Morgunblaðið - 30.09.2000, Blaðsíða 28

28 LAUGARDAUUK 30. ÖUUÍUMUUK zuuu
. MUKUUJNKKAtntJ
ERLENT
Þingumræða um Kyoto-bókunina
Bandaríkja-
stjórn vill ýta á
frjáls kvótakaup
Hörmungarástand
á flóðasvæðum
INDVERJAR í nágrcnni borgar-
innar Kalkútta sjást hér nota fleka
sem samgöngutæki, en flóðin í
Austur-Indlandi jukust í gær og
eru nú tugir þorpa við landamærin
að Bangladesh umflotnir vatni.
Hafa þau orðið a.m.k. 630 manns að
bana í Indlandi og 50 í Bangladesh.
Flóðunum veldur gífurleg úr-
koma og mikill vöxtur í Ganges og
56 öðrum ám, sem renna um Ind-
Iand og yfir til Bangladesh. Hafa
þau að vísu rénað nokkuð sums
staðar en vaxið mikið þar sem land-
ið Iiggur lágt. Eru þetta mestu flóð
í Vestur-Bengal í 22 ár og hafa
snert með einum eða öðrum hætti
um 17 milljónir manna. Er óttast,
að sjúkdómar komi upp í kjölfarið.
Tugir þúsunda manna eru nú á
vergangi vegna flóðanna og urðu
margir að bjarga sér á sundi frá
heimilum sínum. Er mikið um, að
fullorðnir karlmenn hafi lagt upp í
leit að mat og annarri hjálp en
aldrað fólk, konur og börn hafast
við uppi á húsþökum. Óttast er, að
flóðvatnið muni leggjast yfir um
þriðjung Bangladcsh á næstu dög-
um.
Washington. AP.
BANDARÍSK stjórnvöld hyggjast
ná „hagkvæmu samkomulagi" um
Kyoto-bókunina við loftslagssátt-
mála Sameinuðu þjóðanna að því er
Frank Loy, aðstoðarutanríkisráð-
heiTa og einn helsti samningamaður
Bandaríkjamanna í viðræðum um
Kyoto bókunina, greindi öldunga-
deild Bandaríkjaþings frá í gær.
Alþjóðlegar viðræður um lofts-
lagssáttmálann munu eiga sér stað í
Hollandi um miðjan nóvember og er
þar talið að Evrópuþjóðirnar muni
þrýsta á að takmörk verði sett á
kaup iðnaðarþjóða á mengunar-
kvóta. Loy telur hins vegar að koma
megi málum svo fyrir að unnt verði
að draga úr þeim tilhliðrununum
sem bókunin hefur í för með sér og
sagði hann þingheimi að Bandaríkja-
stjórn mundi, í viðræðunum, leita
eftir samþykktum á ýmsum leiðum
til að draga úr kostnaði, m.a. með
óheftum viðskiptum með mengunar-
kvóta meðal þjóða og almennri notk-
un skóglendis og landbúnaðarsvæða
til að draga úr koltvísýringi í and-
rúmsloftinu.
Viðræðunum í Hollandi er ætlað
til að ræða gagnrýnisraddir þær sem
heyrst hafa á Kyoto-bókunina. Með-
al þeirrar gagnrýni sem Bandaríkja-
þing lét uppi í gær var að loftslag-
sáttmálinn væri úreltur, sérstaklega
á tímum hækkandi orkuverðs. Hafa
gagnrýnendur gjarnan sagt tak-
mörkum Kyoto-bókunarinnar ekki
verða náð nema orkuverð verði
hækkað umtalsvert. Frekar berí því
að leita raunhæfra lausna þai’ seip
iðnaðarþjóðir heims nái hvort eð er
ekki að mæta takmörkum bókunar-
innar.
Ber að tninnka losun
um þriðjung
Loy hafnaði hins vegar alfarið
þeim uppástungum að hætt skuli við
Kyoto-bókunina, en samkvæmt
henni ber Bandaríkjamönnum að
minnka losun sína á gróðurhúsaloft-
tegundum um tæpan þriðjung.
Þeir umhverfisverndarsinnar sem
fylgst hafa með umræðunum hafa
áhyggjur af þeim áætlunum Banda-
ríkjamanna að ýta á frjálsa verslun
með mengunarkvóta og segja slíkt
veita þjóðinni of mikið svigrúm til að
gera lítið til að draga úr mengun
heima fyrir.
Synir Karls og Díönu
Reiðir
skrifum
im móður
sína
JJJÁLMUR, sonur Karls, rík-
fa í Bretlandi, og Díönu heit-
r, prinsessu af Wales, segir í
sínu fyrsta eig-
inlega viðtali, að
þeim bræðrum
hafi gramist
mjög nýleg bók
um móður
þeirra en þar er
henni meðal
annars Iýst sem
„undirförulum
lygara".
„Auðvitað
reiddumst við
Vilhjálmur
Bretaprins.
Harry því, að trúnaður við móður
okkar skyldi vera brotinn með
þessum hætti og raunar eru alltaf
einhverjir að reyna að hagnast á
nafni hennar,“ sagði Vilhjálmur
og átti þá við Skugga prinsessu,
bók eftir Patrick Jephson, fyrr-
verandi einkaritara Díönu, þar
sem ekki er alltaf dreginn upp
falleg mynd af prinsessunni.
Vilhjálmur er 18 ára og byrjar
háskólanám á næsta ári. Þangað
til ætlar hann meðal annars að
vera í Chile og vinna þar ásamt
110 öðrum sjálfboðaliðum að um-
hverfis- og samfélagsmálum.
Kanadamenn og þjóðarleiðtogar víða um heim minnast Pierre Trudeaus með mikilli virðingu
„Holdgervíng-
ur draumsins
um réttlátt
samfélag“
Toronto, Montrcal. AP, AFP, Reuters.
PIERRE Trudeau, fyrrverandi for-
sætisráðherra Kanada, lést í fyrra-
dag á heimili sínu í Montreal, átt-
ræður að aldri. Hafa stjómmála-
menn víða um heim minnst hans
með mikilli virðingu og þá ekki síður
landar hans. Tradeau hafði á sér ein-
hvem heimsmannslegan glaum-
gosasvip, hikaði aldrei við að skera
sig úr í klæðaburði eða framkomu en
var ávallt trúr sínum pólitísku hug-
sjónum.
Tradeau fæddist í Montreal 1919,
sonur auðugs kaupsýslumanns af
fransk-kanadískum ættum en móð-
urættin hans var skosk. Las hann
lögfræði, einkum stjómarskrárrétt,
við virta skóla í Kanada og Banda-
ríkjunum en hann var kominn á
miðjan aldur er hann hóf eiginleg af-
skipti af stjórnmálum. Var hann
fyrst kjörinn á þing fyrir Fjálslynda
flokkinn 1965, tveimur áram síðar
var hann skipaður dómsmála-
ráðherra og formaður Frjálslynda
flokksins og forsætisráðhema varð
hann 1968. Gegndi hann því embætti
í rám 15 ár, fyrst frá 1968 til 1979 og
síðan 1980 til 1984.
Glaumgosalegur en
hvikaði hvergi
Með óhefðbundinni framkomu
sinni, sem var í senn aðlaðandi og
ögrandi, kom Trudeau Kanada inn í
kastljós fjölmiðla um allan heim.
Hann var umdeildur en dáður,
margir minnast „Tradeau-æðisins",
kvennafansins, sem umkringdi hann
hvar sem hann kom, og hann var
orðaður við eða skemmti sér með
ýmsum frægum konum, t.d. leikkon-
unum Barbra Streisand og Margot
Kidder. Oft var hann bindislaus og á
sandölum í þinginu og blaðamönn-
um líkti hann við „tamda seli“. Lík-
lega gleyma fáir svörtu slánni, sem
hann skartaði svo oft.
