Morgunblaðið - 14.10.2000, Blaðsíða 79

-MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARÐAGUR14. OKTÓBER 2000 79
BRÉF TIL BLAÐSINS
„Kjökrandi
pokaprestar“
Sjálfsagðir hlutir
Frá Sigurpáli Óskarssyni:
I dægurþrasi umræðunnar hafa
prestar landsins, með biskupinn í
fararbroddi, fengið ámæli fyrir
það, á opinberum vettvangi, að
vera með klisjukennt nöldur út af
þurfandi einstaklingum þjóðfélags-
ins. Þeim kollegum, sem slíkt
stunda þakka ég kærlega fyrir
framtakið og vona að Guð gefi
þeim djörfung, dáð og drengskap
til að láta ávallt til sín heyra, hvar
og hvenær sem er, þegar um er að
ræða bágindi eða óréttlæti sem
bæta má úr og leiðrétta. Þar á
meðal má nefna einn, sem fyrir
skömmu hafði orð á því, að honum
hefði komið það mjög svo á óvart,
hve margir í hans prestakalli hefðu
þurft á neyðarhjálp að halda frá
hjálparstofnunum.
Annars er það ekkert nýtt að
valdhöfum renni í skap þegar
kirkja og starfsmenn hennar benda
á meinsemdir þjóðfélagsins sem
rekja má til vanrækslu, óstjórnar
eða mannréttindabrota. Slíkt hefur
gerst í aldanna rás bæði áður fyrr
og nú og hafa þess háttar kilsjur
oft á tíðum haft margvíslegar af-
leiðingar eftir því hvemig stjórnar-
farið er og hefur verið í því og því
landinu. Ýmsir hafa kvatt sér
hljóðs og þar á meðal einn með at;
hyglisverðum oflátungshætti. í
tímariti einu gerir hann biskupi
landsins upp þá skoðun, að hann
„virðist hafa meiri áhyggjur af
Frá ungum ökumönnum íökuskóla
Sjóvár-Almennra:
VIÐ ERUM tveir hópar sem sóttu
umferðarskóla Sjóvár-Almennra
fyrir unga ökumenn í september.
Við veltum fyrir okkur mikilvæg-
um þætti er snertir öryggi okkar í
umferðinni. Við veltum því fyrir
okkur hvernig við getum bætt
umferðarmenninguna. Við viljum
benda ykkur, kæru jafnaldrar, á
nokkur atriði sem skipt geta sköp-
um til að auka ykkar og okkar ör-
yggi í umferðinni.
Við þurfum að bera virðingu fyr-
ir okkur sjálfum og öðrum í um-
ferðinni. Með því hljótum við að
hegða okkur á ábyrgan hátt. Ef við
erum vakandi við akstur, sýnum
tillitssemi, ökum eftir aðstæðum
hverju sinni og alls ekki yfir
leyfilegum hraðamörkum erum við
gróða í atvinnulífinu en sáluhjálp
einstaklinga", auk þess, sem hann
viðhefur þá landlægu lágkúru að
uppnefna fólk, en þar kallar hann
vígða þjóna þjóðkirkjunnar „kjökr-
andi pokapresta" og segir þetta
orðfæri hans heilmikið um hugar-
farið, sem inni fyrir býr. Ekki get
ég séð að með þessu hafi hann orð-
ið sér og sínum til sóma, þótt hann
lýsi því með innvirðulegum orðum,
hvað hann reyni mikið til þess, að
svo megi verða. Svo virðist, sem
viðkomandi telji sig geta reigt sig
eins og hani á haug, af því að hann
hafi sagt sig úr þjóðkirkjunni og
gerst kaþólskur. Ut af fyrir sig er
slíkt öllum frjálst en gefur þeim
hinum sama engan rétt til að
hreykja sér uppi í dómarasæti.
Pápiskan hefur við sínar meinlokur
að stríða eins og allt annað sem
syndugt, mannlegt hold hefur með
að gera, þótt hún hafi á mörgum
sviðum unnið stórvirki.
Eitt af því sem varð til þess að
lúterska kirkjan klauf sig frá páfa-
kirkjunni var aflátssalan, sem
þróaðist upp í bankaviðskipti með
góðverk. Dýrlingar og aðrir helgir
menn voru álitnir fremja góðverk
langt umfram það sem þeir þurftu
til þess að eignast eilíft líf. Páfinn
og kirkja hans töldu sig eiga ráð-
stöfunarrétt á afganginum og gætu
safnað honum í viðlagasjóð handa
þurfalingum á þessu sviði. Pen-
ingamenn eða ættingjar þeirra
gátu þar með keypt sér sálumessu,
að aka með ábyrgum hætti.
