Morgunblaðið - 14.10.2000, Blaðsíða 66

66 LAUGARDAGUR 14. OKTÓBER 2000
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Útboð flugleiða
innanlands
GÓÐAR flugsam-
göngur eru mikilvægur
þáttur samgangna í
okkar stóra dreifbýla
landi. Nokkur umræða
hefur verið í þjóðfélag-
inu að undanfornu um
stöðu innanlandsflugs
og nú síðast var efnt til
•itandagskrárumræðu
á Alþingi um málið. í
máli flestra þeirra
þingmanna er tóku til
máls kom fram sú skoð-
un, að innanlandsflugið
skipti okkur íslendinga
miklu máli. Ég fagna
mjög þeirri skoðun
þingheims sem kom
fram við umræðuna að styðja útboð
flugleiða innanlands.
I utandagskrárumræðunni á Al-
þingi sagði ég innanlandsflugið hafa
verið í vissri kreppu. Ég hef lagt ríka
áherslu á að leysa vanda innanlands-
flugsins. Það hljómar vissulega sem
öfugmæli, en þróunin í gegnum tíðina
<*hefúr verið sú að farþegum í innan-
landsflugi hefur verið að fjölga jafnt
og þétt - öfugt við áfangastaðina.
Þeim hefur fækkað, en ferðatíðnin og
öryggið í áætlun á þá lykilstaði sem
bera innanlandsflugið uppi hefur að
sama skapi aukist til muna. Þessi
þróun hefur gert það að verkum að
nú er svo komið að flugfélögin
treysta sér vart lengur til að halda
uppi flugi til smærri staða. Því ákvað
ég fyrr á þessu ári að efna til útboðs
nokkurra flugleiða innanlands. Segja
má að tilgangurinn með útboðinu sé
^þríþættur, þ.e. að tryggja samgöng-
ur til þeirra byggða sem útboðið nær
til, styðja við bakið á innanlandsflug-
inu almennt og ná hag-
kvæmum samningum
fyrir farþega og ríkis-
sjóð.
Sú ákvörðun að
treysta í sessi flug til
jaðarbyggða út frá Ak-
ureyri felur augljóslega
í sér að skotið er styrk-
ari stoðum undir eina
mikilvægustu flugleið-
ina innanlands, þ.e.
Reykjavík - Akureyri.
Akureyri hefur lengi
gegnt lykilatriði í inn-
anlandsfluginu og því
ekki að ástæðulausu
sem nú er lagt á ráðin
með að styrkja flug
þaðan. En jafnframt því að bjóða út
árið um kring flug frá Akureyri til
ísafjarðar, Grímseyjar, Þórshafnar,
Flug
Samkeppni veganna víð
flugið, segir Sturla
Böðvarsson, fer vaxandi
ef eitthvað er.
Vopnafjarðar og Egilsstaða og'frá
Reykjavík til Gjögurs, er boðið út
flug yfir vetrarmánuðina milli ísa-
fjarðar og Vesturbyggðar. Með út-
boðinu eru lagðar meginlínur í
flugsamgöngum til næstu ára.
Stefnan er skýr
í utandagskrárumræðunni voru
nokkrir þingmenn sem sáu ástæðu til
að gagnrýna samgönguráðuneytið
fyrir stefnuleysi í þessum málaflokki.
Því vísa ég á bug. Stefnan er skýr.
