Morgunblaðið - 15.09.2000, Blaðsíða 51

MORGUNB LAÐIÐ
MINNINGAR
FÖSTUDAGUR 15. SEPTEMBER 2000 51
"tT.
van Amsterdam. í öll þessi ár yljaði
Kiistinn og fjöldi annarra manna,
stundum þjóðin öll, sér við drauminn
um fundna fjársjóði, hið fagra fley,
sem líkt og fuglinn Fönix myndi reist
úr sandinum og sigla um höfin blá. Að
vísu eftir dálitla viðgerð í Skaftafells-
fjöru.
Kristinn er allur. Þó ekki á sama
hátt allur og flestir menn. Minning-
arnar tengdar honum meitlaðri,
kraftmehi og litríkari en svo. Litur
og kraftur sem ýtti við sagnamönn-
um, íithöfundum og kvikmyndagerð-
arfólki að leggja út aflífi Kristins. Við
lesum og horfum en Kristinn Guð-
brandsson lifði ævintýrið.
Það var ómæld ánægja að fá að
sitja á fremsta bekk og þá stundum
að taka þátt í ævintýrinu. Hafðu þökk
fyrir gamli félagi.
Sigurður R. Helgason.
Fallinn er í valinn knár kappi eftir
váleg veikindi. í þeim vann hann
mai’gar orrustur í byrjun. Fyrir rúm-
um áratug sótti að honum nýr sjúk-
dómur sem kom honum á knén. En í
sumar brýndi maðurinn með Ijáinn
spíkina og nú varð engum vörnum við
komið.
Lífshlaup Kristins einkenndist líka
af baráttu. Hann stofnaði fyrh-tækið
Björgun, sem í upphafi einbeitti sér
að björgun strandaðra skipa en hasl-
aði sér síðar meir völl á sviði jarð-
efnadælingar bæði til sölu og land-
vinninga. Er þar nú mikill gangur og
fyrir tilstilli þeirra Björgunarmanna
rís fagurt bryggjuhverfi í Grafai-vogi.
Kristinn varð frægur um allt land
vegna leitar sinnar og félaga að gull-
skipinu svonefnda, hollenska stór-
skipinu Het Wapen van Amsterdam
sem strandaði á Skeiðarársandi.
Skipið er enn ófundið þótt við leitina
hafi verið beitt nýjustu tækni, oft á
tíðum tækjum sem hönnuð voru af
Kristni og félögum hans.
Lax- og silungsveiði var eitt af að-
aláhugamálum Kristins. Hann hóf að
rækta sjóbirting með Snorra heitn-
um Hallgrímssyni austur í Landbroti
til að setja í lækinn sinn þar eystra.
Þetta áhugamál þróaðist yfir í stór-
fellda fiskh-ækt með stofnun Isnó.
í öllum þessum fjölbreyttu störf-
um komu frábærir hæfileikar Krist-
ins vel í ljós. Hann laðaði til sín fram-
úrskarandi samstarfsmenn, hafði
sérstakt lag á að finna lausn á erfið-
um vandamálum, smíðaði sjálfur eða
lét smíða tæki til að ná þeim árangri
sem keppt var að, var áræðinn en
aldrei glannafenginn. Hann var harð-
duglegur, þrautseigur og kvikur,
manna kátastur á glaðri stund.
Þegar svo veikindin sóttu að kom
reynsla hans í starfinu að góðum not-
um. Hann var síleitandi eftir úrræð-
um, vílaði ekki fyrir sér að hendast
vestur yfir haf, ef hann sá auglýstan
betri hjólastól en hann átti fyrir.
Hann lét aldrei bugast, fór í ferðalög
með samstarfsmönnum sínum í
Björgun og veiðiferðir með vinum
sínum, var reyndar að skipuleggja
eina slíka nokkrum dögum fyrir and-
látið. Það var mikið áfall fyi'ir hann
þegar Gyða kona hans og stoð og
stytta í veikindunum féll frá eftir
skamma sjúkdómslegu áiáð 1992. Þá
varð honum til happs að fá sem ráð-
skonu Leteciu Surban sem hefur
annast hann af mikilli natni.
Við veiðifélagai’nir vermum okkur
við góðar minningar um Kristin,
þökkum honum fyrir gestrisni og
gleðistundir og ýmiss konar aðstoð á
liðnum árum. Við Ásta sendum ætt-
ingjum og Leteciu innilegar samúð-
arkveðjur.
