Skírnir - 01.08.1907, Page 21

Jafnaðarstefnan.
213
fjölskylda fær svo þaðan það, sem hún þarf á að halda.
Ríkinu 'stjórnar ríkisráð, og sitja í því 3 vitrir öldungar
frá hverri borg. Aðaláherzlan er lögð á landbúnað (akur-
yrkju). Sérhver þegn í Utopíu skal skyldur að stunda
landbúnað um hríð — líkt og er um herþjónustu nú
á tímum. Utanferðir eru með öllu bannaðar í Útopíu,
nema því að eins, að eyjarskeggjar verði of margir.
Eg má nú ekki hafa lengri viðdvöl í Útopíu, þótt
margt nýstárlegt beri þar fyrir augu. Þess er þó skylt
að geta, að Tómas Morus taldi víst, að eigi þyrftu Útopíu-
búar að vinna meira en 6 stundir á dag til að hafa ofan-
af fyrir sér og lifa þægilegu lífi. Jafnaðarmenn vorra
daga nema staðar við 8 stunda vinnudag. Þeir fara því
skemmra en Útopíubúar.
Hvorugur þeirra Platós eða Tómasar Morusar hafa
nokkurn skilning á framþróun mannkynsins. Báðir sniða
þeir af mikilli list föt á þjóðfélagið og segja síðan: »Þessi
klæðnaður, sem eg nú hefi gert, er svo fyrirtaksgóður, að
á honum þarf engu að breyta; í þessum klæðnaði hlýtur
þjóðfélagi að vegna vel allar a.ldir.«
En tízkan breytist.
Það athuga þeir vitru menn ekki. Þeir eru báðir skil-
getin börn sinnar tíðar, sem sést á því, að þótt markmið
þeirra sé að skapa jöfnuð meðal mannanna, geta þeir
samt sem áður eigi felt sig við að afnema þrælahald.
Sekir menn og herteknir skulu vera þrælar, segir í Úto-
píu, og skulu vinna öll óþokkaverk.
Því hefi eg getið þessara manna hér, að í ritum
þeirra eru margir frjóangar, sem seinna meir hafa sprung-
ið út og eru nú orðnir að glitrandi blómum, er mikið ber
á í garði jafnaðarstefnu vorra daga. Sjálfir mundu þeir,
ef þeir hefðu lifað nú, ekki vera taldir í flokki jafnaðar-
manna, heldur sameigunga (kommúnista), því að þeir
fara skör lengra en jafnaðarmenn, með því að þeir vilja
gera a 11 a eign að sameign. En það er ekki markmið
jafnaðarmanna, svo sem síðar mun á vikið. A síðari
tímum liefir komið fram mikill fjöldi rita um fyrirmyndar-