Morgunblaðið - 09.06.2000, Blaðsíða 58

i^8 FÖSTUDAGUR 9. JÚNÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
+ Pétur Jónsson,
Þórunnarstræti
103 á Akureyri, áður
til heimilis að Hall-
gilsstöðum í Hörgár-
dal, fæddist á Svert-
ingssstöðum í Kaup-
angssveit hinn 17.
október 1911. Hann
andaðist á Dvalar-
heimilinu Hiíð á Ak-
ureyri hinn 31.mai
síðastliðinn. Foreldr-
ar hans voru þau Jón
St. Melstað bóndi á
Hallgilsstöðum í Hör-
gárdal, f. 29.10.1881,
d. 17.4.1968, og Albína Péturs-
dóttir húsmóðir, f. 11.11.1886, d.
26.11.1969. Systkini Péturs eru
Unndór endurskoðandi í Reykja-
vík, f. 6.6.1910, d.11.2.1973, Ragn-
heiður húsmóðir á Siglufirði, f.
Ég naut þeirra forréttinda sem
lítill drengur að fá að dvelja á Hall-
gilsstöðum í Hörgárdal hjá afa mín-
um og ömmu á hverju sumri. Systk-
ini móður minnar voru að vísu farin
í allar áttir nema Eggert, yngsti
dti'óðirinn. Hvert þeirra var farið til
annarra starfa, aðallega til Akur-
eyrar, en öll komu þau oft og gjarn-
an heim á æskuheimilið að Hall-
gilsstöðum. Heimilið var því
fjölmennt því auk kaupafólksins
sem þar var komu flest frænd- og
systkinabörnin og dvöldu um tíma í
sveitinni.
Systkinahópurinn frá Hallgils-
stöðum er sennilega sá glaðværasti
og glettnasti hópur fólks sem ég hef
kynnst. Kímnigáfan og sá eiginleiki
að sjá spaugilegu hliðarnar á mann-
lííínu var þeim öllum í blóð borin.
Það hefur ætíð þurft nokkuð átak
að átta sig á því að annað fólk er oft
ekki þannig gert.
Pétur frændi var stórmeistari
glaðværðar og gleði, kímni og vísna-
auðgi. Hann hermdi eftir hverjum
manni, þannig að ekki fór á milli
mála hver talaði hverju sinni. Þegar
þeir bræður brugðu á leik, einkum
Unndór og Pétur, ætlaði hláturinn
aldrei að hætta. Hvert þeirra systk-
ina hló á sinn sérstaka hátt. Pétur
hló á suðunni. Það passaði vel við
hans rólega fas.
Pétur var frændi, sem hver ein-
asti lítill drengur myndi óska sér að
eiga. Snemma sem ungur maður
i&afði Pétur fjárfest í vörubifreið,
sem hann notaði til mjólkurflutn-
inga úr sveitinni til Akureyrar. Upp
frá því stofnaði hann ásamt Valdim-
ari bróður sínum vöruflutningafyr-
irtæki, sem átti fjölda flutningabif-
reiða sem óku á milli Akureyrar og
Reykjavíkur. Oftar en ekki runnu
því alls konar bílar í hlaðið á Hall-
gilsstöðum, sem í augum drengsins
voru álíka spennandi gripir og
geimför. Sá sem stjórnaði þeim var
auðvitað Pétur frændi og það fór
ekki hjá því að um hann léki ævin-
týraljómi geimfarans.
Á fullorðinsárum lærði ég svo að
meta nýjar hliðar á þessum ein-
staka frænda mínum, sem hafa jafn-
vel aukið væntumþykju og virðingu.
Pétur hefði aldrei getað byggt upp
slíkt stórveldi á flutningasviðinu til
margra áratuga, eins og raun bar
vitni, ef ekki hefði farið saman gíf-
urlegur dugnaður, viðskiptavit og
sterkur vilji. Og samt var Pétur
fyrst og fremst góðmenni, örlátur,
gefandi og jákvæður persónuleiki.
