Skírnir - 01.08.1907, Blaðsíða 13

Stephan Gr. Stephansson.
205
vogarskálina þá sem sem fjær mér hefir verið. Viðbótin
er þessi: að bókmentir þjóðarinnar græða á útflutningi
fólksins. Eg á ekki við það, að þar sé keypt mikið af
bókum vorum. Vestur-Islendingar gera það að vísu. Þeir
kaupa meira af okkur en vér af þeim. Þeir hafa meiri
mátt að vísu og meiri vilja að sama skapi. En þeir
mundu og hafa keypt all-mikið, ef þeir hefðu heima setið.
En eg á við annað en þetta. Eg á við það, að þeir sem
flutt hafa vestur hafa fengið nýjar hugmyndir i nýju
veröldinni. Stephan (f. Stepliansson fer vestur um haf
með mikinn fjársjóð íslenzkrar og norrænnar tungu —-
-sögu, skáldskapar og málfræði. Þegar hann kemur vest-
ur, leggur hann undir sig ný lönd: nýja náttúru, nýtt
þjóðlíf, nýjar bókmentir. Hann er konungur yfir fjár-
sjóðum tveggja þjóðlanda. Ef Stephan hefði setið heima
í dalnum sínum mundi hann hafa orðið skáld að vísu.
En hann hefði áreiðanlega náð minni þroska. Þá mundi
hann aldrei kveðið hafa »Á ferð og flugi«, sem eitt sér
mundi gera hann ódauðlegan í landi bókmenta vorra þótt
hann hefði ekkert kveðið annað, sem snild væri á. Ivvæði
hans standa reyndar á íslenzkum merg, mörg þeirra.
•Orðgnóttin og málsnildin, sem leiftrar víðsvegar í sumum
þeirra, er drukkin með móðurmjólkinni, heima í dalnum,
og náttúrulýsingarnar eru teknar úr heimahögunum öðru
hverju. En fjöldi yrkisefna er og vestrænnar ættar og
kemur þar fram í því ljósi, sem Vesturheimssólin verpur
á þau. Margt þessu líkt mætti og segja með sanni um
annað skáld vestan hafs, þótt minna sé: Jóhann Magnús
Bjarnason.
Og núna þessa stundina horfi eg glaður í huga vestur
yfir hafið og finn engan sársauka leggja til hjartans,
meðan ánægjan varir, sem kviknar í hugskotinu — ánægjan
sem eg hefi af því, að einn smalinn okkar, sem fiuttist
vestur fyrir þrjátíu árum, er nú áreiðanlega eitthvert mesta
skáld þjóðar vorrar — ef ekki allra mesta, á þúsund og
þrjátíu ára skeiði hennar í blíðu og stríðu.