Morgunblaðið - 15.09.2000, Blaðsíða 40

40 FÖSTUDAGUR 15. SEPTEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Morgunblaðið/Þorkell
Hrefna Hallgrímsdóttir, Bjarni Ingvarsson og Aino Freyja Jarvelii í Lómu, mér er alveg
sama þó einhver sé að hlæja að mér.
Ein vinsælasta sýning Möguleikhússins, Snuðra og Tuðra, með Drífu
Arnþórsdóttur og Hrefnu Hallgrímsdóttur.
MÖGULEIKHÚSIÐ er eitt fárra
leikhúsa í íslensku leiklistarlífi
sem hafa markað sér skýra stefnu
og fylgt henni frá því leikhúsið var
stofnað í júní 1990 og þar til nú tíu árum síðar
að leikhúsið fagnar afmælinu með veglegri
dagskrá í vetur.
Þjóðleikhús barnanna
Stefnan er jafn einföld og hún er skýr.
Möguleikhúsið er barna- og unglingaleikhús
sem hefur ávallt flutt ný íslensk leikverk, alls
19 talsins, og sýnt þau um allt land í stöðugum
leikferðum milli byggðarlaga frá því snemma
að hausti og langt fram á vor. „Þjóðleikhús
barnanna“ væri ekki langt frá lagi að kalla
Möguleikhúsið ef það vildi skreyta sig láns-
fjöðrum, sem það reyndar biðst eindregið und-
an, enda hefur verið furðuhljótt um þetta léik-
hús, jafnvel þegar á að það hefur verið hallað
og aði-ir hafa eignað sér ft-umkvæði sem þó
óumdeilanlega er Möguleikhússins á ýmsum
sviðum leiklistar fyrir börn og unglinga.
Stofnendur Möguleikhússins voru þrír leik-
arar, Pétur Eggerz, Bjarni Ingvarsson og
Grétar Skúlason. Tíu árum síðar ei'u þeir Pét-
ur og Bjarni enn við stjórnvölinn en Grétar
hefur snúið sér að öðru. „Þegar við byrjuðum
var öðruvísi um að litast á leikhúsmarkaðnum.
Þá voru fáar og stopular leiksýningar fyrir
böm aðrar en þessar árlegu sýningar Þjóðleik-
hússins. Einnig var nokkuð um að yngri leikar-
arnir tækju sig saman um eina sýningu og færu
í leikskólana en þetta var óskipulagt og tilvilj-
anakennt. Við sáum því færi á að fýlla í eyðu
sem var fyrir hendi. Við höfðum aldrei þá hugs-
un að barnaleiksýningamar væru stökkpallur
fyrir okkur til að gera sýningar fyrir fullorðna.
Við vildum stofna barnaleikhús og ná árangri á
því sviði.“ Óhætt er að segja að það hafi tekist
þótt baráttan hafi verið erfið á köflum. „Það
verður að segjast að barnaleikhús situr ekki
við sama borð og leikhús fullorðinna þegar
kemur að opinbera fjárveitingavaldinu. Leik-
hús fyrir fullorðna sem gæti státað af jafn-
mörgum uppsetningum, jafnmiklum sýninga-
fjölda og jafnmörgum áhorfendum eftir tíu ára
samfellt starf væri vafalaust með meira en 2
milljónir í árlegan styrk frá ríkinu," segir Pét-
ur. Hann bætir því að tekjur barnaleikhúss séu
einnig minni þar sem miðaverðið sé lægra þótt
allur annar kostnaður sé sá sami. „Leikarar fá
sömu laun hvort sem þeir leika í sýningu fyrir
böm eða fullorðna og timbrið í BYKO kostar
það sama þótt nota eigi það í leikmynd að
leiksýningu fyrir börn.“ Þeii- Bjarni og Pétur
hafa komið við sögu allra sýninganna á vegum
Möguleikhúsins. „Annar hvor okkar hefur allt-
af verið tengdur sýningunum," segir Bjarni.
„Pétur ýmist sem höfundur, leikari eða leik-
stjóri, ég sem leikari eða leikstjóri.“
Sníða sér stakk eftir vexti
Pétur hefúr samið langflest þeima leikrita
sem leikhúsið hefur flutt og getur því talist
einn af reyndustu barnaleikritahöfundum okk-
ar. Hann gerir þó lítið úr höfundarverki sínu og
segir þetta bara einn hluta af sparnaðarstefnu
leikhússins. „Við tókum þá ákvörðun strax í
upphafi að sníða okkur ávallt stakk eftir vexti
og stofna ekki til persónulegra skulda vegna
leikhúsrekstrarins. Þegar við fóram að velta
fyrir okkur verkefnum kom tvennt í ljós. Ann-
ars vegar að lítið var til af leikritum fyrir börn
sem hentuðu okkur, bæði að stærð og lengd.