Það er varla nema von að Pétur
eignaðist stóran hóp vina út um allt
land og engan hef ég hitt sem ekki
minntist hans án þess að einhver
skemmtileg saga eða vísa kæmi í
kjölfarið þar sem hann hafði átt hlut
að máli.
Þessi stutta kveðja er ekki til
þess ætluð að segja ævisögu Péturs
2.1.1914, d.
24.8.1999, Valdimar
Ingiberg bifreiðar-
stjóri á Akureyri,
f.27.8.1916, d.
3.6.1992, Valtýr
Stefan bóndi á Hall-
gilsstöðum, f.
27.2.1918, d.
14.7.1998, Dýrleif
verslunarkona á Ak-
ureyri, f. 11.11.1919,
d.15.4.1999, og Egg-
ert bifreiðarstjóri á
Akureyri, f.
16.10.1928.
Pétur var ókvænt-
ur en átti einn son Kristján Viðar,
f. 25.10. 1943, og dóttur, Hólm-
fríði Breiðfjörð, f. 23.10.1946.
Útför Péturs verður gerð frá
Akureyrarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
í hnotskurn. Hún hefur þegar verið
skrifuð af færari penna. Þessi stutta
kveðja á einungis að lýsa væntum-
þykju minni og sennilega allra
systkinabarnanna til hans, sem
skildi alls staðar eftir sig eitthvað
jákvætt hvar sem hann fór. Hann
lifði löngu og gleðiríku lífi og fór í
friði sáttur við Guð og menn.
Nú er hláturinn þagnaður á Hall-
gilsstöðum. Flest systkinin eru far-
in yfir móðuna miklu þar sem gleðin
ríkir. Og ekki minnkar hún þegar
Pétur er mættur.
Jón Sæmundur Sigurjónsson.
Pétur (Gamli eins og við kölluð-
um hann oftast) móðurbróðir okkar
er látinn. Hann skilur eftir sig stórt
skarð í fjölskyldunni, því við litum á
hann sem höfðingja.
Við þekktum ekki uppvöxt hans
en sögur segja að hann hafi verið
mikill „sjarmör".
Hins vegar þekkti hann vel upp-
vöxt okkar systkinanna, þar sem við
bjuggum undir sama þaki og hann í
átján ár. Mikill samgangur var milli
hæða og gott að vita af ættingjum í
nánd. Þetta var ein stór fjölskylda.
Þarna bjuggu afi Jón Melstað og
amma Albína síðustu æviárin sín og
Valdi, Pétur og mamma (Didda)
ásamt fjölskyldum sínum. Það var
oft kátt í höllinni og má vitna í orð
Rúnu mágkonu þeirra, sem hún
sagði forðum um þá bræðurna.
Ekki er hægt að minnast hans
„Gamla“ án þess að koma aðeins inn
á vísnasafnið hans. Því það mátti
enginn gera mistök eða bara verða
fótaskortur á tungunni, þá var kom-
in vísa um hæl frá Pétri og síðan
svarað í sömu mynt innanhúss. Hér
kemur ein sem hann fékk:
A Pétri gamla er bölvað basl,
bágt er það að heyra.
Karlinn vantar konu strax
með kyssitau og fleira.
Seinni árin leituðum við til Péturs
um afmælisvísu. Þá kvað hann:
Arin þín fjölga eins og hjá mér,
við eigum við þetta að stríða.
Pú vinsæla kona vel sé þér,
vermi þig sólskin og blíða.
Eftir að Pétur fór að eldast
dvaldi hann enn í Þórunnarstræti
103. Það fór einstaklega vel um
hann þar sem hann átti líka góða að
í húsinu og kom það sér ekki síður
vel fyrir okkur að vita af svo góðu
fólki. Viljum við systkinin sérstak-
lega nefna þau hjónin Helgu og
Stefán. Þau reyndust okkur og hon-
um alveg sérstaklega vel hvað varð-
ar félagsskap og umönnun. Viljum
við votta þeim börnum Péturs og
öðrum ættingjum samúð okkar.
