Eimreiðin - 01.01.1904, Qupperneq 1

íslenzkir kvenbúningar.
Eftir DANÍEL BRUUN.
Búningur íslenzkra kvenna, einkum eftir því sem sögurnar1)
lýsa honum, var alment inst serkur. í honum sváfu og konurn-
ar. Konur af lægri stigum báru áreiðanlega ullarserk, en konur
af hærri stigum léreftsserk og einstaka sinnum jafnvel silkiserk.
Serkurinn var fleginn a5 ofanverðu, en það mátti skyrta karla
eigi vera.
Á fótunum báru þær háleista og leðurskó eða skinnskó,
er bundnir vóru með skóþvengjum. Mjög er líklegt, að háleist-
arnir, sem á þeim tímum vóru saumaðir úr vaðmáli (á Norður-
löndum þektist prjón eigi fyr en á 16. öld), hafi verið langir, því
loftslagið hvatti til að hlúa vel að fótleggjunum. Á hinn bóginn
báru konur áreiðanlega ekki »brækur« eins og karlar. Eftir Lax-
dælu að dæma var það lögleg skilnaðarsök.
Kyrtillinn var venjulega fótsíður og oftast ermalangur.
Honum var haldið að mittinu með belti, sem stundum var silfur-
eða gullbelti. Við beltið hékk pungur til að geyma gripi í. Á
beltinu bar og húsfreyjan lyklahring sinn eða lyklasylgju.
Stundum var kyrtillinn allur þröngur og féll fast að líkamanum,
en stundum var aðeins efri hluti hans þröngur og var kallaður
upphlutur; en alment var kyrtillinn, eins og áður er sagt, víður.
Eigi huldi hann háls og barm; en það gerði smokkurinn. Oft
var dúk vafið um hálsinn sjálfan. Göfgar konur virðast þó við
og við að hafa verið berhálsaðar og berbrjóstaðar, aðeins skreytt-
ar menjum og skartgripum. Bess er getið, að skrautbúningur
þeirra var síður.
Utan yfir kyrtlinum báru konur ermalausan möttul eða
skikkju. Oft var honum fest saman að framanverðu með spenn-
1 R. Keyser: Elterladte Skrifter, 2. B. Nordmændenes private Liv i OkL
tiden (Kristiania 1867).
I