Morgunblaðið - 30.09.2000, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 30. SEPTEMBER 2000 25
ERLENT
Stjórnarandstaðan í Perú gagnrýnir Bandaríkjaferð Albertos Fujimoris forseta
Segja herinn ráð-
gera valdarán á
næstu viknm
Washington. Keuters, AFP, AP.
ALBERTO Fujimori, forseti Perú,
ræddi í gær við Madeleine Albright,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
eftir að hafa farið í óvænta heimsókn
til Washington til að ræða óvissuna í
stjórnmálum Perú. Heimsóknin var
ákveðin með tæplega sólarhrings
fyrirvara og olli miklum titringi með-
al stjómarandstæðinga í Perú, sem
höfðu varað við því að herinn væri að
undirbúa valdarán.
Talið er að Fujimori hafi farið til
Washington í því skyni að tryggja
sér stuðning Bandaríkjastjómar við
áform hans um að gegna forseta-
embættinu fram yfir forsetakosning-
ar sem hann hefur lofað að efna til.
Margir telja aðmarkmiðið með ferð-
inni sé einnig að tryggja að Vladi-
miro Montesions, fyrrverandi yfir-
maður leyniþjónustu Perú, fái
öruggt hæli í Panama eða einhverju
öðm landi. Madeleine Albright stað-
festi nýlega að Bandaríkjastjórn
hefði beitt sér fyrir því að Montesin-
os fengi að dvelja í Panama til að
draga úr spennunni í Perú.
Montesinos var hægri hönd Fuji-
moris þar til forsetinn lýsti því yfir
fyrir hálfum mánuði að hann hygðist
reka njósnaforingjann eftir að hann
var staðinn að því að múta þing-
manni til að tryggja flokki forsetans
meirihluta á þinginu. Fujimori til-
kynnti þá einnig að hann hygðist
efna til kosninga og ekki sækjast eft-
ir endurkjöri.
Montesinos flúði til Panama um
síðustu helgi og þarlend stjórnvöld
samþykktu að leyfa honum að dvelja
þar í nokkrar vikur, að beiðni Banda-
ríkjanna og ríkja í Rómönsku Amer-
íku. Panamamenn eru tregir til að
veita njósnaforingjanum fyrrverandi
hæli til frambúðar og Josep Pique,
utanríkisráðherra Spánar, skýrði frá
því í fyrradag að spænska stjómin
væri að beita sér fyrir því að hann
fengi hæli í Norður-Afríku, líklega
Marokkó.
Vandræðaleg samvinna
við Bandaríkjamenn
Fujimori hefur verið við völd í tíu
ár og á þeim tíma hefur hann verið á
meðal mikilvægustu bandamanna
Bandaríkjastjómar í baráttunni við
eiturlyfjasmyglara og skæruliða.
Þessi samvinna hefúr þó verið vand-
ræðaleg vegna einræðistilburða
Fujimoris.
Montesinos hefur verið mjög
áhrifamikill í hernum og margir
stjórnarandstæðingar telja að hann
hafi jafnvel verið valdameiri en Fuji-
mori og stjórnað landinu á bak við
tjöldin. Brottvikning Montesinos
varð strax til þess að orðrómur
komst á kreik um að stuðningsmenn
hans í hernum væm að undirbúa
valdarán. Fujimori virtist í fyrstu
hafa tryggt sér stuðning hersins en
orðrómurinn fékk byr undir báða
vængi aftur á miðvikudag þegar
þingmenn, sem hafa gengið úr flokki
forsetans, héldu því fram að yfir-
stjóm hersins hygðist fremja valda-
rán á næstu vikum. Þeir sögðu að
stuðningsmenn Montesinos í hem-
um hefðu hvatt stjórnarþingmenn til
að mynda nýja fylkingu á þinginu í
því skyni að valda pólitískum glund-
roða og gefa hemum tylliástæðu til
að taka völdin í sínar hendur.