Minningin um góðan frænda lifir.
Einnig viljum við koma þakklæti til
starfsfólksins í Dvalarheimilinu
Hlíð.
Elsku Pétur hafðu þökk fyrir allt
sem þú gerðir með og fyrir okkur.
Ragnheiður, Pétur,
Þorbergur og Ágústa
Ólafsböm.
Við hjónin fluttum í Þórunnar-
stræti 103 sumarið 1987 ásamt son-
um okkar ungum, Frímanni og Vil-
hjálmi. í kjallaranum bjó eldri
maður, Pétur Jónsson. Við höfðum
ekki haft persónuleg kynni af hon-
um, enda þótt allir könnuðust við
flutningafyrirtækið Pétur og Valdi-
mar. Pétur kom okkur notalega á
óvart þegar hann fagnaði okkur vel
og einkum því að fá aftur börn í
húsið eins og hann orðaði það.
Skemmst er frá því að segja að með
okkur tókst einstök vinátta sem var
okkur mjög mikils virði.
Við vorum flutt í húsið sem Pétur
byggði í félagi við aðra og hafði
sjálfur búið í frá upphafi eða 1949.
Pétur var stoltur af húsinu sem
hann sagði að hefði verið kallað
„Hvíta húsið“ áður en skeljasandur-
inn upplitaðist með árunum. Pétur
vann fyrst við mjólkurflutninga og
síðan aðra landflutninga. Ásamt
Valdimari bróður sínum hafði hann
rekið áðurnefnt flutingafyrirtæki og
voru þeir meðal frumkvöðla á því
sviði. Pétur sagði stundum að hann
væri búinn að vera á ferðinni alla
sína ævi. Þegar okkar kynni hófust
hafði hann selt fyrirtækið og var
farinn að taka því rólega. Samt var
hann alltaf til í að létta sér upp og
fórum við nokkra góða túra saman.
Pétur lagði gjarnan til besta bflinn í
bænum, gráan Citroen, A-257.
Gráni bilaði aldrei og alltaf var (og
er) jafngóður gangur í honum!
Ógleymanlegar eru líka ferðir sem
við þrjú fórum með Baldri Ragnar-
ssyni, sem lengi var bflstjóri hjá
Pétri. Þá var farið að heimsækja
gamla félaga úr flutningabransan-
um, Alla Geira á Húsavík og Kidda
Hansen á Króknum. Á báðum stöð-
um var glatt á hjalla og mikið hlegið
og jafnvel farið með vísur. Þarna
sem oftar fundum við að Pétur átti
góða vini frá fyrri tíð.
Pétur var löngum spilamaður
góður og spilaði á árum áður bridge
með Bridgefélagi Akureyrar, gjarn-
an við frænda sinn, Grétar Melstað.
Þá ríkti engin lognmolla við spila-
borðið! Þama áttum við líka sam-
eiginlegt áhugamál. Við tókum oft
„Mjóafjarðarmanna“ um helgar og
stundum bridge ef fjórði maður var
í húsi. Þegar árin liðu kom „mann-
inn“ Pétri alltaf ókunnuglega fyrir
en hann var snöggur að læra hann
upp á nýtt. Hann hafði gaman af
leiknum enda þótt að eigin sögn
fengi hann „ævinlega öll millispilin".
Pétur var félagslyndur maður en
bjó einn og líkaði það vel. Samt orti
hann í hálfkæringi um ástand sitt
þessa vísu sem hann fór oft með:
Gamall bý við bágan hag
og baks á kvennafundum.
Læt mér nægja að lesa Dag
þó leiðist mér það stundum.