Hins vegar að okkur væri fjárhagslega ofviða
að ráða höfunda til að skrifa leikritin íyrir okk-
ur. Eg tók þetta því að mér en mörg leikrit-
anna okkar höfum við reyndar samið í hópv-
innu og ég hef þá tekið að mér hlutverk
ritarans, skrifað upp handritin eftir hugmynd-
um hópsins." Pétur segir að það hafi verið kær-
komið tækifæri að fá viðurkenndan höfund til
að vinna með þeim í fyrravetur þegar Þórarinn
Eldjárn tók að sér skrifa leikrit upp úr Völu-
spá. „Sú sýning hefur fengið geysilega góðar
viðtökur og við munum sýna hana áfram í vet-
Barnaleikhús
situr ekki við
sama borð
*
I dag frumsýnir Möguleikhúsið barnaleikritið
-------------7------------------
Lómu eftir Guðrúnu Asmundsdóttur. Möguleikhúsið
fagnar merkum áfanga í starfsemi sinni um helgina en
það varð 10 ára á þessu ári og er þar með elsta starf-
andi sjálfstæða leikhúsið á landinu. Hávar Sigurjóns-
son ræddi við forsprakkana Pétur Eggerz og
Bjarna Ingvarsson.
Ævintýrabókin var frumsýnd 1995. Erla
Ruth Harðardóttir í hlutverki sínu.
ur. Reyndar eram við að fara með hana á leik-
listarhátíð í Rússlandi í byrjun október en síð-
an verður hún sýnd í Möguleikhúsinu við
Hlemm og á leikferðum um landið í vetur. Ann-
ar þekktur höfundur sem er að skrifa fyrir okk-
ur barnaleikrit er Guðrún Helgadóttir en áður
höfum við sýnt vinsæla leikgerð á sögu hennar
Astarsaga úr fjöllunum. Við bíðum auðvitað
spennt eftir leikritinu frá Guðrúnu því hún hef-
ur ekki skrifað barnaleikrit síðan hún samdi
Óvitana fyrir Þjóðleikhúsið,“ segir Pétur.
Öflugasta ferðaleikhúsið
Leikferðir Möguleikhússins eru stór hluti
starfseminnar þótt leikhúsið hafi jafnframt átt
fastan samastað í Möguleikhúsinu við Hlemm.
„Allar okkar sýningar era settar upp með það í
huga að þær séu ferðasýningar og verði sýndar
á ýmsum stöðum, leikskólum, félagsheimilum,
skólum og víðar, og neðangi-eindur listi segir
ekki nema hálfa söguna og tæplega það því við
sýnum nánast alla virka daga vikunnar í leik-
skólum og skólum á höfuðborgarsvæðinu. Um
helgar sýnum við svo í Möguleikhúsinu hérna
við Hlemm.
Pótur Eggerz og Stefán Örn
Arnarson í Völuspá.
Til að gefa hugmynd um umfang starfsem-
innar fylgir hér vetraráætlun Möguleikhússins
með sýningar sínar utan Reykjavíkur í vetur.
Völuspá: Vestfirðir 25.-28. september 2000.
Rostov-on-Don 30. sept - 4. okt. 2000. Vestur-
land 9.-13. október 2000. Norðurland eystra
16.-27. október 2000 (samstarf v/ Leikfélag
Akureyrar). Suðuriand 6.-10. nóvember 2000.
Lóma: Vestmannaeyjar 12.-16. mars 2001.
Snæfellsnes 26.-30. mars 2001. Austfirðir
23.-4. maí 2001. Norðurland vestra 7.-11. maí
2001. Vestmannaeyjar 12.-16. mars 2001.
Austfirðir 23.-4. maí 2001. Norðurland eystra
7.-11. maí 2001. Vestfirðir 14.-18. maí 2001.
Langafi prakkari: Snæfellsnes 9.-12. október
2000. Suðurland 16.-20. október 2000. Jónas
týnir jólunum: Akureyri 12.-17. desember
2000.
Allt frá því í desember 1992 hefur Möguleik-
húsið sýnt leikrit á aðventunni fyrir börn.
