Morgunblaðið - 30.09.2000, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
LAUGARDAGUR 30. SEPTEMBER 2000 45é
Gamla brosið sem ég mætti þegar ég
hitti hana fyrst var enn til staðar og
náði jafn vel til augnanna og í gamla
daga. Þessar minningar lifa með
okkur áfram sem og fjöldi ánægju-
legra minningabrota frá þessu ári,
bæði í huga okkar og á myndum. Þar
lifa heimsóknirnar frá Kanada,
myndin af þeim systrum Eddu og
Huldu saman í brúðkaupi Þórdísar
og Sigga og ekki síst myndin úr Fífu-
hjallanum af kersknislega brosinu
hennar Huldu.
Mig langar fyrir hönd fjölskyld-
unnar að þakka sérstaklega stjórn-
endum og öðru starfsfólki Fiskistofu
íyrir hlýhug og aðstoð við Huldu í
veikindum hennai' sem og starfsfólki
á krabbameinsdeild Landspítala.
Helgi Gestsson.
Ég var á göngu í Vatnsendalandi
og knngum Elliðavatn, æskustöðvar
mínar, síðastliðinn sunnudag og í lok
þeirrar göngu frétti ég af því, að
heilsu Huldu Kristinsdóttur hefði
hrakað mjög undanfarna daga. Mig
setti því hljóðan þegar bróðir minn,
tengdasonur Huldu, hringdi í mig
tveim tímum síðar og tilkynnti mér
að Hulda hefði andast um það leyti
sem göngu minni lauk. Margt flaug í
gegnum hugann við þessi tíðindi
þegar ég rifjaði upp kynni mín af
Huldu Kristinsdóttur, enda var hún
mjög sérstök kona.
Hulda var kona langt á undan
sinni samtíð. Stóran hluta af starfs-
tíð sinni helgaði hún útflutnings-
starfi á íslenskum iðnaðar\'örum og á
þeim vettvangi kynntist ég henni
fyrir um tuttugu áram. Strax við
fyrstu kynni kom í ljós hversu fram-
sækin og hugmyndarík hún var, svo
ekki sé minnst á glaðværðina og
hjálpsemina. Við störfuðum saman
við sýningar og kynningar á íslensk-
um húsgögnum á fyrrihluta níunda
áratugarins, sem lauk með þeim ár-
angri að verða mesti útflutningur
húsgagna til Bandaríkjanna sem ís-
lendingar hafa náð. Hulda átti stóran
þátt í þeim árangri, en oft grunaði
mig meðan á því stóð að hún hafí liðið
fyrir það að vera kona í því karla-
veldi sem þá var í íslensku atvinnu-
lífí. Hún stóð þó ávallt á sínu, sem
ævinlega byggðist á framsýni, hug-
myndaauðgi og glaðværð. Hulda
vann hug og hjarta unga fólksins í
ÍQ’ingum sig og það átti við um mig.
Ég var einungis 23 ára þegar ég
kynntist Huldu Kristinsdóttur en
hún að nálgast fimmtugt.
Aðbúnaður íslensks iðnaðar í
kjölfar inngöngu íslands í EFTA
varð okkur Huldu drjúgt umræðu-
efni á þessum áram og þá sér í lagi
óheiðarleiki í efndum samningsins
gagnvart íslenskum iðnfyrirtækjum
af hendi íslenskra stjórnvalda. A
endanum skrifaði ég greinar um
þetta efni og gerði samanburð á að-
búnaði hér og hjá hinum Norður-
landaþjóðunum. Hulda var aðal-
hjálparhella mín við þessi skrif og
voru þau ófá skiptin sem við eyddum
á kaffihúsum við spjall og yfirlestra.
Hulda mótaði mjög viðhorf mín og
skilning í þessum efnum og er ég af-
ar þakklátur fyrir allar þær stundir
sem við áttum saman á þessum tíma.
En árangur í útflutningi húsgagna
var ekki eini afrakstur sýningar-
ferða erlendis. Á einni slíkri kynnt-
ust bróðir minn, Sigurður Vignir, og
yngsta dóttir Huldu, Þórdís Guð-
mundsdóttir. Ég minnist þess, þegar
ég hitti Huldu næst eftir að forlögin
höfðu leitt þau saman á þennan hátt,
hvað við Hulda hlógum lengi og inni-
lega að þessari smæð heimsins. í
kjölfar þessa kynntist ég nýrri hlið á
Huldu, sem var fjölskylda hennar og
sú glaðværð, gáski og hlýja sem
henni fylgdi. Sigurður og Þórdís
eignuðust dótturina Valgerði 1992
og hitti ég Huldu síðast í brúðkaupi
þeirra síðastliðið vor.