Þetta þýðir að við notum stefnu-
ljós í beygjum, notum þann örygg-
isbúnað sem er í bílnum, s.s. bíl-
belti, höfum ljósabúnað í góðu lagi
og kveikt á honum og höfum al-
mennt bílinn í góðu ástandi.
Við tölum ekki í síma í akstri
nema með handfrjálsan búnað og
virðum allar þær umferðarreglur
sem settar eru, t.d. bið- og stöðv-
unarskyldu. Við keppumst ekki við
að ná gula ljósinu á umferðarljós-
um heldur stöðvum bílinn, þó ekki
svo snögglega að hætta sé af fyrir
bílana á eftir okkur.
Rannsóknir sýna að tónlist hefur
áhrif á akstur okkar. Með því að
hafa hana ekki of hátt stillta og í
rólegri kantinum er líklegra að við
keyrum eðlilega. Það er einnig
mikilvægt ef við ætlum að fá aðra
til að bera virðingu fyrir okkur í
sem skutlaði þeim inn fyrir hliðið
enda þótt þeir hefðu verið talsvert
brokkgengir í lifanda lifi og litlar
inneignir átt í óforgengilegum sjóð-
um hinum megin gi'afar. Engan
skyldi furða, þótt hagsýnir menn
gangi í flokk þeirra, sem hafa með
að gera svo ákjósanlegt hagstjórn-
artæki, sem tryggir sínum mönn-
um örugga sáluhjálp við hinar
aðskiljanlegustu aðstæður. Þetta
er nú eitthvað annað en hjá biskupi
íslensku þjóðkirkjunnar, sem ekki
virðist hafa neinn verulegan áhuga
á sáluhjálp sinna manna, eftir því
sem kaþólikkinn vill meina, - sá
hinn sami, sem gerir því skóna, að
hann sjálfur eigi ekki lifandi trú.
En það á aftur á móti biskup
þjóðkirkjunnar eins og fram hefur
komið í ræðum hans og ritum.
í prýðisgóðri ræðu ræðu í Dóm-
kirkjunni við setningu Alþingis nú
á dögunum vitnaði einn hinna
kjökrandi pokapresta í orð annars
kjökrandi pokaprests, þess efnis,
að oft hafi hann verið kallaður að
kistulagningu og þá aldrei séð
bankabók lagða á brjóst hins látna
en oft á tíðum Passíusálmana.
Þetta er vitnisburður um hinn lif-
andi, lúterska trúararf, sem mölur
og ryð eyðir ekki.
Ósagt skal hér látið, hvort menn
fari að taka upp á því að láta, þeg-
ar þar að kemur, - leggja með sér
verðbréfin sín eða hafa til taks
reiðufé til sálumessukaupa. Slíkt er
einkamál hvers og eins, en mögu-
leikarnir eru fyrir hendi. Og þar
sem öfgar frjálshyggjunnar ríkja,
er ekki ónýtt að eiga margi-a kosta
völ, þótt ýmsum öðrum hugnist
þeir ekki allir sem best.
umferðinni að við sýnum þeim
kurteisi og tillitssemi.
Við biðjum ykkur að aka ekki
undir áhrifum áfengis. Við segjum
þetta því við erum orðin upplýst
um það hve lítið þarf af sterku
áfengi eða bjór svo hæfni okkar til
aksturs minnki. Við viljum ekki
þurfa að bera ábyrgð á örkumlum
eða dauða annarra vegna ölvunar-
aksturs. Hvað þá að lenda í að
missa prófið og borga sjálf tjónið
sem við völdum.
Við þurfum alltaf að gera ráð
fyrir að við getum lent í óhappi
þegar við erum á ferðinni. Líkurn-
ar eru hins vegar minni að lenda í
tjóni ef við ökum varlega.
F.h. ungra og hressra ökumanna
í ökuskóla Sjóvár-Almennra.
EINAR GUÐMUNDSSON,
forvarnarfulltrúi.
