Eimreiðin - 01.01.1902, Blaðsíða 60

6o
mjög sennilegt, að jafnhliða hinum mörgu góðu skólum megi finna
aðra lakari, og sömuleiðis er það ekki ólíklegt, að innan um allan
þann aragrúa af nemendum, sem streymir til háskólanna, kunni
nokkrir að vera, sem í andlegu tilliti skekkist og aflagist við skóla-
veruna, í stað þess að mannast. En þegar öllu er á botninn hvolft,
má óhætt fullyrða, að háskólunum beri heiðurinn fyrir að
að hafa leitt bændalýðinn í Danmörku inn á þá fram-
fara- og farsældarbraut, sem hann nú er á. Pað getur vel
verið, að sú þekking og kunnátta, sem nemendurnir afla sér á
einu eða tveim missirum, sé hvorki djúp né víðtæk, þótt það hins
vegar sé alkunnugt, að tápmiklir og námfúsir unglingar á tvítugs-
aldrinum séu fljótir að vinna það upp, sem alþýðuháskólafræðsluna
skortir í við gagnfræðakenslu. En hér er ekki fróðleiks- eða þekk-
ingarforðinn mergurinn málsins. Aðalþýðing háskólanna liggur að
mínu áliti ekki í því, að troða í lærisveinana svo og svo miklum
fróðleik, heldur í því, að þeir komi byltingu af stað í sálarlífi
þeirra og skili þeim af sér sem nýjum og betri mönnum. Eótt
lærdómsklausurnar aldrei nema gleymist, þá er þó það við skóla-
vistina unnið, að 1 ærisveinarnir verða móttækilegri og
næmari fyrir öllum nýjum framfarahugmyndum og læra
að beita kröftum sínum í þeirra þjónustu. Ég verð að
játa að ég er alþýðuháskólunum mjög hlyntur, og það er mitt
álit, að hver sá maður, sem hefur nokkuð að marki saman að
sælda við alþýðuna í Danmörku, hljóti að viðurkenna af hjarta
þýðingu þeirra.«
Pessi orð voru töluð fyrir 20 árum, en þau eiga vel við enn
í dag að öðru leyti en því, að nú má það heita, að allir séu fyrir
.löngu gengnir úr skugga um hin farsællegu áhrif alþýðuháskólanna.
Pað mun nú orðið leit á þeim manni, sem þori í alvöru að halda
því fram, að skólarnir leiði nokkuð ilt af sér. Aftur á móti kemur
það með hverjum deginum berlegar í ljós, hve ómetanlega mikið
landbúnaðurinn á þeim að þakka. Éinn af stærri gózeigendunum
í Danmörku, Tesdorpf etazráð, sem árlega hafði á búum sínum
unglinga víðsvegar af landi til æfingar í landbúnaði, sagði svo frá
sjálfur, að það hefði eins og skift í tvo heima eftir að alþýðuhá-
skólarnir komu, og þóttist hann verða þess var, að unglingar þeir,
sem komu frá háskólunum, sýndu að jafnaði miklu meiri áhuga á
búnaðinum og tækju miklu betur tilsögn en hinir.
Pví mun enginn neita, að þetta, sem hér hefur verið tilgreint,