Morgunblaðið - 09.06.2000, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
FÖSTUDAGUR 9. JÚNÍ 2000 35
Gunnar Guðbjörnsson og Cecilia Bartoli á frumsýningu í Staatsoper í Berlín í kvöld
Aríurnar
eru perlur
Gunnar Guðbjörnsson syngur með Ceciliu
Bartoli undir stjórn Daniels Barenboim í
Staatsoper í Berlín í kvöld. Pétur Blöndal
---------------------7----
talaði við hann um frumsýninguna, Islands-
heimsóknir og önnur verkefni.
Cecilia Bartoli í hlutverki Donnu Elviru í Don Giovanni í Berlín.
ÓPERA Mozarts, Don Giovanni,
verður frurasýnd í Staatsoper í
Berlín í kvöld, einu af stóru óperu-
húsunum í Þýskalandi. Tenórsöngv-
arinn Gunnai- Guðbjörnsson verður í
einu af aðalhlutverkunum ásamt
söngkonunni Ceciliu Bartoli og
stjórnandi verður Daniel Baren-
boim. Er þetta ein af stærstu
uppákomunum í óperunni á þessu
ári og var orðið uppselt fyrir nokkr-
um mánuðum.
„Frumsýningin leggst bara vel í
mig,“ segir Gunnar í samtali við
Morgunblaðið. „Þessu fylgir alltaf
dálítill spenningur og ég er með
smáfiðrildi, en verð að segja að það
er gaman að fá að syngja í frumsýn-
ingu á Don Giovanni aftur. Það verð-
ur í fyrsta skipti síðan ég debúteraði
í Islensku óperunni árið 1988. Svo er
gaman að kljást við þessa tónlist,
Don Ottavio er eitt fallegasta tenór-
hlutverk sem Mozart skiifaði og
báðar aríurnar eru perlur."
Fagurfræðilegt áhugaefni
Don Giovanni er sett upp af
Thomas Langhoff, sem stýrir einu af
virtari leikhúsum Berlínar. List-
rænn stjórnandi hússins, Daniel
Barenboim, verður hljómsveitar-
stjóri. Hann hefur unnið að því að
setja upp allar Mozart-óperurnar,
sem skrifaðar eru við texta Lorenzos
Da Ponte. Brúðkaup Fígarós var
sett upp í fyrra, Don Giovanni í ár og
Cosi Fan Tutti verður frumflutt á
næsta ári. Þá er hann að vinna að því
að setja upp allar Wagner-óperurn-
ar, og verða þær settar upp í einni
lotu árið 2002. Gunnar mun einmitt
syngja í frumsýningu á Hollendingn-
um fljúgandi næsta vetur. Auk þess
söng hann hlutverk Walters von der
Vogelweide í Tannháuser í fyrra og
unga sjómannsins í Tristan fyrir
tveim mánuðum. „Þá söng ég í upp-
hafi óperunnar en flutningur hennar
tekur sex klukkustundir. Hún var í
beinni útsendingu í útvarpinu. Þess
vegna fór ég heim, varði meginhluta
kvöldsins í faðmi fjölskyldunnar og
þegar ég heyrði að þriðji þáttur var
að hefjast fór ég aftur upp í óperu til
að taka þátt í framklappinu."
Cecilia Bartoli er ein af fremstu
BÆKUR
L jðð
ORÐ OG MÁL
Eftir Björn Sigurbjörnsson, Vaka-
Helgafell. 2000 - 105 bls.
ORÐ verða Birni Sigurbjömssyni
að hugðarefni í nýrri ljóðabók hans,
Orð og mál. Ekki síst fyrir þá sök
hversu tungumál skiptir þann máli
sem nemur land á nýjum stað. En
sjálfur hefur hann búið um áratuga-
skeið í Danmörku. Svo langar fjar-
vistir frá heimalandinu gera það að
verkum að Björn er tvílendur maður,
íslendingur og Dani, en þó hvorugt.