Árni Kristinsson.
Vinur okkar Kristinn Guðbrands-
son forstjóri Björgunar ehf. er látinn.
Við undhrituð hófum störf í Björgun
með skömmu millibili sama ár fyrir
nær 20 árum. Kynntumst við fljót-
lega kostum Kristins en hann var
sterkur og kraftmikill persónuleiki
sem kom fram í allri hans ffamkomu.
Tryggur og trúr var hann sínu fólki
ásamt miklum höfðingsskap sem
einkenndi hann alla tíð. Á þessum ár-
um kynntumst við honum hraustum
og sterkum, en einnig seinni árin
glíma við veikindi og mikla fötlun og
ekki minnkaði virðingin íyrir honum í
öllum þessum raunum hans því orkan
og hugurinn var með eindæmum
Hann tók þátt í flestum uppákomum
sem starfsmannafélagið stóð fyrir og
taldi það ekki eftir sér að fara í ferðir
innanlands sem utan og hafði hann
mikla ánægju af því. Oft voru þessar
ferðh- erfiðar fyrir hann, sérstaklega
seinni árin, en hann hélt ávallt sínum
virðuleika og lét ekki á neinu bera
þrátt fyrir fötlun sína. Hann vai-
samnefnari í fyrirtækinu. Með
Kristni er fallinn mikill persónuleiki
en minningin um hann lifir. Eigum
við honum margt að þakka - ekki síst
það að hafa fengið að kynnast honum
og hans lífsviðhorfum , en Kiástinn
var af gamla skólanum og trúði á
framkvæmdasemi og skjót viðbrögð í
flestum málum. Nú þegar leiðir skilja
situr eftir ómæld virðing fyrir manni
sem skilm- eftir sig vandfyllt skarð.
Við vottum öllum aðstandendum okk-
ar dýpstu samúð.
Þórdís Unndórsddttir,
Páll Karlsson.
Á þessu ári eru liðin 36 ár síðan ég
hitti Kristin Guðbrandsson fyi-st í
fylgd með vinnuveitanda mínum
Benedikt Magnússyni frá Vallá. Ekki
sá ég það fyrir þá að við Kristinn ætt-
um efth- að verða nánir samferða-
menn og vinir í leik og starfi í heilan
aldarþriðjung eins og raun vai’ð á.
Mér varð sú samfylgd ævintýri lík-
ust, um leið og kynni mín af Kristni
þroskuðu mig og styrktu í störfum.
Hann var stórhuga maður sem oftar
en ekki fór ótroðnar slóðir og auð-
naðist oft þess vegna að leysa úr mál-
um þar sem aðrir höfðu þurft frá að
hverfa.
Það er ekki ofsögum sagt að á sviði
skipabjörgunar, sem var hans stóra
sérgrein, hafi hann náð að vera þjóð-
sagnapersóna í lifanda lífí. Víst er að
kunnátta hans og útsjónarsemi á því
sviði var mikil og hafði það mikið að
segja. Það segir þó ekki nema hálfa
söguna um Kristin, mestu skipti að
hann var fæddur foringi. Honum var
það eiginlegt og sjálfsagt að vera
fremstur og leiða aðra fram til bar-
áttu jafnt í störfum sem við leika.
Kristinn kunni einfaldlega ekki
annað en að vera í fylkingarbrjósti.
Hann var sannarlega kröfuharður á
sína samstarfsmenn en ætlaði þeim
þó aldrei annað en það sem hann var
sjálfur reiðubúinn til fremstur meðal
jafningja.
Hættulegustu verkin leysti hann
sjálfur. Slíkur foringi nær að virkja
samstarfsmenn sína til mikilla verka.
Þess vegna tel ég að Rristinn hafi oft
náð að leysa verk þar sem aðrir höfðu
þurft frá að hverfa.
Þessi stóri hugur einkenndi Krist-
in jafnframt í öllum hans tómstund-
um.
Hann var að sjálfsögðu einnig for-
ingi á þeim vettvangi, kappsfullur en
hvetjandi um leið og hann miðlaði
okkur sem yngri vorum af reynslu
sinni.
Að ganga til leiks við sjóbirtings-
veiðar í Tungulæk þeim ótrúlega stað
sem hann skóp, voru fágæt forrétt-
indi sem fáir njóta, í Guðbrandsdal er
ævintýraheimur.
