóna króna í baráttufélaga hér á landi til að greiða fyrir heimsyfirráðum kommúnista. Is- lenskum kommúnistum var stjórnað frá Moskvu í veigamikl- um atriðum. Kommar í Moskvu lögðu á ráðin um það hverja skyldi reka hér úr flokknum, hverja hefja til virðing- ar og hvað vera á dagskrá flokks- funda. Afskiptin héldu áfram eftir að Kommúnistaflokkur Islands var lagður niður og Sameiningar- flokkur alþýðu - sósíalistaflokkur- inn tók við. Spurningin er hvort sama hafi viðgengist hjá Alþýðu- bandalaginu. Talið er að ekki einasta hafi ís- lenskir kommúnistar þegið pen- inga beint frá Moskvuvaldinu, heldur hafi íslenskir athafnamenn, sem höfðu sumir mjög ábatasöm viðskipti við austanjárntjaldslönd- in, einnig greitt hluta umboðs- launa sinna til kommúnista hér- lendis og fyrirtækja þeirra. Þetta hafi verið skilyrði þess að þeir fengju að hagnast á viðskiptunum við A-Evrópu. Hér sannast að samskipti eins stjórn- málaflokks landsins við erlent vald voru þannig að jafnast á við landráð að mínu mati. Eg er þó sannfærður um, að þeir menn ís- lenskir sem þarna stóðu að verki hafa ekki talið sig land- ráðamenn. Það er svo auðvelt að telja sjálf- um sér trú um að til- gangurinn helgi með- alið. Að þeir einir hafi verið dómbærir um hvað þjóðinni væri fyrir bestu. En það eru ekki að- eins íslenskir kommúnistar sem hafa verið keyptir til fylgilags við sérhagsmuni. Framkoma meiri hluta Alþingis í málaflokkum eins og fiskveiðistjómuninni gerir ljós Rússagull Siðferði stjórnmála- flokkanna hér, segir Valdimar Jóhannesson, stendur á brauðfótum. líkindi þess að hagsmunaaðilar hafi borið fé í flokkana. Annars væri ómögulegt að skilja fram- komu þingmanna Sjálfstæðis- flokksins og Framsóknarflokks- ins, t.d. eftir kvótadóminn. Siðferði stjórnmálaflokkanna hér stendur á brauðfótum. Það breytist ekki fyrr en flokkarnir verða framtalsskyldir og fjármál þeirra verða aðgengileg fyrir alla. Þvílík leynd hvílir yfir starfsem- inni að eigendurnir, félagarnir, fá ekki sjálfsagðar upplýsingar. I Frímúrarareglunni, sem talin er mesta leynifélag landsins, við- gengst ekki slíkt leynimakk. Þar munu upplýsingar um fjármálin aðgengilegar félagsmönnum. Hannes Hólmsteinn Gissurar- son krafðist þess opinberlega í sumar að R-listinn gerði grein fyr- ir fjárstuðningi Jón Ólafssonar í Skífunni við kosningabaráttu list- ans svo að borgarbúar gætu áttað sig á því hvað lægi til grundvallar mjög umdeildri lóðarúthlutun til Skífunnar, sem stóð fyrir dyrum. R-listinn hefði greinilega verið að endurgreiða stuðninginn á kostn- að borgarbúa, að mati Hannesar. Hér skal eindregið tekið undir kröfu Hannesar og gott betur. Krefjast verður að allir flokkar geri grein fyrir fjármálum sínum. Hér með er formlega farið fram á svar Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins við því hvort réttar séu upplýsingar um að flokkarnir hafi þegið stóra upp- hæð, jafnvel samtals hálfrar millj- ónar dollara stuðning frá DeCode, móðurfélagi Islenskrar erfða- greiningar, eða skyldum aðilum. Því er haldið fram, að Sjálfstæð- isflokkurinn hafi þegið 20 milljónir króna en Framsóknarflokkurinn 17,5 milljónir króna til að liðka fyrir framgangi félagsins og þá sérstaklega til að koma frumvarpi um miðlægan gagnagrunn í gegn- um Alþingi Islendinga. Við það hækkaði hlutafé Islenskrar erfða- greiningar í 30-falt nafnverð eða alls í 40 milljarða króna. Islenskir kjósendur eiga kröfu til þess að fá upplýsingar um mút- ur af þessu tagi ef sögusagnir eru réttar, svo þjóðin megi vakna af