Vísurnar hans Péturs, bæði gaml-
ar og nýlegar, búa margar með okk-
ur. Eitt sumarið hringdum við í
hann úr frii að spyrja frétta úr
kjallaranum og láta vita af okkur.
Þá hafði verið síðdegissól og blíða á
Akureyri og Pétur fór með nýorta
vísu:
Við öskutunnu úti sat
í átján hitagráðum.
Sól í vestri geisla gat
gefið okkur báðum.
Síðan er talað um „öskutunnu-
veður“ í Þórunnarstræti 103.
Pétur var mikill sögumaður og
hafði lag á að glæða lífi atburði
hversdagsins. Honum voru m.a.
minnisstæð skólaárin á Laugar-
vatni, ævintýri í utanlandsferðum
og svaðilfarir á suðurleiðinni. Hann
hafði næmt auga fyrir sérkennum
samferðamanna, sem birtust iðu-
lega ljóslifandi í frásögninni. Auð-
fundið var af hverju hann hafði ver-
ið vinsæll skemmtikraftur á yngri
árum. Húmorinn entist honum líka
alla ævi og bjargaði oft málunum
þegar erfiðleikar ellinnar ágerðust.
„Ég held ég sé að verða hálfvit-
laus,“ sagði Pétur stundum, en
bætti svo við: „og þó segi ég það
ekki!“
Pétur hafði lengi búið einn og
verið sjálfum sér nógur í daglega
lífmu. Þegai' hann síðan varð hjálp-
ar þurfi tók hann allri aðstoð með
miklu þakklæti en hann var ekki til-
ætlunarsamur og gerði ekki kröfur
á náungann. Er hann flutti svo á
Dvalarheimilið Hlíð fyrir tveimur
árum, kunni hann því illa að vera
ekki lengur sjálfs sín. Það var ekki
vegna þess að hann kynni ekki að
meta þá aðstoð og aðhlynningu sem
hann fékk, heldur vildi hann bara
helst vera á eigin vegum. Hann var
mjög þakklátur starfsfólkinu sem
reyndist honum vel síðasta spölinn.
Heimsóknum tók hann ákaflega
fagnandi og lýsti undrun sinni á að
við skyldum vera komin „alla þessa
leið“. En þegar farið var í bíltúr
þurfti ekki að aka nema út í Hrafna-
gilsstræti og þá var staðarákvörð-
unin klár. Og þegar hann var kom-
inn í hornið sitt í eldhúsinu á efri
hæðinni í Þórunnarstrætinu varð
Pétur sjálfum sér líkur. Þá þótti við
hæfi „að fá sér skvett" eins og áður
var löngum gert í kjallaraíbúðinni.
Síðast kom Pétur í heimsókn á
páskadag og átti þá orðið erfitt með
gang. Glöggt mátti sjá að heimsókn-
irnar yrðu ekki öllu fleiri sem og
raunin varð.
Við verðum ævinlega þakklát fyr-
ir að hafa kynnst Pétri frá Hall-
gilsstöðum og hafa átt hann að vini.
Mannfundir í okkar húsi verða ekki
samir og áður fyi'ir fjölskyldu okkar
og vini. Nú er Pétur lagður af stað í
síðasta túrinn, kannske á gamla
fimmtán gíra Federalnum og færið
örugglega miklu betra en oft áður
fyrr. Við óskum Pétri góðrar ferðar
á nýjum brautum.
Helga Frímannsdóttir,
Stefán Vilhjálmsson.
Látinn er á Akureyri Pétur Jóns-
son frá Hallgilsstöðum í Hörgárdal
áttatíu og átta ára að aldri. Pétur
vann lengstan hluta starfsævi sinn-
ar við akstur og gerðist raunar einn
af brautryðjendum á því sviði
ássamt bróður sínum Valdimari.
