Eimreiðin - 01.01.1902, Blaðsíða 61

6i
vegur drjúgt á metunum, þegar um þýðingu alþýðuháskólanna
fyrir búnað og verklegar framfarir er að ræða. En sumir merkir
menn hafa tekið ennþá dýpra í árinni. Pannig fer Jörgen Níelsen,
valinkunnur maður og einn í fremstu bænda röð á Fjóni, svofeld-
um orðum um þetta mál: sPví nær allar framfarir meðal
alþýðunnar í Danmörku á síðastliðnum mannsaldri má
rekja til alþýðuháskólanna. Sérstaklega á þetta sér stað
með landbúnaðinn og jarðræktina. Æskulýðurinn hefur ekki að-
eins grætt það á skólaverunni, að hann hefur öðlast fróðleik og
þekkingu, heldur hefur um leið vaknað hjá honum megn framfara-
þrá. Hér í grendinni má sjá þess ljósan vott, að þeir,
sem hafa g-engið á alþýðuháskóla, sýna af sér mestan
dugnað í búnaði.«
En hér eru ekki Danir einir til frásagna. Útlendir ferðamenn,
sem hafa kynt sér sveitalífið í Danmörku, hafa einnig veitt þessu
eftirtekt. Sænskum manni, sem ferðaðist um Jótland fyrir nokkr-
um árum, farast þannig orð um þetta, er hann minnist á bænda-
stéttina: »Víða á bændabýlunum varð ég var við mesta dugnað
í búnaði, og stóð það alloftast í einhverju sambandi við alþýðu-
háskólana. Hafði annaðhvort bóndinn sjálfur, kona hans eða eitt-
hvert barnanna gengið á alþýðuháskóla.«
Englendingar hafa lengi fengið orð fyrir að gefa nákvæmar
gætur að að allri nýbreytni meðal annarra þjóða, til að skygnast
eftir, hvort ekki væri eitthvað á því að græða í andlegu eða verk-
legu tilliti. Pannig hafa þeir einnig veitt alþýðuháskólum Dana
mikla eftirtekt. Mentaðir Englendingar hafa öðru hvoru verið að
taka sér ferð á hendur til Danmerkur, til að kynna sér alþýðuhá-
skóiana og hreyfingar þær, er standa í sambandi við þá, og skal
ég í stuttu máli leyfa mér að benda á aðalinntakið í skýrslu frá
einum þeirra, Mr. J. S. Thornton, sem var gefin út 1896—7 ásamt
fleiri skýrslum erlendis frá um uppeldi og alþýðufræðslu.
Eftir að höfundurinn er búinn í stuttu máli að skýra frá há-
skólahreyfingunni og fyrirkomulagi alþýðuháskólanna, hikar hann
sér ekki við að segja, að þessir skólar séu þær beztu alþýðu-
fræðslustofnanir, sem hægt sé að hugsa sér, og hann heldur áfram
á þessa leið: »Mentastofnanir með háskólasniði fyrir verkamenn:
Eg býst við að mörgum Englendingi verði á að brosa, þegar
hann heyrir minst á annað eins, en hann hætti því líklega, ef maður
gæti sýnt honum fram á nytsemi þeirra í einföldum peningareikn-