sinnuleysi sínu og geri sér grein fyrir hvers konar ríkisstjórn fer með völd á Islandi. Þjóðin þarf að varast að verða hremmd í harða kló, hætta að dotta dáðlaus, vilja- sljó og dilla þeim er ljúga, blekkja, svíkja, eins og skáldið orðar það. - Hægt er að festast, bágt mun úr að víkja. Höfundur situr ímiðstjórn Ftjáls- lynda fíokksins. Valdimar Jóhannesson FRJÁLS verslun og viðskipti er af mörgum talin undirstaða vel- ferðarþjóðfélaga nú- tímans. Ábatasamasta verslunin er þó oft ut- angarðs við það sem löggjafarvaldið og hinn almenni borgari telur siðlegt og boð- legt. Þannig veltir verslun með fíkniefni og ólögleg vopnasala mestum peningum á heimsvísu. Þriðja arð- bærasta verslun heimsins er svo sala á konum, er þá átt við sölu á stúlkum allt nið- ur í fimm ára aldur í vændishús svo og sölu á þjónustu vændiskvenna. Við höfum lengi talið okkur trú um að vændi væri hverfandi vanda- mál í okkar vestræna heimi, hér á Islandi væri meira að segja ekkert svona til. Þegar farið var að flytja inn stúlkukindur sem nudduðu sér upp við stálsúlur líkt og riðuveikar rollur við garða var talið að um listdans væri að ræða, enda ömuð- ust engir við þessu nema nokkrar hjartveikar kerlingar. En því miður er súlunuðið aðeins angi af sameig- inlegu vandamáli allra Evrópu- þjóða. Samkvæmt Alþjóðastofnun fólksflutninga í Vín flytjast til Vest- ur-Evrópu árlega 500.000 nýjar stúlkur til starfa í kynlífsiðn- aðinum. Að baki flutn- ingunum standa oftast þrælasalar nútímans, mafíugengi sem þvinga stúlkumar inn í kynlífsiðnaðinn með ofbeldi og morðhótun- um. Stofnunin telur einnig að í V-Evrópu búi meira en tvær mil- ljónir manna við ána- uð, flestir séu þvingað- ir til vændis. Dreifing og sala á stúlkum á kynlífsmarkaði Evrópu er mikill gróðavegur segir Micael Platzer hjá miðstöð glæpa- vama S.Þ. í Vín. Stúlka er peninga- slátta eins lengi og hún er vinnu- fær, eiturlyf er aðeins hægt að selja einu sinni, síðan verður að útvega meiri efni með allri þeiiri áhættu sem því fylgir. „Góð“ stúlka getur skilað allt að 20 milljónum á ári og áhættan er mjög lítil, en vægar refsingar liggja við starfsemi melludólga í V-Evrópu. Vandamálið er í raun mikið fram- boð á stúlkum og gífurleg eftir- spurn eftir þjónustu þeirra. Fátækt í gömlu Sovétríkjunum og ýmsum löndum Austur-Evrópu gerir að verkum að ungar stúlkur þar glepj- Þrælahald Fátækt í gömlu Sovét- ríkjimum og ýmsum löndum Austur-Evrópu, segir Katrín Andrés- dóttir, gerir að verkum að ungar stúlkur þar glepjast af gylliboðum um atvinnu í vestri. ast af gylliboþum um atvinnu í vestri. Frá Úkraínu einni hafa 400.000 konur undir þrítugu fengið vegabréfsáritun til V-Evrópu á síð- ustu fjórum árum, flestar hafa farið í þeirri trú að þeirra biðu störf við barnagæslu, afgreiðslu, þjónustu eða dans. En kynlífsiðnaðurinn gleypii- þær flestar, vegabréfin eru tekin af þeim sem og mannréttindi flest. Að snúa heim aftur er yfirleitt hvort sem er ekki raunhæfur möguleiki, stúlka sem hefur stund- að vændi og yfirleitt ánetjast eitur- lyfjum - jafnvel smituð af eyðni - á ekki afturkvæmt í hefðbundin sam- félög. En hvað kemur okkur þetta við? Jú, þrælahald á hvergi að líðast, við megum ekki láta sölumenn gimd- arinnar villa okkur sýn. Málið snýst um mannréttindi milljóna kvenna og barna um allan heim, rétt okkar allra til sjálfsvirðingar. Höfundur er héraðsdýralæknir og varaþingmaður Samfylkingarinnar á Suðurlandi. Þrælaverslun nútímans Katrín Andrésdóttir
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.