Þrátt fyrir þessa glaumgosa-
ímynd var Trudeau fastur fyrir og
hann átti sér strax ungur maður þá
hugsjón að sætta enskumælandi og
fránskumælandi íbúa Kanada. A
hana reyndi óþyrmilega árið 1970, í
„októberkreppunni", sem svo var
kölluð, en þá rændi Frelsisfylking
Quebee breskum embættismanni og
myrti síðar einn ráðherra fylkis-
stjómai-innai’. Tradeau brást við
með því að koma á „stríðslögum",
sendi herinn til Montreal og lét
handtaka og fangelsa meira en 400
manns án ákæru.
Tryggði rétt frönskunnar
Næstum áratug síðar barðist Tra-
deau gegn því, að frönskumælandi
íbúar Quebec segðu sig úr lögum við
alríkið og það var ein af stóra stund-
unum á hans ferli þegar tOlaga um
aðskilnað var felld í þjóðar-
atkvæðagreiðslu. Hann beitti sér
fyrir því og kom því í gegn, að
franskan var viðurkennd sem ríkis-
mál við hlið enskunnar, kom á
metrakerfinu og setti sérstaka,
kanadíska réttindaskrá inn í stjóm-
arskrána 1982, „flutti stjórnar-
skrána heim“ frá Bretlandi eins og
það var kallað.
Bill Clinton, forseti Bandarílg-
anna, sagði er hann minntist Trad-
eaus, að hann hefði brotið í blað í
kanadískri stjómmálasögu ogmark-
að Kanada sinn sérstaka bás á vett-
vangi heimsmálanna. Það var vissu-
lega nokkurt afrek því að
Kanadamenn höfðu lengi lifað í
skugga nágrannans stóra í suðri.
Samskipti hans við suma Banda-
ríkjaforseta vora heldur ekki alltaf
upp á það besta. A upptökunum,
sem Richard Nixon lét gera, heyrist
hann fara mjög móðgandi orðum um
Trudeau og Ronald Reagan sleppti
sér einu sinni á fundi með honum,
fannst hann of vinsamlegur við
Rússa.
í ræðu, sem Tradeau flutti hjá
samtökum bandarískra blaðamanna
í Washington 1969, lýsti hann sam-
búð ríkjanna með þessum hætti:
„Að búa með ykkur er eins og að
sofa hjá fil. Það er alveg sama hve
vinsamleg og geðgóð skepnan er,
bröltið í henni fer ekki framhjá nein-
um.“
Sonarmissirinn erfiður
Tradeau kvæntist 1971 er hann
var 52 ára gamall. Var kona hans,
Margaret Sinclair, þá aðeins 29 ára
gömul. Saman áttu þau þrjá syni,
Justin, Sacha og Michel, en skildu
fyrir þremur áram. Trudeau átti auk
þess í stuttu ástarsambandi við aðra
konu og átti með henni bam 1991, þá
72 ára að aldri. Sonur hans, Michel,
fórst er hann var á skíðum í Bresku-
Kólumbíu 1998 og er haft eftir vin-
um hans og ættingjum, að hann hafi
aldrei jafnað sig á þeim missi.
Margir Kanadamenn brustu í
grát er þeir heyrðu fréttina um and-
lát Trudeaus. Jean Chretien, for-
sætisráðherra Kanada, minntist
hans fyrir hönd þjóðarinnar með
þessum orðum:
„Pien-e Tradeau, holdgervingur
draumsins um réttlátt samfélag, er
látinn. Hann er farinn en verkefnið
bíður okkar, landið okkar, Kanada."
Þjóðarleiðtogar um allan heim og
pólitískir andstæðingar hans heima-
fyrir jafnt sem samheijar hafa
minnst Tradeaus með innilegri virð-
ingu en á síðasta ári var hann kjör-
inn Kanadamaður aldarinnar af
kanadískum blaðamönnum.
AP
Pierre Trudeau og eiginkona hans, Margaret,
ásamt sonunum þremur, Sacha, Justin og Michel.
Sá síðastnefndi fórst er hann var á skíðum fyrir
tveimur árum. Myndin var tekin 1977.
Stúlkan á myndinni leggur blómvönd við heimili
Trudeaus í Montreal. Margir brustu í grát er þeir
heyrðu fréttina um andlát hans enda forsætisráð-
herrans fyrrverandi víða minnst með virðingu.