Hét vöniflutningarúta þeirra á milli
Akureyrar og Reykjavíkur „Vöru-
flutningabflar Péturs og Valdimars"
og urðu landsfrægir. Þennan at-
vinnuveg stundaði Pétur með ágæt-
um í áratugi, en flutnigarnir hófust
fyrir alvöru í stríðslok, en þeim lauk
ekki fyrr en hann seldi útgerð sína
upp úr 1980. Þessi útgerð hefur
aldrei verið öflugri en í dag enda
vegakerfið orðið viðunandi víðast
hvar svo bflum er ekki stefnt út í að
verða að ruslahrúgu þótt ekið sé af
bæ. Mér skilst að fyrirtækið Pétur
og Valdimar heiti nú Dreki að þeim
bræðrum báðum látnum og sé í eigu
Eimskipafélagsins, búið góðum og
voldugum bílum, sem keppa við
vöruflutninga með skipum. Það
hefðu einhverntíma þótt tíðindi
meðal þeirrar kynslóðar sem nú er
að hverfa.
Pétur var hógvær maður og vel
liðinn af öllum, sem þekktu hann.
Kom það sér vel að hafa slíkan lipr-
an mann í forsvari fyrir miklum
flutningum, þar sem margt smálegt
var á kreiki, sem kostaði mikla
snúninga. Átti það bæði við um bíla-
úthaldið og varninginn. Naut hann
þar fyrst og fremst bróður síns,
Valdimars og svo þeirra snilling-
anna Agnars Stefánssonar frá
Spónsgerði og Tryggva Jónsson frá
Krossanesi. Yfirleitt lögðust allir á
eitt með að gera veg bflaútgerðar-
innar sem mestan. Þegar leið á
stríðsárin tóku bræður hans við
mjólkurílutningunum, en Pétur
fékk sér annan vörubíl og bjrjaði
fjárflutninga og þungaflutninga sem
til féllu. Hann sneri aldrei aftur í
Arnarneshreppinn til að flytja
mjólk. Þessi fjárflutningabíll varð
síðan undirstaðan að stórveldi í
vöruílutningum Norðanlands. Hon-
um var í byrjun velt ofan í gil sunn-
anvert á Þelamörk eftir langar vök-
ur. Pétur var ekki við stýrið heldur
þaulvanur maður. Eftir það var bíll-
inn kallaður Gilja-Rauður. Agnar
frá Spónsgerði ók þessum bíl lengur
en nemur venjulegum lífaldri bfla
Handrit afmælis- og minningargreina skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett. Sé
handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni. Senda má greinar til blaðsins
í bréfsíma 5691115, eða á netfang þess (minning@mbl.is). Nauðsynlegt er, að símanúmer höf-
undar/sendanda fylgi. Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum. Pað eru vinsamleg tilmæli
að lengd greina fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd — eða
2.íá00slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
PETUR
T/AATCC'/Y^y
og var samkomulag þeirra gott.
Vegir á Islandi voru mjög mis-
jafnir á þessum árum. Ástand
þeirra var sæmilega gott í Ai'nar-
neshreppi og við þá vegi mátti segja
að Pétur hafi alist upp, en vegna
langferðalaga með farþega var hann
vel kunnugur ástandinu almennt í
þessum efnum fyrir norðan, austan
og sunnan og þess vegna kom hon-
um ekkert á óvart þegar flutningar
hófust fyrir alvöru. Það þurfti alveg
sérstakt geðslag til að geta ekið eft-
ir vegum okkar fyrir stríð og langt
fram undir 1980. Þá fór að rofa til,
en um það leyti var Pétur að mestu
hættur að aka nema sér til skemmt-
unar.
Það er fallegt við Eyjafjörð og
sérstök tilfinning, sem fylgdi því
alla jafna, þegar búið var að þrælast
yfir Öxnadalsheiðina, að steypa sér
niður brekkuna og niður í dalinn
síðasta spottann heim. Ég efast um
að jafn-margir, jafn-þreyttir öku-
menn hafi ekið þá vegalengd annars
staðar á landinu, en þeir sem létu
þunglestaða bfla sína skríða niður
Óxnadalinn, yfir hólana hans Jón-
asar og um Þelamörkina fyrir horn-
ið, Moldhaugnahálsinn og heim í
hlýjan stað við Pollinn. Pétur var
fyrstur þeirra og stóð lengst vakt-
ina undir stýri á þessari leið ásamt
Agnari frá Spónsgerði. Þeir báru
það með sér hvert sem þeir fóru að
þetta starf var ekki öllum hent.
Seinna komu aðrir og keyrðu mik-
inn og keyrðu lengi. Núorðið er
þessi starfi frekar þægilegur enda
miklu betri vegir og miklu betri
búnaður, svo jafnvel sætin í stýris-
húsinu eru á gormum.
Pétur frá Hallgilsstöðum var
svolítið eins og París eða Hamborg,
þegar maður kom til Akureyrar
seinna á öldinni sem er liðin, svo
ekki sé nú minnst á kaupfélagið á
horninu með glugga Ingimundar
upp af svölunum. Pétur var oftast
að finna í hádeginu á kaffiteríunni á
Hótel KEA. Nú er þetta allt orðið
einhvern veginn öðruvísi, en ég segi
ekki að það sé betra. Pétur var ein-
staklega skemmtilegur maður og
sagnasjór. Oftar en hitt var hann
farinn að herma eftir sögupersón-
unni án þess að taka eftir því. Hann
kunni margar sögur af Bernharði
Stefánssyni, bankastjóra útibús
Búnaðarbankans og var ekkert spar
á þær. Hann kunni líka sögur af Ól-
afi Thorarensen, bankastjóra útibús
Landsbankans. Báðir þessir menn
voru vinir Péturs og öðlingsmenn.
Maður með atvinnurekstur Péturs
átti oft erindi við bankastjóra, eins
og gefur að skilja. Viðskipti þeirra
hindruðu hann ekki í að segja af
þeim sögur, sem voru allar vinsam-
legar en kímilegar. Pétri brást
nefnilega aldrei kímnin, hvort sem
hann sagði sögur af sér eða öðrum.
Marga fleiri dró Pétur tii líf-
sveislunnar og hann vflaði ekki fyrir
sér að herma eftir þeim sem hann
var að tala við. Það kom oftar en
einu sinni fyrir mig. Mér fannst ég
kannast við röddina og spurði eftir
hverjum hann væri nú að herma. Þá
hermdi hann spurninguna eftir og
ég þurfti ekki frekar vitnanna við.
Við Pétur þekktumst langa ævi.
Hann var nokkuð eldri en ég en
aldrei fann ég fyrir því. Ég keyrði
jafnvel á sömu slóðum og hann, það
er norður-suðurleið, þá nítján ára
gamall og þótti það nokkuð grimmi-
leg atvinna. Ég vissi því snemma
við hvað Pétur mátti kljást daglega.
Þessi atvinna okkar beggja og glað-
beitt framkoma Péturs leiddi okkur
saman til margra ánægjulegra sam-
verustunda. Mér er hann mjög
minnisverður. Sannleikurinn er sá
að ég þekkti til margra atvinnu-
manna í bílstjórastétt á Akureyri.
Þar fékk ég ungur maður hið sæmi-
legasta uppeldi. Þeir voru margir
og stórkostlegir sem höfðu ekki í
annað hús að venda en keyra bíl á
mínum unglingsárum. Pétur tókst á
við það starf fullur áhuga og náði
miklum árangri. Hann tapaði þó
aldrei sjálfum sér í þeirri glímu. Fé-
lagar hans sáu fyrir því og næmi
hans fyrir því mannlega í fari hvers
einstaklings. Hann átti fjölda góðra
vina, karla og kvenna, vítt um land
sem fylgdust með honum hvert eitt
spor allt til enda.
Indriði G. Þorsteinsson.