Kenna má nostalgíu og heimþrá í
bókinni og raunar fjallar skáldið
töluvert um þá firringu og togstreitu
um tungumál og heimaland sem slík
söngkonum í heiminum, er með viða-
mikla plötusamninga og um þessar
mundir má sjá hana skarta demants-
skreyttu Rolex-úri í tímaritaauglýs-
ingum. „Það gat komið sér vel á æf-
ingum, þegar mann var farið að
lengja eftir að komast heim, að fá að
skoða úrið hjá Ceciliu,“ segir Gunn-
ar og brosir. „Því er ekki vel tekið að
maður líti á klukkuna í tíma og ótíma
á æfíngum, en þegar fagurskreytta
úrið hennar er annars vegar mætir
það skilningi; það er fagurfræðilegt
áhugaefni. Þannig að þegar manni
leiddist fékk maður alltaf að skoða
úrið hjá henni og hún hafði bara
gaman af því. Svona er maður er
alltaf að reyna að vera fyndinn á
þessum æfingum; það er eina leiðin
til að komast lifandi í gegnum þær.“
íslandsferðir Barenboims
Gunnar segir að Bartoli sé „ósköp
laus við stjörnustæla“ og passi vel
inn í hópinn. „Maður hefm' það
aldrei á tilfínningunni að hún sé
stórstjarna, sem hún auðvitað er.
Hún hefur verið talsvert mikið á æf-
ingum, sem heyrir til tíðinda þegar
stórsöngvari er annars vegar, oft
mæta þeir bara í þrjá daga, syngja á
frumsýningunni og fara. Hún tekur
verkefnið mjög alvarlega, hlustar á
það sem leikstjórinn hefur að segja
og vinnur úr því.“
Auk þess að vera listrænn stjóm-
andi Staatsoper er Daniel Baren-
boim stjórnandi Chicago Symphony
Orchestra og heimskunnur einleik-
ari á píanó. „Ég vinn mikið með hon-
um,“ segir Gunnar. „Það er orðið
meira að samstarfi og daglegu lífi.
Ég hef sungið mikið við óperuna
hans, fyrst í tvö ár sem gestur og nú
í vetur sem fastráðinn söngvari, en
við höfum einnig átt samstarf utan
Staatsoper, með Berliner Phil-
harmoniker og Chicago Symphony
Orchestra.
Það má segja samvinnan hafi farið
stigvaxandi síðan hann heyrði fyrst í
mér fyrir um þremur árum. Hann er
skemmtilegur og hefur gaman af því
að segja sögur, m.a. af íslandsferð-
um sínum, en hann hefur komið
þangað tvisvar sinnum, einu sinni
um sumar og einu sinni um vetur.
staða kallar fram
í brjósti manns.
Þetta hlýtur
raunar að vera
áleitið yrkisefni
þeim sem dvelj-
ast langdvölum
að heiman pg
þeir eru ófáir ís-
lendingarnir og
raunar útlend-
ingarnir sem við
slíkt atlæti búa
nú á tímum. Ég hygg að fyrr á öldum
hafi sú tilfinning, sem útlegð af því
tæi kallar fram, verið nefnd örlendi.
Það er því framandleiki framar
öðru sem einkennir ljóðheiminn,
framandleiki þess sem kannski á
hvergi heima. Af því að heima er allt-
af handan álsins. I Danmörku er litið
heim með miklar væntingar og þang-
Hann segir að í fyrra skiptið hafi
verið dimmt allan tímann og í síðara
skiptið hafi verið bjart allan tímann.
Fyrst hafi hann ekki getað vaknað á
morgnana og svo ekki getað sofið.“
íslendingar í aðal-
karlhlutverkum
Fleiri sýningar eru framundan hjá
Gunnari. „Ég er kominn með svo
margar sýningar á næsta ári að ég
er búinn með kvótann,“ segir hann.
„Ég syng á frumsýningu í vetrar-
byrjun í Brottnáminu úr kvennabúr-
inu eftir Mozart og verður Bjarni
Thor Kristinsson, bassasöngvari við
Þjóðaróperuna í Vín, einnig í því
að kominn eftir hangikjöt og flat-
köku, tært loft og fréttir lítur ljóð-
mælandi einnig heim og þá til
Danmerkur.
Lausnin á þessari gátu leynist innra með
mér
en það þýðir ekkert að berja að dyrum þar
ég er ekki heima.