Á þessum ævintýi’astað mætti
Kristinn þeim örlögum fyrir liðlega
áratug sem bundu hann við hjólastól
sem eftir var. Það varð þessum eld-
huga örugglega þungbært þótt ekki
léti hann bugast við það né þá ára-
löngu þrautagöngu þrotlausra til-
rauna til einhvers bata.
Það er mér ávallt ógleymanlegt
þegar hann bauð okkur nokkrum fé-
lögum til 70 ára afmælis síns í veiði í
Þverá að sjá hann ganga til veiða af
sama hug og ávallt áður þótt bundinn
væri við hjólastól. Þótt hann þyrfti
tvo aðstoðarmenn til að færa sig til í
hjólastólnum á árbakkanum sló hann
ekki af frekar en fyrri daginn og
veiddi eins og alheill væri.
Það eru margar aðrar minningai’
sem sækja að nú um stórbrotna sam-
fylgd við einstakan mann, minninga-
brot sem munu ylja mér og létta hug
um ókomin ár.
Að leiðarlokum þakka ég þau for-
réttindi að hafa fengið að fylgja
Rristni á vegferð í þriðjung aldar.
Ég votta fjölskyldu hans mína
dýpstu samúð.
Blessuð sé minning Kristins
Guðbrandssonar.
Víglundur Þorsteinsson.
+ Gyða Þorbjörg
Jónsdóttir fædd-
ist f Hafnarfirði 18.
október 1914. Hún
lést á Hrafnistu í
Reykjavík 3. septem-
ber sfðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Jón Jóhannesson sjó-
maður og Guðrún
Kristjánsdóttir hús-
móðir. Fósturfor-
eldrar voru Þorgils
Sigurðsson, bóndi á
Kleifarvöllum og
Þóra Jónsdóttir
ráðskona hans. Gyða
giftist Hilmari Sæberg Björnssyni
skipstjóra 1939 og eignuðust þau
eina dóttur, Björgu Þóru Sæberg.
Hennar maður er Roberto Garza
og eiga þau fjögur böm og búa í
Kaliforníu.
títfór Gyðu fer fram frá Hafn-
arfjarðarkirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
Nú þegar haustar og litski’úðug
blóm sumarsins visna og deyja, deyr
Gyða frænka. Auðvet er líkja Gyðu
við fallegt blóm því hún var alltaf svo
fín í klæðaburði með þykka ljósa
hárið sitt nýlagt og greitt. Indælt er
að minnast þess þegar hún kom í
heimsókn til okkar í Bogahlíðina. Ég
beið með eftirvæntingu og fylgdist
með henni þegar hún kom gangandi
frá Þóroddsstöðum, þai’ sem Hafnar-
fjarðarvagninn stopp-
aði. Brátt fylltist heim-
ilið kaffilykt, hlátra-
sköllum og ilmvatns-
lykt sem angaði lengi
eftir að Gyða var farin.
Það var alltaf jafn
gaman að fara í
heimsókn til Gyðu
frænku, því þá fékk ég
að skoða allar perlu-
festarnar og glingrið
sem hún átti. Alltaf var
tekið vel á móti manni á
Vesturgötunni þar sem
hún bjó ein, síðustu ár-
in, og ekki var hún að
kvarta þótt heilsan væri ekki alltaf í
lagi. Hugur Gyðu var mikið á Snæ-
fellsnesi þar sem hún ólst upp. Nú
seinni ár eftir að ég byrjaði í hesta-
mennsku og hlustaði á lýsingar Gyðu
hvernig hún tamdi fola sem enginn í
sveitinni réði við, skildi ég að það
sem hún gerði, er það sem kennt er á
bændaskólum í dag. Ég hefði viljað
sjá hana sem bóndakonu. Gyða var
hörkudugleg kona, vann alla tíð úti.
Eitt sinn heimsótti ég hana upp á
spítala eftir uppskurð. Eðlilega var
hún hálfslöpp en afsakaði sig með því
að segja að blóðið sem hún hafði
fengið skömmu áður væri örugglega
úr einhverri bölvaðri letibikkju. Þeg-
ar móðir mín dó fyrir 25 árum missti
Gyða eina af sínum bestu vinkonum.
Vonandi sitja þær núna einhvers
staðar yfir kaffibolla hlæjandi og
hafa sjálfsagt um margt að spjalla.
Margrét Linda
Gunnlaugsdóttir.