Mig grunaði ekki að það væru sið-
ustu stundir okkar saman.
Ég er afar þakklátur fyrir þá gæfu
að hafa fengið að kynnast Huldu
Kristinsdóttur. Hún auðgaði líf mitt
sem og margra annarra. Fjölskylda
mín og fjölskyldan á Víðivöllum við
Elliðavatn þakka samfylgdina við
Huldu Kristinsdóttui-. Minning
hennar mun lifa.
Ólafur Kr. Guðniundsson.
+ Ena Snydal fædd-
ist í Norður-Dak-
ota 11. ágúst 1913.
Hún lést á sjúkrahúsi
í Walhalla 26. septem-
ber síðastliðinn. For-
eldrar hennai’ voru
Guðbjörg Kristjáns-
dóttir og Eyríkur
Eyrikson.
Guðbjörg var fædd
17. júní 1883 í Rang-
árvallasýslu. Hún átti
eina dóttur áður en
hún fór til Ameríku,
Ástu Ásmundsdóttur,
f. 27. nóvember 1904,
d. 1984.
Guðbjörg giftist eftir aö hún
kom til Ameríku Trausta ísfeld
Guðjónssyni 1905. Þeirra böm
voru: 1) Kristján, f. 11. desember
1906, d. 1967. 2) Oscar, f. í janúar
1909, látinn. 3) Sesselía Kristín, f.
27. mars 1910, hún er látin.
Seinni maður Guðbjargar var
Eyríkur Eyrikson og eignuðust
þau sex börn: 1) Ena. 2) Engilbert,
f. 11. október 1915, d. 25. desem-
ber 1928.3) Emily, f. 12. nóvember
Með fáum orðum langar mig að
minnast frænku minnar, Enu Snydal
frá Walhalla í Norður-Dakóta í
Bandaríkjunum. Þrátt fyrir mikla
fjarlægð áttu ísland og skyldmenni
hennar hér ótrúlega sterk tök í
henni. Hún hafði mikinn áhuga á að
þekkja og halda sambandi við frænd-
fólk sitt á íslandi. Hún sagði oft að
sem barn hefði hún þráð að eiga
frændur og frænkur, afa og ömmur,
en þetta fólk var allt heima á íslandi
og engin tök á að kynnast því. Eftir
að hún kom hingað og frændur og
vinir tóku að heimsækja hana rækt-
aði hún þessi tengsl og era fjölda-
mörg bréf hennar á mörgum heimil-
um til vitnis um það. Ena kom hingað
til lands fjóram sinnum og þegar hún
gerði það um síðustu jól og áramót,
ein síns liðs og af ótrúiegum dugnaði,
sagði hún oft að sér fyndist hún vera
komin heim. Móðir hennar, Guð-
björg, saknaði „gamla landsins“ mik-
ið og var Ena, í og með, að uppfylla
ósk hennar með því að koma og upp-
lifa íslensk jól.
Ena fékk sinn skammt af erfiðleik-
1916, gift Edward
Burt, synir þeirra:
Raymond og Joy.
Emily dvelur á
sjúkraheimili á
Hawaii. 4) Elsie, f. 2.
febrúar 1918, hún er
látin, hún var gift
Willis Hyde, þau
bjuggu í Sonoma,
Kalifomíu. Synir
þeirra: Gamet Hyde,
f. 1939, og Donald, f.
1943, d. 1960. 5)
Magnus Eyrikson, f.
20. janúar, kvæntur
Lucy Schwarts. Dótt-
ir þeirra er Elsie, f. 1958. 6) Otto
Eyrikson, f. 4. júlí 1925, látinn.
Ena giftist árið 1930 Lauria
Graveline, d. í mars 1955, þau
eignuðust þijá syni: 1) Charles, f.
1. júlí 1939. 2) Bill, f. 21. ágúst
1942.3) Bob, f. 23. febrúar 1944.
Ena giftist seinni manni sínum,
Steina Snydal, 1964, hann er lát-
inn.