Ég legg áherslu á að skýrar línur ríki
um stuðning við samgöngur innan-
lands. Gera verður ráð fyrir að megin
flugleiðir milli landshluta standi und-
ir sér. Þar er um að ræða flug frá
Reykjavík til Isafjarðar, Bíldudals,
Sauðárkróks, Akureyrar, Egilsstaða,
Homafjarðar og Vestmannaeyja. Ég
hef lýst þeirri skoðun minni að ég
hafi ekki treyst mér til að bjóða út
flug á milli Reykjavíkur og Húsavík-
ur, í ljósi þess hve góðar landsam-
göngur eru á milli Húsavíkur og Ak-
ureyrar. Vegalengdin þar á milli er
ekki nema rúmir 90 kílómetrar og
boðið er upp á átta ferðir á dag á milli
Akureyrar og Reykjavíkur. Stað-
reyndin er sú að stórum fjárhæðum
hefur verið, og verður áfram, varið í
bættar samgöngur innanlands. Því
gefur augaleið að samkeppni veg-
anna við flugið fer vaxandi ef eitthvað
er. Þessu ber að fagna, en um leið ber
að taka tillit til aðstæðna. Ég legg því
áherslu á að tvinna saman sem frek-
ast er unnt almenningssamgöngur á
lofti og á láði. Lykilinn er að mínu
mati tíðar og öruggar flugsamgöngur
á helstu áætlunarstaði innanlands og
áfram þaðan, tengdar fluginu, áætl-
unarferðir til nærliggjandi byggðar-
laga. En jafnframt verðum við um
fyrirsjáanlega framtíð að styðja við
bakið á þeim flugleiðum sem ég hef
þegar gert að umræðuefni. Þannig
styðjum við með ótvíræðum hætti við
áframhaldandi byggð í landinu öllu.
Þannig er stefnan og þannig sé ég að
árangur náist við að tryggja góðar
samgöngur um landið allt.
Höfundur er samgönguráðherra.
Sturla
Böðvarsson
Leiklyst
ÞAÐ er margtuggin
kenning að pólitík sé
list hins mögulegá.
Nú um stundir virðist
sá þáttur listarinnar
leikinn af mestri lyst
að beita blekkingum
til hins ítrasta við
kjósendur. Þar fer
forsætisráðherrann
lang fremstur í flokki,
og sannast á honum
að það verður hverj-
um list er hann leik-
ur. Kemur út á eitt
hvar er borið niður,
allt verður skáldskap-
arnáttúru hans að
yrkisefni: Þróun verð-
lags, gengi krónu, viðskiptahalli,
tryggingamál, kjör aldraðra, fjár-
mál Sjálfstæðisflokksins, og heið-
arleiki Framsóknar, svo fátt eitt
sé upp talið.
Fyrir alþingiskosningarnar
tókst honum og maddömunni sér-
lega vel upp, þegar þeim tókst að
telja þorra þjóðarinnar trú um að
þeir vildu leita sátta í fiskveiðimál-
um. Að vísu með einörðu atfylgi
fjölmiðla, þar sem Morgunblaðs-
menn brutust um fastast, þótt þeir
vissu betur.
Orðagjálfur foringjanna hefði
engan þurft að blekkja, þar sem
þeir tóku fram að ekki yrði breytt
um stjórnkerfi í fiskveiðum í
grundvallaratriðum. Enda til-
neyddir, þar sem lénsherrarnir
hefðu annars hætt að borga brúsa
kosningabaráttunnar.
Viðbrögð stjórnarherranna við
málatilbúnaði fyrir dómstólum
sönnuðu, svo ekki varð um villzt,
að þeir höfðu aldrei ætlað sér að
hverfa frá kerfínu.
Fyrri sönnunin kom til skila,
þegar dómur Hæstaréttar féll 3.
des. ’98. Þá sýndist formanni
Framsóknarflokksins
að kerfið væri í hættu
statt með vísan til
ákvæða stjórnarskrár
lýðveldisins. Þá lýsti
maðurinn því yfir að
nauðsyn kynni að vera
að breyta þeirri
stjórnarskrá til að
hindra slíka ógæfu.
Síðari sönnunnin
blasti við þegar for-
maður Sjálfstæðis-
flokksins fjallaði um
þær skelfilegu afieið-
ingar, sem það hefði
haft, ef dómur í hér-
aði í Vatneyrarmálinu
hefði verið staðfestur
í Hæstarétti. Lénsveldið hefði að
hans dómi hrunið, landauðn við
blasað og flótti landslýðsins úr
landi eina úrræðið.
Nú hefir á sannazt endanlega að
forystumönnum ríkisstjórnarinnar
var aldrei í hug að breyta ólögum
fiskveiðikerfisins sem neinu næmi.