Frá Russel Moxham:
í MORGUNBLAÐINU 14. septem-
ber birtist ágætis grein eftir Hauk
Agnarsson og Margréti Vilborgu
Bjarnadóttur sem sitja í Stúdenta-
ráði HÍ fyrir Röskvu. Að því er varð-
ar eina mikilvæga hlið á því sem
sagt var frá í greininni (þ.e. sam-
keppni Röskvu og Vöku) er ég bara
feginn að geta viðurkennt að ég viti
svo sem ekkert. Ég ætla ekki að tjá
frekari skoðun í sambandi við það.
Það sem vakti athygli mína við
greinina var frekar að höfundar
skyldu lýsa yfir þeirri skoðun að
mannréttindi ættu sér „ekki landa-
mæri“ og að þeir skyldu nefna „þann
mikla fjölda stúdenta sem tapaði lífi
sínu í friðsamri baráttu fyrir sjálf-
sögðum mannréttindum" á Torgi
hins himneska friðar 4. júní 1989.
Svo álitu höfundar að það væri
„skylda okkar stúdenta að gagnrýna
þá hörmulegu atburði sem áttu sér
stað“.
Þó að mig vanti skiining á áður-
nefndum atburðum og forsendum
þeirra finnst mér þeir hafa verið
meðal mestu voðaverka nútímans.
Það var sumpart vegna þess sem
mér bauð við því hvernig fimmtugs-
afmæli kínverska alþýðulýðveldisins
var opinberlega fagnað hér á landi
m.a. í Þjóðarbókhlöðunni. Þó að ég
væri kaupsýslumaður held ég ekki
að ég hefði nokkurn áhuga á
viðskiptatengslum við Kínverja
(þ.e.a.s. gegnum ríkisstjórn þeirra)
eins og er. Hvort eð er má vera að
það sé aldeilis lofsvert starf að gagn-
rýna mannréttindabrot.
Þegai- það kemur upp deila eins
og sú sem þessi grein Röskvufull-
trúanna tveggja ber vott um kemst
ég þó ekki hjá því að spyrja sjálfan
mig hver þessi sjálfsögðu mannrétt-
indi skyldu vera sem svo oft ber á
góma. Þrátt fyrir þunga þankana
veit ég ekki hvort um sé að ræða
raunveruleg mannréttindi án landa-
mæra eða raunveruleg landamæri
sem menningarleg heimsvalda-
stefna Vesturlandabúa lítilsvirði.
Ég vil að Röskvufulltrúarnir tveir
kynni mig fyrir Guði eða öðrum eins
siðferðilegum sérfræðingi. Ég vil
heyra hann segja að maður sem al-
inn er upp af mannætum á Bomeó,
og (viti menn) fer sjálfur að éta
mannakjöt, sé vondur. Ég vil heyra
þennan sérfræðing segja af hverju.
Ég ætla ekki að láta mér svör eins
og „Treystu mér!“ eða „Af því bara"!^.
nægja. Ég vil heyra þeirrar ystú’
skýringar sem ekki þarf að skýra.
Þangað til ég heyri þannig skýringu,
eða hætti að hugsa, mun mér þó
finnast (að ég held) að það saki ekki
að fólk reyni að meta hverja menn-
ingu og siðferðiskerfi á eigin for-
sendum í stað þess að gera bara
kröfur eða predika án heimildar.
Ég held ég sé ekki kaldur. Ég er
a.m.k. nógu blóðheitur og vondur til
að óska þess að ýmsir alræðismenn
hefðu dáið of snemma til að standa
fyrir þjóðarmorð o.s.frv. Hvort sem
ég skrifi það á kínversku eða troðú
því ofan í óhæft latneskt letur er
nafn Li Peng ekki neðst á listanum.
Þó er ég ekki viss um að það sé
skylda stúdenta að berjast fyrir
„sjálfsögðum mannréttindum"; ég
hefði frekar haldið að helsta skylda
stúdenta (sem slíkra) væri að gagn-
rýna orð eins og „sjálfsagt", hver
sem niðurstaðan væri í tilteknu til-
felli.
Ef ég dræpi Li Peng á morgun liði
mér kannski vel (a.m.k. þangað til
ég dræpist sjálfur). Mér myndi
kannski finnast sem ég hefði rétt
fyrir mér. Kannski öðrum fyndist
líka að ég hefði rétt fyrir mér. Segj-
um svo að öllum fyndist það. Mynd-
um við öll hafa rétt fyrir okkur bara
af því að okkur fyndist það? Þá væri
réttlæti tómleiki einn.
