Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1977, Blaðsíða 119

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1977, Blaðsíða 119
ELSA E. GUÐJÓNSSON FJÓRAR MYNDIR AF ÍSLENSKA VEFSTAÐNUM* Árið 1780 birtist í Ferðabók Olaviusar, sem svo er oftast nefnd, mynd af íslenskum vefstað,1 er mjög hefur verið vitnað til síðan, ekki hvað síst í fræðiritum um vefnað og vefstóla fyrri tíma. Mynd þessi er koparstunga, teiknuð af S. M. Holm og stungin af Haas, eins og áletrun á henni sýnir (4. mynd). S. M. Holm var Sæmundur Magnússon Hólm (f. 1749, d. 1821), er um þetta leyti stundaði há- skóla- og myndlistarnám í Kaupmannahöfn, en varð síðar prestur að Helgafelli.2 Olavius, er réttu nafni hét Ölafur Ólafsson (f. um 1741, d. 1788), nam einnig við Hafnarháskóla, en fékkst jafnframt við fræðandi ritstörf og fór þrjár rannsóknarferðir til Islands á vegum stjórnarinnar sumurin 1775—1777. Varð hann tollstjóri á Skagen 1779 og í Mariager skömmu áður en hann lést.3 Handritið að ferða- bókinni vann Olavius upp úr dagbókum sínum veturinn 1778—1779, en Jón Eiríksson konferensráð sá um útgáfu hennar.4 1 Árbók hins íslenzka fornleifafélags 1914, í grein sem hann nefndi >,Ýmislegt um gamla vefstaðinn," birti Matthías Þórðarson, þáver- andi þjóðminjavörður, aðra mynd af íslenska vefstaðnum eftir Sæ- J'nund Hólm, sem í ýmsu er frábrugðin hinni fyrri.4a Er það teikning sem varðveitt er í Konunglegu bóklilöðunni í Kaupmannahöfn (3. mynd), í Ny kgl. Saml. (Nks.) 1093 fol., hefti með 31 blaði sem á eru dregnar rúnir, leturgerðir og teikningar.5 Á blöðum þessum eru einnig myndaskýringar undirskrifaðar af Sæmundi 1778, þar sem hann greinir frá hvaðan hann fékk fyrirmyndirnar. Segist hann hafa fengið fjórtán teikningar hjá Olaviusi, og er vefstaðarmyndin, nr. 14, ein þeirra.6 Þótt teikningin af vefstaðnum í Nks. 1093 fol. hafi birst á prenti þegar árið 1914, er ekki að sjá að erlendir fræðimenn hafi veitt henni athygli fyrr en Marta Hoffmann skrifaði bók sína um kljá- steinavefstaði, The Warp-Weighted Loom, er út kom 1964, þar sem hún meðal annars ræðir um sérkenni íslenska vefstaðarins og vefnað 1 honum. Gerir hún í því sambandi ofangreindum vefstaðannyndum
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.