Fyrir skemmstu skilaði svoköll-
uð Auðlindanefnd forsætisráð-
herra niðurstöðum sínum. Ráð-
herrann laust þegar í stað upp
fagnaðarópi og úrskurðaði að hér
hefði stóratburður orðið. Samtímis
héldu L.Í.Ú.-furstarnir blaða-
mannafund og upplýstu hvað um
hafði verið samið bak við leiktjöld-
in. Þeir upplýstu að þeir væru til
með að greiða málamynda gjald
gegn því að þeir færu með yfirráð
þeirra fjármuna, enda yrðu lög og
stjórnsýsla fiskveiða að því leyti
færð á þeirra hendur. Þótti að vísu
engum mikið þótt komið yrði formi
á þá skipan mála, sem í raun hafði
viðgengist í 17 ár, eða frá því 1983
að L.I.Ú. tók þau völd af þáver-
andi sjávarútvegsráðherra frá
Höfn í Hornafirði.
En lénsherrarnir fá líka mikið
Sverrir
Hermannsson
V;

Flugmiðaskattur
ríkisstj órnarinnar
NÝSAMÞYKKT
gjaldtaka ríkisstjórn-
arflokkanna með
. ílugmiðaskatti sínum
eru m.a. ástæður
fargjaldahækkana og
erfiðleika flugfélag-
anna á innanlands-
markaði.
í þessum þrenging-
um flugfélaganna er
það að mínu mati al-
gjör óhæfa að ríkis-
stjórnarflokkarnir
beiti sér fyrir og sam-
þykki nýjan skatt á
flugfarþega í innan-
landsflugi sem á að
skila ríkissjóði 50-60
m. kr. á næsta ári.
Þessi skattheimta er sótt beint í
gasa flugfarþega þar sem flugfé-
lögin eru ekki aflögufær og verða
að hækka verð á flugmiðum.
Því má með sanni segja að ríkis-
stjórnarflokkarnir hafi búið til nýj-
an landsbyggðarskatt með þessum
tæplega 60 m. kr. flugmiðaskatti.
Flugráð á rnóti
flugmiðaskatti
Flugráð var á móti þessum nýja
skatti á innanlandsflugið og lagðist
gegn honum.
Rétt er að það komi fram að í
Flugráði sitja tveir fulltrúar sam-
-4§önguráðherra, þeir Hilmar Bald-
ursson og Óli J Gunnarsson, bæj-
arstjóri í Stykkishólmi, og tveir
fulltrúar stjórnarflokkanna, þeir
Gunnar Hilmarsson, framkvæmda-
stjóri þingflokks framsóknar-
manna, og Arni Johnsen, alþingis-
maður.
Arni var fjarstaddur þennan
fund, en varamaður
hans, Guðmundur
Hallvarðsson, alþing-
ismaður, sat hjá við
þessa afgreiðslu.
Karvel Pálmason,
fyrrv. alþingismaður,
situr einnig í ráðinu.
Allir flugrekstrar-
aðilar sendu inn um-
sögn um þennan skatt
og mótmæltu honum
og sögðu hann fara
beint út í farmiðaverð-
ið.
Skýra stefnu í
samgöngumálum
Það er í mínum
huga grundvallaratriði að ríkis-
valdið taki ákvörðun um framtíð
innanlandsflugsins. Ákvörðunina
Landsbyggðarskattur
Ríkisstj órnarflokkarnir
hafa búið til nýjan
landsbyggðarskatt, seg-
ir Kristján L. Möller,
með þessum tæplega 60
m. kr. flugmiðaskatti.
þarf að taka út frá skýrri stefnu
um það hvernig á að standa að upp-
byggingu á grunni samgöngukerf-
isins í landinu þannig að íbúum á
landsbyggðinni verði sköpuð sam-
keppnishæf skilyrði til búsetu og
atvinnustarfsemi.
Markaðsöflin ein eiga ekki að
ráða uppbyggingu samgöngukerfis
okkar Islendinga.
Það er nauðsynlegt að stjórnvöld
hafi einhverja sýn, einhverja
stefnu um það hvernig þau vilja
hafa grunnsamgöngur í landinu.
Við eigum að setja okkur mark-
vissa samgönguáætlun fyrir lands-
byggðina þar sem horft verður til
þess að allir landsmenn, án tillits
til búsetu, hafi sömu möguleika.
Góðar og öruggar samgöngur við
landsbyggðina eiga að auka og
bæta möguleika á samkeppnishæf-
um atvinnurekstri og búsetu.
