Skírnir - 01.01.1877, Side 4

4
AUSTRÆNA MÁLIÐ.
Kainardzi (1784) og Jassy (1792), og nú mátti svo a8 or8i kve8a,
a8 Rússar væru þegar á þá leií) komnir, sem Potemkin kallaSi
(1787) „leiSina til Miklagar8s“. J>eir höf8u Jegar komiS Dunár-
löndum í sitt skjólstæSi, og Soldán haföi hlotið a8 ganga a8 þeim
kostum, a8 Rússa Keisari skyldi eiga rjett á a3 hlutast til, ef
trú kristinna manna yr8i misbo8i3. í byrjun þessarar aldar tóku
Serbar a8 sækja til sama forræBis sinna mála, sem Rúmenar (Dun-
árlöndin) höf8u þegar hlotiS, og 1816 ná8u þeir a3 mestu leyti
þeim rjetti, sem Jeir síBan hafa notiB. Fimm árum sí8ar hófu
Grikkir sina uppreisn, og lauk henni svo sem flestum er kunn-
ugt (vi3 fri8arsamn. í Adríanópel 1829), a3 Grikkland, me3 þeim
ummerkjum sem þa8 hefir nú, var allsendis leyst frá Tyrkjaveldi
og gert að frjálsu ríki. Hjer var þa3 skarS brotib í gar3 Tyrkja,
sem fleiri vildu út um hiaupa enn þá var leyft, því þessalía,
Epírus, Macedónía og allar stærri eyjarnar í gríska hafinu, auk
fleiri landa, þar sem grísk tunga og grisk þjó8menntun er í fyrir-
rúmi, fengu eigi þá lausn, sem ábúar þeirra þrá8u og þreyja
enn. Menn telja svo, a8 meir enn tvær millíónir Grikkja sje enn
þegnhá8ir Tyrkjasoldáni. Af þeim búa hjer um bil ein millíón í
þeim löndum, sem fyrst voru nefnd, og á eyjunum nær því
700,000. í Miklagar8i búa 120—150 þús. Grikkja. Tyrkir sáu,
hver geigur riki þeirra var búinn, er Grikkir tóku til vopna, enda
var3 þeim hjer hendin töm á venju til berfilegustu manndrápa og
hrySjuverka. í Höfu8borginni og fleiri stórbæjum veittu þeir —
e8a skríll þeirra — atgöngu kristnum mönnum, og í þeim mor3-
hrí3um er taliS, a8 30 þúsundir manna hafi láti8 lif sitt. Hitt
fylgdi og, sem venja stó3 til, a8 konum var misþyrmt, og þær
sí8an seldar, mansali. Á likan hátt höf8u Tyrkir svalab heipt
sinni og hefndaræSi eptir Lepantóorustu, sem á3ur er nefnd, er
þeir drápu e3a seldu í áþján 80 þúsundir Grikkja, og til ens
sama hefir þeim enn brug8i8 á ýmsum stöbum, sem sí3ar skal
geti8. — Serbar og Rúmenar höf8u hálflosnaS undan Tyrkjum,
sem á8ur er getiB, á8ur enn Grikkir slitu í sundur sína fjötra,
en hvorutveggju hafa síSan nota8 hvert færi, er gafst, til a3 auka
sjálfsforræSi sitt, enda kom þar til lykta, a8 höfbingjar þeirra, e8a
jarlar, áttu a8 nafninu einu yfirbo8a sinn í Miklagar8i, og þó