Vitaskuld er slík staða ekki sár-
saukalaus. I einu kyæði fjallar Bjöm
um fornar grafir fslendinga við Sí-
valaturn í Kaupmannahöfn sem
fæstir vita af heima og hann sam-
samar sig þeim. En ljóðmælandinn
er þarna staddur með ungum syni
sínum og ávarpar hann:
Aldreiskaltuvita
hvar ég hef verið geymdur og grafinn.
Þín vegna vil ég risa upp frá dauðum
minningum
og fylgja þér út í sólskinið.
Svo þú þurfir ekki að syrgja
þurfirekkiaðsakna
verki. Það verða því íslendingar í
tveimur aðalkarihlutverkunum. Þá
verð ég í minni fyrstu Verdi-óperu
næsta vetur í hlutverki Fentons í
Falstaff, þá fæ ég að standa á sviðinu
með annarri ítalskri stjórstjörnu,
bassasöngvaranum Ruggiero Raim-
ondi.“
Eftir frumsýninguna í kvöld verð-
ur önnur sýning á Don Giovanni í
Berlín og svo verður farið með óper-
una til Madrid. „Það verður mikið að
gera þar,“ segir Gunnar. „Ég syng
einnig litla aríu utan sviðs í upphafi
óperunnar Tristan og Isolde. Kost-
urinn við það hlutverk er óneitan-
lega að ég þarf ekki einu sinni að láta
ogþurfirekkiaðeiga
nemaeittland.
Aðskilnaður vitundar og verundar
verður Birni einnig að yrkisefni og
smæð manns í tíma og rúmi. Það er
sterkur trúarlegur strengur í Ijóðun-
um og ekki verður annað séð en
hljómur hans sé tær og hreinn. Þó
höfða hin trúarlegu kvæði ekki eins
til þess sem hér skrifar og önnur
kvæði Björns. Líkt og trúin opni gjá
milli Ijóðs og lesanda. Kannski vegna
þess að Björn velur sjónarhorn sálu-
sorgarans, sjónarhorn embættisins,
prestverkanna og túlkar trú sína í
gegnum þau. Það er engu líkara en
hlutverkið komi á milli manns og
ljóðs.
Ljóðheimur Bjöms Sigurbjörns-
sonar er viðfelldinn og hlýr. Ljóð
hans eru opin og einlæg og þótt
trúarkveðskapur hans höfði minna
til mín en hin persónulegu Ijóð um
örlendið og ýmislegt annað er ávallt
vel að verki staðið.
Skafti Þ. Halldórsson
mála mig. En ég syng í fimm sýn-
ingum á því og fjórum á Don Giov-
anni á tuttugu dögum. Staatsoper er
að fara þangað í gestaleikferð og
verður í aðalóperuhúsinu á Spáni,
Teatro Real.“
Eftir það kemur Gunnar til ís-
lands og syngur á Kristnitökuhátíð-
inni á Þingvöllum. Þá flýgur hann
strax út aftur, syngur í Töfraflaut-
inni og byrjar á æfingum á Brott-
náminu. „Svo em uppi áform um að
syngja í verkinu Nótt eftir Jón Leifs
með Kammersveit Reykjavíkur í
Múnchen, fallegum dúett með
baríton og strengjasveit. Það verður
einnig flutt á Islandsdeginum á
heimssýningunni Expo 2000 í
ágúst.“
fsland, Frakkland og Svíþjóð
Ekki er allt upptalið, því í haust
mun Gunnar syngja Vetrarferðina
eftir Schubert í fyrsta skipti. „Það
verður á tónleikum á Islandi og
verður Jónas Ingimundarson við
slaghörpuna," segir Gunnar, sem
mun einnig flytja Sköpunina eftir
Haydn á tónleikum í Svíþjóð og
syngja á fimm tónleikum í París.
„Þá verður Vetrarferðin flutt í
hljómsveitarútsetningu nútímatón-
skáldsins Hans Zenders," segir
hann.
„Hann er búinn að breyta þessu
vinsæla píanóverki Schuberts á um-
deildan hátt; ég hef hlustað á verkið
og held það verði skemmtilegt við-
ureignar. Það er víðfeðmt og hefur
upp á margt að bjóða, allt frá
dramatík upp í mestu lýrík, þannig
að hljómsveitin á að geta unnið vel
úr þessu. Ég er spenntur yfir verk-
efninu, þótt flutningur á borð við
þetta sé auðvitað alltaf mikil eld-
raun.“
Örlendi