Eimreiðin - 01.01.1902, Page 18

i8
sammerkt við lífsbraut hvers einstaks manns, að hægt sé að gera
þar greinarmun á bernsku-, æsku-, fullorðins- og ellialdri. Hann
tekur þetta fram sem nauðsynlegt grundvallarskilyrði fyrir því, að
geta skilið til fullnustu samhengi söguviðburðanna og innbyrðis af-
stöðu þeirra. I æskunni lifir einstaklingurinn nokkurskonar drauma-
lífi í fögrum og glæstum framtíðarvonum; á fullorðinsaldrinum tekur
hann til starfa og beitir kröftunum, berst fyrir því, að breyta von-
ardraumunum í líf og láta þá ná uppfyllingu; elliárin helgar hann
hugleiðingunum og endurminningunni. Pessi þrjú aldursskeið manns-
ins falla aftur saman við hin þrjú sálareinkenni hans: hugsjón, til-
finningu og skynsemi, og ráða þessi einkenni tiltölulega mestu hjá
honum hvert á sínu aldursskeiði. Alveg eins er því háttað með
líf hverrar þjóðar fyrir sig, og í enn víðtækari skilningi með líf
mannkynsins í heild sinni. Pó er það engan veginn svo að skilja,
að þetta sé alt föstum reglum bundið og að hvert aldursskeiðið
fyrir sig renni altaf óslitið yfir í hið næsta, eða að þjóðunum auðn-
ist altaf að njóta sín og ná fullum þroska fremur en hverjum ein-
stakling. Pað er eingöngu hjá aðalþjóðum sögunnar, að vér sjáum
lífið í fullkominni mynd, því þeim einum hefur auðnast að njóta
sín til fulls á öllum stigum lífsins. Margar meðal hinna einstöku
þjóða hafa liðið undir lok, dottið úr sögunni á bezta aldri, æsku-
aldrinum eða þroskaaldrinum, eins og títt er um einstaklingana.
Pegar vér viljum grenslast eftir einkennisatriðum sögunnar eða al-
þjóðalífsins yfir höfuð, verðum vér að snúa oss að sögu aðalþjóð-
anna, eins og vér snúum oss að mikilmennunum, þegar um líf ein-
staklingsins er að ræða, því þeir ná í lífi sínu meiri og dýpri
þroska en miðlungspersónurnar. Ef vér t. d. lítum á aðalþjóðir
fornaldarinnar, Gyðinga, Grikki og Rómverja, þá finnum vér sönnun
fyrir þessari skoðun og sjáum um leið hið jafnhliða samband milli
einkenna þjóðanna annars vegar og einkenna einstaklingsins hins
vegar, sem lifir sínu sérstaka, auðkenda lífi, felur í sér sérstakar hvatir
og eðliseinkenni og er sérstakt ætlunarverk áskapað í lífinu alt
frá byrjun. Pannig auðkendi hugmyndin um hinn lifandi guð aðal-
lega þjóðlíf Gyðinga, stjórnlífið og borgaralífið var aðalgrundvöll-
urinn í lífi Grikkja og hernaðurinn varpaði sérstökum blæ yfir líf
Rómverja. Innan þessara aðaleinkenna sér aftur greinilega móta
fyrir þrískifúngunni í lífi hverrar þjóðarinnar fyrir sig. Æsku- eða
hugsjónaaldur Gyðinga fellur saman við feðratímabilið, tilfinninga-