Að minnsta kosti tíu þingmenn
hafa þegar gengið úr flokki Fujimor-
is frá því Montesinos var vikið frá. Af
Borg-araréttindaskrá Evrópusambandsins
Grundvallarágrein-
ingur innan ESB
ANTONIO Votorino, Portúgalinn
sem sæti á í framkvæmdastjóm
Evrópusambandsins (ESB), hefur
sagt það sem margir vona en fleiri
óttast; að væntanleg borgarai’étt-
indaskrá ESB muni „hafa grundvall-
arbreytingu á sambandinu í för með
sér: Það mun færast frá þeim efna-
hagslega gmndvallaða tilgangi sem
hingað til hefur verið ríkjandi, í áttina
að pólitískum samruna". Þýzka blað-
ið Síiddeutsche Zeitung greindi frá
þessu í vikunni, en drögin að borgara-
réttindaskránni, sem verið hefur í
smíðum frá því um síðustu áramót,
verða kynnt leiðtogum ESB-ríkjanna
15 um miðjan október og áformað er
að þeir afgreiði þau endanlega á fundi
sínum í Nizza í byrjun desember.
Johannes Rau, forseti Þýzkalands,
hugsaði þessa hugsun nýlega til enda,
er hann fór opinberlega fram á að
réttindaskráin verði að kjarna tilvon-
andi stjórnarskrár Evrópu. Þetta
hlutverk hefur þýzka ríídsstjórnin
líka viljað sjá í nýju réttindaskránni.
Aðrar ESB-þjóðir, svo sem Bretar og
Norðurlandaþjóðirnar, líta á hana
sem eins konar Trójuhest. Ráðamenn
þessara þjóða kvarta yfu- því, að með
borgararéttindaskránni vilji ESB
setja sér stjómarskrá og þar með
taka lævizkulega á sig eiginleika rík-
is. Og einmitt „ofurríki" á borð við
EVRÓRA^
þetta vilja ráðamenn í Lundúnum,
Stokkhólmi og Kaupmannahöfn alls
ekki sjá verða að veruleika.
Vegna þessa grundvallarágrein-
ings hefur umræðan um réttinda-
skrána tekið á sig mótsagnakennda
mynd, að mati Siiddeutsche Zeitung.
Mótsögnin felist í því, að réttinda-
skránni sé ætlað að vemda hagsmuni
borgaranna með því að setja valdsviði
stofnana ESB skilgreindar hömlur.
Að þessu leytinu mætti því búast við
að efasemdarmenn um Evrópusam-
runann fögnuðu réttindaskránni.
Hins vegar hafa það einmitt verið
ESB-efasemdarmennirnir í hópnum
sem unnið hefur að samningu rétt-
indaskrárinnar - brezki fulltrúinn
Goldsmith lávarður þar fremstur í
flokki - sem hafa ekki látið neitt tæki-
færi ónýtt til að gera skrána sem inni-
haldsrýrasta, í því skyni að hindra frá
upphafi að hún gæti nýtzt sem kjarni
framtíðarstjórnarskrár Evrópu.
Þessi ágreiningur mun halda
áfram eftir að hópurinn sem samdi
skrána hefur náð samkomulagi um
drögin að henni. Þá verður tekizt á
um hvort hún eigi að vera lagalega
bindandi eða pólitísk yfirlýsing ein-
göngu. Bretum er í mun að síðari
kosturinn verði ofaná, en margir
stjórnmálamenn i Þýzkalandi og
Frakklandi eru áfram um að skráin
verði lagalega bindandi og sameinuð
stofnsáttmála sambandsins.
Lykilspurningnnni
slegið á frest
Spáir Siiddeutsche Zeitung því, að
á leiðtogafundinum í Nizza 7.-9. des-
ember muni menn koma sér hjá því
að gera út um þennan ágreining.
Leiðtogarnir muni þar láta nægja að
afgreiða borgararéttindaskrána sem
hátíðlega pólitíska yfirlýsingu. En í
kjölfarið muni koma til úrslitarimmu.