Þegar ég fékk andlátsfregn Gyðu
frænku minnar, gerðist það sem
skeður sjálfsagt á slíkum stundum,
minningarnar streyma í hugann. Ég
minnist hennar, þegar hún kom vest-
ur að Kleifarvöllum með Bíbí dóttur
sína til sumardvalar. Hún kom með
hlýjan og hressilegan andblæ inn á
heimilið, svo falleg og svo fínt og
smekklega klædd alltaf, það geislaði
af henni glaðværð og kátínu. Hún
hjálpaði til við öll störf á heimilinu
úti og inni af miklum dugnaði, ásamt
því að sinna sínum áhugamálum sem
númer eitt voni hestamir. Hún fór í<
útreiðartúr með Pöllu frænku og
Hansínu. Ég man eftir þeim þeysa í
hlaðið með miklum fyrh’gangi og
glaðværð, eftir að hafa farið í útreið-
artúr eða farið að hitta vini í sveit-
inni. Hún var mikið náttúrubarn hún
Gyða frænka mín, elskaði sveitina
sína, dýiin og gróðurinn, Hvamm-
inn, ána og brekkurnar. Henni varð
tíðrætt um þetta allt, einkum síðari
árin, þá var hugurinn mest fyrir
vestan í sveitinni fögru. Ég minnist
hennar einnig við fleiri störf. Þegar
hún vann á matbarnum í Lækjar-
götu og á fleiri veitingastöðum, það
voru ekki slegin vindhöggin þar,
rösk og glaðleg afgreiddi hún við-
skiptavinina og öll vinna var hennfy
sem leikur.
Ég læt hér staðar numið þó af
mörgu sé að taka. Við hjónin vottum
Bíbí og fjölskyldu hennar okkar
dýpstu samúð.
Hanna Lárusdóttir.
GYÐA ÞORBJÖRG
JÓNSDÓTTIR
JOHANNES
PÉTURSSON
+ Jóhannes Pét-
ursson fæddist í
Skjaldar-Bjarnarvík
á Ströndum 3. ágúst
1922. Hann lést á
hjúkrunarheimilinu
Eir 5. september síð-
astliðinn og fór útför
hans fram frá Graf-
arvogskirkju 14.
september.
Með Jóhannesi Pét-
urssyni er genginn
sterkur persónuleiki,
og eftir að hafa farið
um Strandirnar þar sem hann óx
upp og mótaðist, fannst okkur eðli-
legt að hann væri eins og hann
var. Handtakið þétta endurspegl-
aði festuna, reisnina og alvöruna í
fasinu og í augunum var lífsgleði
og hlýja, sem maður skynjaði svo
vel í návist hans.
Hvergi, nema í húsum móðuraf-
ans og ömmunnar, hafði okkum
mæðginum fyrr verið tekið af jafn
einlægri velvild og þegar við kom-
um fyi-st í Hraunbæ til Jóhannesar
og Kristínar, föðurafa og -ömmu
Helga Hauks. Þannig hefur það
verið æ síðan. Þótt hópurinn
þeirra væri þá þegar stór var
nægt hjartarúm fyrir fleiri. Þar
var þeim rétt lýst, við vorum lán-
söm að eiga þau að.
Á fallegu heimili Jóhannesar og
Kristínar er margt sem sýnir hve
sterkar taugar tengdu Jóhannes
æskustöðvunum í Skjaldabjarnar-
vík og Reykjafirði og eins Ái’nes-
hreppi, þar sem þau Kristín störf-
uðu saman fyrstu búskaparár sín.
Jóhannes gerði sér vel grein fyrir
hversu saga og menning eyði-
byggðanna á Ströndum og Horn-
ströndum er sérstök, hann hafði
frá mörgu að segja í þeim efnum
en entist því miður ekki heilsa til
að skrá og miðla öllu því sem hann
vissi. Það er dýrmætt hverju barni
að læra að þekkja uppruna sinn og
það hlutverk afans að miðla til
yngri kynslóðarinnar rækti Jó-
hannes ekki síður en önnur. Helgi
Haukur var svo lánsamur að njóta
þess og um leið þess hve sá eldri
var góður hlustandi og áhugasam-
ur um allt sem sá yngri tók sér
fyrir hendur. Það var
því ekki sársaukalaust
að koma í Hraunbæ
og finna sætið hans
afa autt þegar heilsan
hafði brostið.