Þveröfug átt
Ýmis teikn eru á lofti um það að
samgöngumál okkar stefni um
þessar mundir í þveröfuga átt,
samanber erfiðleika í innanlands-
flugi og sérleyfísferðum með áætl-
unarbílum, m.a. vegna þunga-
skattsbreytinga ríkisstjórnarflokk-
anna nú í vor.
Skipaferðir til fleiri og fleiri
staða eru að leggjast af og þjón-
usta ýmissa opinberra stofnana er
að snarminnka.
Flugmiðaskattur og nýleg breyt-
ing á þungaskatti eru landsbyggð-
arskattar og kaldar kveðjur til
landsbyggðarfólks frá núverandi
ríkisstjórnarflokkum.
Undirritaður, ásamt nokkrum
öðrum þingmönnum Samfylkingar-
innar, hefur lagt fram frumvarp á
Alþingi um að hætt verði við þenn-
an illræmda landsbyggðarskatt,
sem þessi 50-60 m. kr. flugmiða-
skattur ríkistjórnarflokkanna á að
skila ríkissjóði á næsta ári.
Höfundur er alþingismaður
Samfylkingarinnar.
Kristján L.
Möller
Samræmd
próf eru í þágu
nemenda
NÝVERIÐ birtist
hér í Morgunblaðinu
grein eftir Oldu Bald-
ursdóttur þar sem
hún veltir fyrir sér
hlutverki samræmdra
prófa og ýmsum þátt-
um er lúta að sam-
ræmdum prófum í 4.
bekk. Ég vil svara
spurningum hennar
um hlutverk prófanna
og fjalla lítillega um
nokkur atriði er koma
fram í grein hennar.
Samræmd próf í 4.
og 7. bekk hafa verið
haldin undanfarin
fjögur ár. Þeim er
ætlað að veita nemendum, foreldr-
um/forráðamönnum og kennurum
upplýsingar um stöðu nemenda
auk þess að vera ætlað ákveðið
hlutverk við mat á skólakerfinu
sem ekki verður fjallað um hér.
Niðurstöður samræmdra prófa
byggjast á því að meta stöðu hvers
nemanda með samanburði við jafn-
aldra hans á landinu öllu. Niður-
stöðurnar gefa því kost á að meta
stöðu nemenda í öðru samhengi en
námsmat innan skóla gefur kost á.
Samræmd próf veita því nemend-
um, foreldrum og kennurum mikil-
vægar upplýsingar um stöðu nem-
enda. Þetta á í raun sérstaklega
við í 4. bekk þar sem samræmdu
prófin eru fyrstu próf sem nem-
endur taka þar sem niðurstöður
gefa kost á viðmiðum er ná til
heils árgangs. Samræmd próf í 4.
bekk eru haldin þegar
nemendur eru á aldri
þar sem áríðandi er
f'yrir kennara og for-
ráðamenn nemenda
að fá upplýsingar um
hver raunveruleg
staða nemendanna er.
Þetta á sérstaklega
við þegar nemendum
gengur illa í námi. Á
þessum aldri eru
nemendur að ná valdi
á mikilvægum grund-
vallaratriðum eins og
lestri og reikningsað-
gerðum. Þegar for-
eldrar og kennarar
hafa ástæðu til að
ætla að nemandi standi illa í námi
veita próí'in að jafnaði mjög mikil-
vægar upplýsingar. Stundum
styðja niðurstöður þeirra að svo
sé, í öðrum tilvikum benda þau til
að nemendur standi jafnvel enn
verr en talið var. I þessum tilvik-
um gegna prófin hlutverki við að
staðfesta hvort nemandi þurfi á
auknum stuðningi að halda. Sam-
ræmd próf í 4. bekk eru lögð fyrir
nemendur á þeim aldri þegar skil-
ur á milli nemenda sem eru seinir
að ná valdi á lestri og nemenda
sem síðar reynast eiga við alvar-
lega les- eða námsörðugleika að
stríða. Niðurstöður þeirra geta því
einnig verið mikilvæg vísbending
sem flýtir fyrir því að greining
verði látin skera úr um hve al-
varlegir námserfiðleikar þessara
nemenda eru. Prófin veita einnig

1
1
H