Þjóðverjar og Frakkar hafa nú þegar
komið sér saman um að stefna skuli
að því að halda framhaldsríkjaráð-
stefnu, „Nizza II“, þar sem fundin
verði lausn á endurskipulagningu
sáttmálanna, sem Evrópusamruninn
byggist á. I síðasta lagi á þessum
vettvangi verði gert út um spuming-
una, hvort ESB eigi að halda sér sem
ríkjabandalag eða hvort stíga eigi
skrefið í átt að evrópsku sambands-
ríki.
Andstæðingar Albertos Fujimoris, forseta Perú, beijast við lögreglu-
menn fyrir utan sljómarráðið í Lima. Um 2.500 verkamenn, námsmenn
og kennarar söfnuðust saman við bygginguna í fyrrakvöld til að krefj-
ast þess að Fujimori léti strax af embætti.
þeim sökum er flokkurinn ekki leng-
ur með meirihluta á þinginu.
Andstæðingar Fujimoris urðu æf-
ir yfir ferð hans til Washington og
sögðu að hann hefði átt að vera um
kyrrt í Lima til að draga úr spenn-
unni og tryggja að herinn hrifsaði
ekki völdin í sínar hendur.
Nokkrir stjórnmálaskýrendur
sögðu þó að ferðin benti til þess að
Fujimori teldi sig hafa afstýrt valda-
ráni. „Herinn er ekki sjálfstætt afl
og svo klofinn að hann getur ekki
framið valdarán," sagði David Scott
Palmer, sérfræðingur í málefnum
Perú við Boston-háskóla.
• „Ekkert annað en blekking“
Maximo Rivera Diaz, fyrrverandi
hershöfðingi í Perú, sagði að Fuji-
mori hefði ekki alveg snúið baki við
Montesinos og markmiðið með ferð-
inni væri að tryggja honum griða-
stað. „Fujimori fór til Bandaríkj-
anna vegna þess að stjórnvöld í
Panama hafa ekki tekið ákvörðun.
Ég hygg að hann sé að reyna að
sannfæra Bandaríkjamenn um að
ástandið í Perú sé orðið óviðráðan-
legt og hann þurfi stuðning. Þetta er
ekkert annað en blekking."
Þegar Fujimori fór í höfuðstöðvar
Samtaka Ameríkuríkja í Washing-
ton í fyrradag hitti hann þar fyrir
helsta andstæðing sinn í Bandaríkj-
unum, Baruch Ivcher, fyrrverandi
eiganda sjónvarpsstöðvar í Perú sem
sakaði leyniþjónustuna um pynting-
ar og Montesinos um að hafa auðgast
á vafasömum viðskiptum. Ivcher
missti sjónvarpsstöðina árið 1997 og
hefur síðan verið í útlegð í Banda-
rikjunum.
„Það er einn maður sem hefur ver-
ið við völd í Perú allan þennan tíma -
Vladimiro Montesinos," sagði
Ivcher. „Og núna koma allar skipan-
irnar frá Panama.“
AV/S
Sími: 533 1090
Flug og bíll í borg og bæ
Flug frá Akureyri eða
Reykjavík
og bíll á aðeins
kr. 11.780,-
Flug frá Egilsstöðum
eða Reykjavík
og bíll á aðeins
kr. 13.080,-
Lágmarksdvöl ein nótt
Verð miðað við 2 í bíl/einn dag
Ú
fUJOfÚAG ÍStMOS
Jttr iitmtmmé
Sími 570 30 30
Nýr opnunartími
Frá og með 1. október munu
opnunartímar söludeilda nýrra og notaða
bifreiða Heklu verða sem hér segir:
Mánudaga - föstudaga frá kl. 10 - 18
Laugardaga frá kl. 10 - 14
Laugavegur 1 70-1 74 • Sími 569 5500 • Heimasíöa www.hekla.is • Netfang h e k I a@ h e k I a . i s
HEKLA
- íforystu á nýrri öld!