Jóhannesi afa var
því miður ekki ætlað
að eyða efri árunum
við grúsk og skriftir í
bókaherberginu eða
njóta lífsins enn um
sinn með Kristínu
ömmu, eins og hugur
hans stóð til þegar
hann stóð á sjötugu.
Það var eins og hon-
um hefði verið ætluð önnur leið,
kannski til enn meiri þroska en
ella. Nú er hann kominn á leiðar-
enda og vísast til annarra starfa á
öðru tilverusviði. Við mæðginin er-
um ríkari af kynnum okkar við
hann.
Við sendum Kristínu ömmu,
pabba/Hauki, Birni, Pétri, Hrönn,
Guðmundi og Hilmi og fjölskyldum
þeirra og öðrum aðstandendum
innilegustu samúðarkveðjur, megi
guð leiða þau í gegn um sorgina.
Góðar minningar eru besti minnis-
varðinn.
Helgi Haukur og Elín.
Jóhannes Pétursson var kvadd-
ur í Grafarvogskirkju fimmtu-
daginn 14. september sl. Hann
fæddist 3. ágúst 1922 í Skjald-
ar-Bjarnarvík á Ströndum, sonur
hjónanna Sigríðar Jónsdóttur og
Péturs Friðrikssonar. Þangað voru
þau þá nýflutt frá Hraundal.
Áttu þau um langan veg að fara
og erfiðan, þar á meðal yfir
Drangajökul. Með þeim voru tvö
elstu börnin, Guðmundur og
Guðbjörg, en Sigríður bar þá
Jóhannes undir belti. Þakkaði
hann henni níræðri þann flutning
með fögrum orðum í grein er hann
ritaði. Bjuggu þau þrettán ár í
Skjaldar-Bjarnarvík og eignuðust
þar Friðrik, Matthías og Jón. Síð-
an fluttust þau til Reykjarfjarðar í
Árneshreppi og þar ólust börnin
öll upp.
Ungur maður fór Jóhannes 'v-
Bændaskólann á Hvanneyri og
lauk þaðan búfræðiprófi. Síðar fór
hann í Kennaraskóla íslands og
lauk þaðan kennaraprófi. I
Reykjavík kynntist hann konu
sinni, Kristínu Björnsdóttur, ungri
og fallegri stúlku sem flutti með
honum til Finnbogastaða, Árnes-
hreppi, þar sem hann var skóla-
stjóri í sex ár. Þaðan fluttu þau til
Reykjavíkur og kenndi hann þar
við Laugarnesskóla og síðar
Laugalækjarskóla til eftirlaunaald-
urs.
Kristín og Jóhannes eignuðust
sex mannvænleg börn og mörg
barnabörn. Þau keyptu íbúð í Álf-
heimum, en síðan byggðu þau hús .
í Hraunbæ 77 og einnig íbúð sem
börn þeirra nutu góðs af. Má
nærri geta að Jóhannes hefur
unnið mikið fyrir utan kennsluna,
enda sagði Kristín, kona hans:
„Enginn veit hvað hann Jóhannes
hefur unnið mikið.“ Minnisstæð
eru mér heimboðin hjá þeim
hjónum, bæði í Álfheimum og
Hraunbæ, eftir að ég kom í vina-
hópinn sem mágkona Jóhannesar.
Oft hafði ég vitað myndarlegar
húsmæður, en sjaldan sem Krist-
ínu.
Skemmtilegur siður og mér lítið
kunnugur var þegar heimboðin
voru af einhverju tilefni; stúd-
entspróf barnanna eða aðrir.
viðburðir. Þá bauð Jóhannes allá
velkomna og sagði nokkur orð í til-
efni dagsins. Þó man ég best eftir
silfurbrúðkaupinu, hvað hann
sagði fallega frá því þegar þau
hjónin gengu ung í sólskini um
Hljómskálagarðinn og opinberuðu
trúlofun sína. Sú trúlofun entist til
æviloka og vakti Kristín yfir
manni sínum í veikindum hans
eins og góður engill. Ég kveð Jó-
hannes Pétursson með þakklæti og
aðdáun.
Jóhanna Herdís
Sveinbjörnsdóttir.
Handrit afmælis- og minningargreina skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett. Sé
handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni. Senda má greinar til blaðsins
í bréfsíma 569 1115, eða á netfang þess (minning@mbl.is). Nauðsynlegt er, að símanúmer höf-
undar/sendanda fylgi. Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum. Það eru vinsamleg tilmæli
að lengd greina fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd — eða
2.200slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum._