Morgunblaðið - 15.09.2000, Blaðsíða 12

12 FÖSTUDAGUR 15. SEPTEMBER 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Um 3.600 manns siirna landamæravörslu á 66 stöðvum í Finnlandi
Mikið um
flutninga milli
Finnlands og
Rússlands
Kirjálahérað Finnlands í suðausturhluta
landsins liggur að Rússlandi. Fyrir utan
að vera fallegt svæði sem dregur til sín
ferðamenn fara þar um mikil viðskipti
landanna. Jóhannes Tómasson var þar
á ferð um síðustu helgi.
Morgunblaðið/jt
Lappeenraiita er falleg borg við sunnan við Saimaa-vatnið í Kirjálahéraði Finnlands. Þar og í Imatra eru eins
konar hlið ESB til Rússlands.
BÆIRNIR Lappeenranta og Imatra
eru í suðurhluta Kirjálahéraðsins eða
Suður-Karelíu í suðausturhomi
Finnlands, en þaðan er stutt að
landamærunum við Rússland. Mest-
ur hluti Karelíu er Rússlandsmegin
en þetta landsvæði hefur ýmist til-
heyrt Finnum eða Rússum síðustu
tvær aldirnar.
Saimaa-vatnið liggur að báðum áð-
umefndum bæjum en það er talið
stærsta vatnasvæði í Evrópu. Að-
dráttai-afl bæjanna byggist líka að
nokkm leyti á vatni. Annai-s vegar er
það skipaskurður sem grafinn var
milli Saimaa-vatnsins og Kirjála-
botns eða Finnska flóa eins og þeir
nefna hann. Hann var fyrst grafinn
um miðja síðustu öld en endurnýjað-
ur árið 1969. Þar sem hann liggur að
hálfu á rússnesku landi varð að semja
við Rússa um verkið og það gerði
Kekkonen forseti árið 1963 en aldar-
afmælis hans var einmitt nýlega
minnst í Finnlandi. Skurðurinn er um
40 km langur og með átta stigum en
hæðarmunurinn er rúmlega 70 metr-
ar.
Aðdráttarafl í tvær aldir
Hitt aðdráttaraflið em Imatra-
flúðimar í samnefndum bæ þar sem
áin Vuoksi fellur úr Saimaa-vatninu
og rennur suður í Ladoga-vatn í
Rússlandi, austan við Kirjálahéraðið.
Flúðirnar hafa verið aðdráttarafl í yf-
ir 200 ár því Katrín II keisaraynja í
Rússlandi heimsótti þær árið 1772.
Reyndar em þær núna dálítið gervi-
legar ef svo má að orði komast þar
sem raforkuver var þyggt við Saim-
aa-vatnið árið 1923. Áin var stífluð og
haldið aftur af vatninu í stóm lóni.
Árfarvegurinn er því þum á nokkur
hundmð metra kafla en vatni hleypt á
hann með látum á hverjum degi allt
sumarið en vikulega þegar hausta
fer.
Suður-Kirjálahéraðið er mikið
ferðamannahérað og sérstaða svæð-
isins er meðal annars sú að þama
mætast ólíkir menningarheimar
austurs og vesturs. Sérstaða Imatra
er meðal annars sú að um bæinn fara
miklir flutningar og viðskipti og fyrir
utan stál, timbur og rafmagn er mikið
um að ferðamenn fari þar um og líti
yfir landamærin. Lappeenranta og
Imatra em líka skóla- eða tæknibæir
og í Imatra er líka árleg djasshátíð og
vel kynnt.
Einu landamæri
ESB að Rússlandi
Landamæri Finna að Rússlandi
em einu landamæri Evrópusam-
bandsins sem liggja að Rússlandi.
Um þau fara árlega um fimm milljón-
ir manna, langmest Finnar og Rúss-
ar, en nokkuð misjafnt er frá einni
stöð til annarrar hvort hlutfall Finna
eða Rússa er hærra.
„Landamærin em alls um 2.500 km
löng og um 1.200 km liggja að Rúss-
landi,“ segir Mauno Homanen, yfir-
maður á landamærastöðinni í Imatra,
þar sem hann hefur starfað í fimm ár.
Varsla landamæra er umfangsmikið
Komið hefur verið upp minnismerki um þær þúsundir Finna sem féllu í AUs starfa 3.600 manns við Iandamæravörslu Finna á 66 stöðvum.
stríði Finna og Rússa í Lappeenranta. Myndin er frá stöðinni við Imatra.
Imatra-flúðimar bera aðeins nafn með rentu þegar vatni er hleypt á
þær einu sinni á dag yfir sumarið. Annars er vatnið geymt í lóni vegna
raforkuframleiðslu sem þar hófst árið 1923.
eins og áskilið er í samningum.
„Um 3.600 manns starfa við
landamæravörsluna, á landa-
mærastöðvunum, hjá strand-
gæslunni og við eftirlit út lofti
og þessir aðilar sinna einnig
leitar- og björgunarstarfi,"
segir Homanen og bætir við
að í því skyni séu hafðar æf-
ingar með hliðstæðum aðilum
hjá Eystrasaltslöndunum.
Yfir 60
landamærastöðvar
Mauno Homanen stýrir landamæra-
vörslu á Imatra-stöðinni.
verkefni sem stýrt er af innanríkis-
ráðuneytinu, og sækja Finnar reglu-
lega fundi og ráðstefnur með fulltiú-
um ESB-landa og þeir taka upp
Sehengen-eftirlit 25. mars á næsta ári
Á landamærastöðvunum fer
fram tvíþætt eftirlit vegna
umferðar fólks um þær. Ann-
ars vegar kanna landamæra-
verðir skilríki og pappíra og
hins vegar annast tollverðir
sitt eftirlit. Hafa þeir aðstöðu
til að taka stóra sem litla bfla í
hús til rækilegrar leitar.
Alls eru landamærastöðvar
Finna 66 og hafa þær yfir að
ráða 11 þyrlum, jafnmörgum
skipum, tveimur flugvélum og 160
hundum. Yfirstjómin hefur aðsetur í
Helsinki og þar fer einnig fram þjálf-
un landamæravarða. Landamærun-
um er skipt í svæði og er Imatra á
suðaustursvæðinu. Landamæri
svæðisins era 226 km löng og undii-
Imatra-stöðina fellur 26 km kafli og
segir Mauno Homanen að sá kafli sé
genginn á hverjum degi yfir sumarið,
að minnsta kosti einu sinni á dag.
Um 400 þúsund manns fóra um
Imatra á síðasta ári og stefnir í að
þeir verði heldur fleiri i ár. Um 80%
þeirra era Finnar og er ástæða ferð-
arinnar oft sú að kaupa eldsneyti og
jafnvel ýmsar aðrar vörar í Svedog-
orsk sem era veralega ódýrari en
Finnlandsmegin. Um 13% fólksins
era Rússar og er vaxandi hluti þeiira
ferðamenn. Nokkuð er einnig um að
Rússar heimsæki sölumann í Imatra
sem sérhæfir sig í verslun með notuð
heimilistæki.
Mikið um ferðamenn
Þá er talsvert um að Finnai' fari yf-
ir um sem ferðamenn, meðal annars
til að vitja þeirra staða í Kii'jálahér-
aðinu þai' sem forfeður þeirra
bjuggu. Aðeins era rúmlega 200 km
frá Helsinki til landamæranna en auk
þess sem margir fara um Imatra era
margir sem fara sunnar og heim-
sækja þá til dæmis borgimar Vyborg
eða Wiipuri og Pétursborg.
Monica Saariinen, leiðsögumaður á
svæðinu, segir að Rússar séu mjög
hjálplegir og gestrisnir þegar Finnar
heimsækja byggðirnar í þessum er-
indagjörðum. Frá Imatra er stutt til
Svetogorsk, bæjar með um 16.000
íbúa, en þar er m.a. pappírsverks-
miðja með stai'fsmenn frá ýmsum
löndum auk Rússlands. Útlending-
amir búa í Finnlandi og fara því dag-
lega um landamærin.
Um stöðina fara líka árlega um
1.800 flutningalestir en Finnar kaupa
bæði timbur og hráefni til stálvinnslu
af Rússum. I Imatra era bæði pappír-
sverksmiðja og stálverksmiðja en
íbúafjöldi bæjarins er um 30 þúsund.
Miklu fremur
tækifæri en ógnun
Leiðsögumaðurinn, Monica Saar-
iinen, sem býr í borginni Haima
skammt frá landamæranum, segir að
hún fái stundum þá undarlegu spum-
ingu frá kunningjum sínum annars
staðar í Finnlandi hvort hún sé ekki
hrædd að búa svo nálægt Rússlandi.
„Það skil ég aldrei, ég lít miklu frem-
ur á Rússland sem tækifæri en ógn-
un,“ segir hún, enda hefur hún fram-
færi sitt af því að skipuleggja ferðir
tfl Vyborg og Pétursborgar og fer
þangað alloft á ári hverju sem leið-
sögumaður.
Nokkrar
tölur um
Finnland
► Landið er um 340 þúsund
km2 að flatarmáli.
► Um 65% landsins er þakið
skógi.
► Tölur um fjölda vatna eru
á reiki og era þau talin verða
34.000 og allt upp í 188 þúsund.
► Meðalhæð mikils hluta
landsins yfir sjó er um 152
metrar.
► Hæsta fjall Finnlands er
Halti í norðurhlutanum sem er
1.328 m hátt.
► Meðalhiti á sumrin er um
20° í suðurhluta landsins og ör-
lítið lægri nyrðra.
► Algengt verð á bensíni er
89 kr. og dísilolíu 66,50 kr.