„Fyrsta jólaleikritið okkar var Smiðja jóla-
sveinanna sem var leikið á aðventunni í þrjú ár
í röð og kom út á geisladiski 1993. Hvar er
Stekkjarstaur? hefur notið gríðarlegra vin-
sælda og er að hefja sitt fimmta leikár. Þess
era dæmi að sýningin sé að fara í þriðja sinn
inn á sömu leikskólana í haust. Við höfum einn-
ig átt gott samstarf við Þjóðminjasafnið um
komu íslensku jólasveinanna á jólaföstunni frá
því árið 1995. Það er því alrangt sem haldið var
fram af forsvarsmönnum Leikfélags íslands að
þeii’ væru að brydda upp á nýjung í íslensku
leikhúslífi með því að fyrirhuga barnaleiksýn-
ingu í desember í vetur.“
Frumsýning og afmælishátíð
Meðal vinsælustu sýninga Möguleikhússins
era Ævintýrabókin, Góðan daginn, Einar As-
kell og Snuðra og Tuðra. „Leikritið um Einar
Askel á enn sem komið er sýningarmet hjá
okkur, var sýnt 204 sinnum, en líklega mun
Snuðra og Tuðra slá það met í vetur því það
hefur verið sýnt 190 sinnum og ekkert lát er á
aðsókninni. Ekki má gleyma umferðarálfinum
Mókolli sem varð til hér í Möguleikhúsinu og
fór síðan sigurför um land allt undir merkjum
Landsbankans.
Afmælishátið Möguleikhússins hefst í dag
með framsýningu á leikritinu Lóma (mér er al-
veg sama þó einhver sé að hlæja að mér) eftii-
Guðrúnu Asmundsdóttir. „Þetta leikrit var
sýnt af Leikfélagi Reykjavíkur 1972 og er
reyndar í fyrsta sinn sem tökum til sýningar
leikrit sem hefur verið sýnt áður annars staðai-.
En okkur þótti þetta svo skemmtilegt verk og
efnið er nægilega brýnt til að full ástæða sé til
að sýna verkið. Við höfum einnig lagað verkið
að nýjum aðstæðum í góðu samstarfi við
höfundinn og fengið að fella það að okkar þörf-
um fyrii- lítinn leikhóp og einfalda sviðsmynd."
I sýningunni eru þrir leikarar, þau Bjarni
Ingvarsson, Aino Freyja Járvelá og Hrefna
Hallgrímsdóttir. „Þetta er fimmtíu prósent
aukning í leikarahópi okkar, því við höfum ekki
leyft okkur að hafa fleiri en tvo leikara í sýn-
ingum um alllangt skeið,“ segir Pétur. Þær
Aino og Hrefna taka þátt í fleiri sýningum leik-
hússins í vetur. „Það má í raun segja að við
fjögur séum fastir leikarar Möguleikhússins,
enda ekki auðvelt að taka að sér verkefni í öðr-
um leikhúsum. Ástæðan er m.a. sú að sýningar
okkar rekast á við æfíngatíma annarra leik-
húsa; við sýnum á daginn í leik- og grunnskól-
um, auk þess að vera fjarverandi í leikferðum
dögum og vikum saman, og því er ekki svo auð-
velt að vera í vinnu annars staðar líka.“ Það má
líka spyija hvort ekki sé skilað fullri vinnuviku
þegar leikararnir leika allt að fjórar sýningar á
dag, stundum alla fimm daga vikunnar, og
verða að sjá um alla undirbúningsvinnu og
frágang á hveijum stað að auki. „Við höfum
ekki treyst okkur til að ráða sviðsmenn eða
tæknimenn við leikhúsið af fjárhagslegum
ástæðum þótt vissulega væri það æskilegt,"
viðurkennir Pétur.
Lóma fjallar um litla sex ára tröllastelpu
sem er að byrja í skólanum. Hún er vitaskuld
stærri og sterkari en hinir krakkarnir og verð-
ur fljótt skotspónn fyrir stríðni og hrekki. Hún
strýkur því úr skólanum og fer aftur heim í
fjöllin. A leiðinni hittir hún Fidda feita sem er
líka hættur í skólanum af því honum var strítt á
því að vera feitari en hinir. Eftir að hafa brætt
þetta með sér ákveða þau að stofna félagið Mér
er alveg sama þó einhver sé að hlæja að mér og
fara aftur í skólann ákveðin í að bjóða öllum
sem vilja að vera með í nýja félaginu þeirra.
Þar fá þau hlýjar móttökur því auðvitað sjá
krakkarnir eftir því að hafa verið svona leiðin-
leg.
Pétur Eggerz er leikstjórinn, Messíana
Tómasdóttir gerir leikmynd og búninga og Vil-
hjálmur Guðjónsson semur tónlist. A morgun
verður svo afmælissýning á Snuðra og Tuðru
og Langafa prakkara og á sunnudaginn verður
sérstök afmælishátíðarsýning á Völuspá og er
veittur helmingsafsláttur af miðaverði í tilefni
afmælisins. „Við vonumst auðvitað til að sjá
sem flesta af vinum okkar í Möguleikhúsinu
um helgina og getum lofað þeim góðum mót-
tökum,“ segja þeir Pétur og Bjarni að lokum.