Útför Enu fer fram frá Wal-
halla, N-Dakota, í Bandaríkjunum
í dag.
um en með einbeitni og viljastyrk
vann hún sig út úr þeim. Hún missti
fyrri eiginmann sinn ungan en með
aga og dugnaði tókst henni að ala upp
syni sína þrjá. Á þessum tíma vora
almannatryggingar ekki öflugar og
þurfti talsvert til að þetta gengi. Ég
veit að hún taldi það eina sína mestu
gæfu er hún kynntist Steina Snydal í
Hensel, þegar bæði vora komin yfir
miðjan aldur. Svo samstillt vora þau
og svo gott var þeirra samband að
betra hefði ekki verið hægt að hugsa
sér það. Þau vora aldrei nefnd öðra-
vísi en bæði í einu, Ena og Steini.
Margir íslendingar muna fallegt
heimili þeirra í Hensel og var þar
gott að koma. Þar ríkti glaðværð og
gestrisni og þar var töluð íslenska
svo af bar. Steini hafði líka persónu-
leika sem geislaði frá sér og er þeim
ógleymanlegur sem honum kynnt-
ust. Heimili Enu var óaðfinnanlegt
fram á síðasta dag og lét hún heldur
aldrei sjá sig öðravísi en glerfína.
Það var mikil upplifun fyrir mig,
þegar ég heimsótti þau Enu og
Steina í fyrsta skipti árið 1981. Þau
tóku mér sem sínum eigin syni og
hélst það síðan. Seinna fékk fjöl-
skyldan öll að kynnast henni og njóta
umhyggju hennar. Börnin þekktu
Enu ömmu, eins og hún leyfði þeim
að kalla sig, löngu áður en þau sáu
hana í fyrsta skipti, en það var ná-
lægt jólum árið 1997 að þau heim-
sóttu hana ásamt Jónu. Það var þeim
ógleymanlegt ævintýri og þrátt fyrir
ljósadýrð og nýjabram stendur
minningin um Enu upp úr. Hún átti
sérstaklega gott með að nálgast fólk
og var sama hvort það vora börn eða
fullorðnir. Hún var ákaflega einlæg
og sýndi fólki væntumþykju sína svo
ekki varð um villst. Hvar sem hún
hitti aðra, í fámenni eða fjölda, varð
hún miðdepill á skömmum tíma og
öllum fannst þeir eiga hlut í henni.
Hún átti mikið af græskulausum
húmor, kom öllum til að brosa og var
sjálf brosandi frá morgni til kvölds.
Á heimili okkar verður Enu sárt
saknað og langar mig að lýsa þakk-
læti okkar Jónu, Eyrúnar, Armanns
og Jóels, fyrir að fá að kynnast henni
og biðjum henni blessunar guðs, er
hann lætur þennan þjón sinn í friði
fara.
Elvar Eyvindsson.
Fallin er nú frá elskuleg móður-
systir mín, Ena Snydal en hún lést á
sjúkrahúsi í Walhalla N.D. að morgni
26. september eftir stutta legu þar.
Fram að þeim tíma hafði hún verið
við nokkuð góða heilsu, að undan-
skildu að fætumir vora farnir að gefa
sig. Hún sagði mér, er hún talaði við
mig í síma, fyrir þremur vikum að nú
byggist hún við því að verða að fara
yfir á sjúkradeildina og kveið hún því
mikið, því hún hafði alltaf haft sitt
hús og alla tíð verið sjálfbjarga, en al-
mættið stjórnaði þessu enda var hún
búin að biðja Guð þess að hún yrði
engum byrði og hefur Hann bæn-
heyrt hana, enda var Ena bænheit og
mjög trúuð kona.
Ena var mikill íslandsvinur og
unni öllu sem íslenskt var og var hún
með eindæmum frændrækin og átti
hér margt skyldfólk og marga góða
vini, sem hún rækti vel vinskap við
með bréfaskriftum og símasam-
bandi. Við voram svo lánsöm að Ena
gat komið til íslands í desember á
síðastliðnu ári og dvaldi hún hjá okk-
ur um jólin og áramótin. Þetta var
mikið afrek fyrir svona fullorðna
konu með lélega fætur, en kjarkur-
inn og löngunin til að sjá blessaða
landið sitt bar hana hálfa leið. Þetta
afrek Enu þótti svo merkilegt og
fréttnæmt að blaðamaður Morgun-
blaðsins tók við hana yndislegt viðtal,
sem allir urðu hrifnir af enda konan^.
með eindæmum jákvæð, blíð og
skemmtileg.