Hinsvegar er veruleikinn sjálfur
ofvaxinn mínum skilningi. Ætli ég
þurfi ekki að geta mér til um hann
sem manneskja, en ég ætla ekki al-
veg að gleyma að ég er einu sinni
bara að geta mér til. Ég veit bara
hvað mér finnst, ef eitthvað er. Ég
býst þó við að hver byltingarmaður í
sögunni hafi gert það jafnvel og ég,
hvort sem hann hafi verið stúdent á
Torgi hins himneska friðar (eða fyr-
ir framan Alþingi) eða sjálfur Maa
Tse-tung. Ætli þeir hafi ekki allir átt
til að tala (eða öllu heldur orga) um
„sjálfsagða hluti“, alveg eins og
Halldór Laxness var svo vanur að
gera það áður en lífsreynslan gjör-
breytti honum. Má biðja Röskvufull-
trúana tvo um að athuga hvort þeir
séu ekki líka bara að geta sér til?
Þeir myndu sjálfir segja að hér væri
um grundvallaratriði að ræða.
RUSSEL MOXHAM,
námsmaður.
Líföndun ^fcr
, Guðrún Arnalds verður með námskeið
í Reykjavík helgina 21. - 22. okt., A»
og á Akureyri 28. - 29. Okt.
Djúpöndun hreinsar líkama og sál, eykur bjartsýni og
lífsorku og blæs burt kvíða og kvillum
Gleði er ávöxtur innrí friðar

SR. SIGURPÁLL
ÓSKARSSON,
Starengi 18, Reykjavík.
Er þín framkoma í um-
ferðinni til fyrirmyndar?
Svernr hinn
frjálslyndi
Frá Steinþóri Jónssyni:
ALLTAF er jafnfróðlegt að fylgjast
með athugasemdum Sverris Her-
mannssonar, foringja frjálslyndra,
um hin ýmsu mál. Sjaldan virðist
Svemr vera ánægður með eitt eða
neitt.
Nú um stundir kallar hann tillögur
auðlindanefndar „málamyndaauð-
lindagjald" og að forsætisráðherra
vilji ekki ná sátt í þessum málum. Til-
vera Frjálslyndaflokksins snýst um
að vera á móti öllum sköpuðum hlut-
um. Sveirir áttar sig ekki á því
hversu mikilvæg niðurstaða
auðlindanefndarinnar er. Nefndin,
að mínu viti, gerir sér fulla grein fyr-
ir því að þjóðin á fullan rétt á yfir-
ráðum yfir auðlindum landsins. Sama
hverjar þær eru, fiskur eða jarðhiti,
og að gjald verði að koma fyiir nýt-
ingu þeirra. Það eitt að menn skuli
átta sig á slíku er stórt skref. For-
sætisráðherra hefur látið hafa eftir
sér að hann sætti sig við auðlinda-
gjald, sé það það sem til þarf til að
sætta þjóðina í sjávarútvegsmálum.
Bendir það til þess að Davíð Odds-
son vilji ekki sátt um þessi mál?
Sverrir Hermannsson og hans
flokkur gera út á óánægju í málum
sem þessum og sé óánægja ekki til
staðar þá er flokkur sem hans ekki til
staðar. Minnir þetta á alla þá flokka
sem Jóhanna Sigurðardóttir hefur
stofnað eða átt aðild að. Gera út á
óánægju eða einfaldlega að búa hana
til. Slíkt kann ekki góðri lukku að
stýra.
STEINÞÓRJÓNSSON
bakari
Hléskógum 18, Reykjavík.
HELLUSTEVPA JVJ
Vagnhöfða 17
112 Reykjavík
Sími: 587 2222
Fax: 587 2223
Gerið verðsamanburð
Tölvupústur: sala@hellusteypa.is
www.mbl.is
Stfoekor
Bæjarlind 4
200 Kópavogur
Síml: 544 4420
Opið
Laugardag 10-16
Sunnudag 13-16
&ýoekor
www.egodekor.is
jónvarpsskápur
Verð: 55.000
Full búð af nvium vörum:
- Stækkanieg borðstofuborð
- Sófaborð
- Skenkir
- Stóiar
- Bókahillur
- Stakar vegghillur
- Rúmgaflar
- Náttborð
- Kommóður
og margt, margt fleira.
Allt gegnheill harðvidur