Eitt kærleiksorð, það sólbros sætt
um svartan skýjadag.
Ó, hvað það getur blíðkað, bætt
Ogbetraðandanshag.
(Steingiímur Thorsteinsson)
Þetta vora Enu ógleymanlegir
dagar. Hún var í stöðugum heimboð-
um hjá ættingjum og vinum og mætti
hún þá uppáklædd eins og drottning,
því hún var pjöttuð og alltaf með fal-
legt hár og fínar neglur, svo var við-
mótið svo elskulegt að það gerði hara^
fallega. Hún komst í þessari ferð
austur í Fljótshlíð og sá niður á aur-
ana, þar sem Aurasel, æskuheimili
móður hennar, var, það hafði
mamma hennar alla sína ævi þráð að
sjá frá því hún fór til Ameríku árið
1905, en komst aldrei heim.
Eneflétterlundinþín,
loftíð bjart og naeði:
sestu þar sem sólin skín,
syngdulítiðkvæðL
(Þorsteinn Erlingsson.)
Bóel Erlendsdóttir, amma Enu, og
Þorsteinn Erlingsson vora leiksystk-
in.
Annað sem Enu þótti mikið til
koma var þegar við fóram með hana
um jólin í Hafnarfjarðarkirkjugarð^
að leiði afa hennar og ömmu, Krist-
jáns Jónssonar og Bóelar. Einnig
kom hún að leiði mömmu minnar en
þær vora systur og hafði Ena aldrei
séð aðra eins dýrð enda garðurinn
allur upplýstur, Ijós á hverju leiði og
líkist það helst ævintýralandi.
Elsku Ena mín, mikið á ég eftir að
sakna þín, heyra ekki í þér í síman-
um, fá ekki bréf frá þér og fleiri
verða ekki afmæliskortin frá þér sem
alltaf komu á réttum tíma. Þú komst í
stað mömmu minnar þegar hún fóhft
og nú ert þú farin líka, mér þótti svo
vænt um þig, elsku Ena mín.
Ástarkveðjur frá Hreiðari og
börnunum okkar, sem öll sakna þín
svo sárt. Þú varst stór partur af lífi
okkai’ og verður það alltaf, því minn-
ingin um yndislega konu lifir ævi-
langt í hjarta okkar.
Senn slokkna öll mín litlu gleðiljós
og líf mitt fjarar senn við dauðans ós
og húmið stóra hylur mína brá:
0 herra Jesús, vertu hjá mér þá.
Guðbjörg Jóhannsdóttir.
ENA
SNYDAL
+ Kristinn Krist-
jánsson fæddist á
Grundum í Kolisvík í
Rauðasandshreppi
22. mai' 1911. Hann
lést á Sjúkrahúsinu á
Patreksfirði 22. sept-
ember síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
hjónin Kristján Ás-
björnsson, útvegs-
bóndi á Grundum, f.
á Geitagili 25. ágúst
1859, d. 25. nóvem-
ber 1926, og Guð-
björg Halldórsdóttir,
f. á Grundum 12. júní
1867, d. 20. október 1948. Systkini
Kristins voru: Egilína, f. 7. janúar
1891; Theódór, f. 7. desember
1893; Kristján Júlíus, f. 12. júlí
1896; Jóhannes Albert, f. 20. des-
ember 1898; Halldóra Mikkalína,
Kristinn Kiistjánsson bóndi í Vest-
urbotni í Vesturbyggð er látinn.
Kristinn og móðir mín, Guðbjörg Jón-
ína, voru tvíburar og yngst ellefu
barna Kristjáns Asbjörnssonar,
bónda á Grandum í Kollsvík, og konu
hans, Guðbjargar Halldórsdóttur.
Kristinn ólst upp í Vesturbotni hjá
Ólafi, föðurbróður sínum, og konu
hans, Kristínu Magnúsdóttur, en tók
síðar við búskap þar ásamt Magnúsi,
frænda sínum, syni þeirra hjóna.
Ég varð þeirrar gæfu aðnjótandi
að komast í sveit til Kiistínar og
þeirra frænda níu ára gamall, en
f. 2. mars 1904; Guð-
rún Helga, f. 25. nóv-
ember 1905; Guð-
rnundur Jóhann, f. 2.
maí 1907; Guðbjörg
Jónína, f. 22. maí
1911. Þau eru nú öll
látin.
Kristinn ólst upp í
Vesturbotni í Rauða-
sandshreppi hjá Ól-
afi foðurbróður sín-
um og konu hans
Kristi'nu Magnús-
dóttur og stundaði
þar búskap ásamt
frænda sínum,
Magnúsi Ólafssyni.
Kristinn var ókvæntur og barn-
laus.
Utfor Kristins fer fram frá
Sauðlauksdalskirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
Ólafur var þá látinn fyrir alllöngu.
Foreldrar mínii- bjuggu á Patreks-
firði og það hefur væntanlega ekki
þótt tiltökumál að koma strák fyrir í
sveit hjá frændfólkinu á þessum ár-
um. Ég var þrjú sumur í sveit í Vest-
urbotni og eftir því, sem ég man bezt,
var mér komið þangað að vori og sótt-
ur um haustið, enda vissu foreldrar
mínir að mér var þar vel borgið. Nú á
GSM-tímum er þessu á annan veg
farið.
Búskapur var með hefðbundnum
hætti þessa tíma, slegið með orfi og
ljá og hestinum beitt við hirðingu, en
þeir frændur vora þó stórhuga fram-
kvæmdamenn, þótt vélvæðing í land-
búnaði væri ekki langt komin. Þeir
gerðu virkjun í Ósánni í botni Pat-
reksfjarðar 1954 og leiddu rafmagnið
um mai’gra kílómetra leið að bænum.
Virkjunin var 33 kW að afli og var
með stærri bændavirkjunum á þeim
tíma. Einn fyrsti jeppinn í hreppnum
var keyptur á þessum tíma, Willy’s,
árgerð 1946, fyrir býlið, og þótti hið
merkilegasta þing. Kristinn sá um
búreksturinn, en Magnús var aðal-
lega við vegavinnustörf, sem ýtustjóri
og verkstjóri, og því oft fjarverandi.
Það var mjög þroskandi fyrir ung-
an dreng að fá að taka þátt í öllum bú-
störfum á þessum tíma, og sækja
kýmar, strokka mjólkina, aðstoða við
sauðburð, raka túnið og vera með í
sláturtíðinni. Að kynnast sveitinni,
landinu og búskaparháttum þessa
tíma er ómetanleg reynsla.
Kristinn, móðurbróður minn, var
mér mjög kær. Hann var mjög fróður
og áhugasamur um þjóðmál og til
hans var gott að leita um þá hluti, sem
ungur drengur vildi vita.
Eftir verana í sveitinni fluttumst
við fjölskyldan á mölina og við tók
nám í menntaskóla og langskólanám
erlendis. Þegar heim kom að því
loknu tókum við Kitti frændi, eins og
hann var ávallt kallaðm-, upp þráðinn
aftur og höfðum náið samband alla tíð
síðan.
Eins og áður var getið fylgdist
Ki-istinn vel með öllum málum. Hann
var fjölfróður, m.a. varðandi náttúra
landsins, hafði mikinn áhuga á stjórn-
málum og í hvert sldpti sem við rædd-
um saman spurðist hann fyi-ir um
stöðuna í virkjana- og orkumálum,
stóriðjumálum og öllum þeim málum,
er snertu hag þjóðarinnar. Kiistinn
fluttist til Patreksfjarðar, þegar þeir
frændur létu af búskap í Vesturbotni,^
og eyddi þar síðustu áram ævi sinnar."
Hann bar ævinlega hag samborgara
sinna og þá sérstaklega eldri borgara
mjög fyrir brjósti og hafði þá hugsjón
að koma upp dvalarheimili aldraðra á
Patreksfirði og lét verulegt fé af
hendi rakna til þess málefnis.
Kristinn var ætíð mjög sjálfstæður
og vildi ekki vera upp á aðra kominn.
Þegar heilsu hans fór að hraka hin
síðustu ár tók hann ekki í mál, að farið
væri að sinna sér sérstaklega. Hann
taldi, að það væra svo margir, sem
meira þyrftu á því að halda en hann.
Kristinn lagðist inn á sjúkrahúsið á
Patreksfirði fyrir um ári og naut þar
góðrar umönnunar, þar til yfir lauk,
saddur lífdaga, tæplega nfræður.
Við frændfólkið og vinir hans sjá-'
um á bak miklum öðlingi, sem við
munum minnast um langa tíð.
Blessuð sé minning hans.
Kristján Jónsson.
KRISTINN
KRISTJÁNSSON