Eimreiðin - 01.01.1904, Side 38

38
Eiríksjökull.
Eitt hið fegusta fjall á landinu er víst Eiríksjökull. Skínandi
jökulhvelfingin er svo há og regluleg, að annað eins fagrahvel
er ekki að sjá á neinu öðru fjalli; hamrastallurinn útundan jöklin-
um svo hár og brattur. Öll gerðin á fjallinu er slík, að áhorf-
andanum kemur til hugar einhver goða- eða jötnahöll, slík sem
segir frá í Snorraeddu, nokkurskonar Breiðablik1.
En vér sleppum nú þessum hugleiðingum og lítum á Eiríks-
jökul til að sjá, hvað hann er í raun og veru.
Sjáum vér þá fyrst, að bungan á fjallinu er miklu hærri og
meiri en svo, að hún geti verið af jökli gerð eingöngu; bungu-
vaxið fjall hlýtur að vera undir hjarninu, og þessi fjallbunga rís
eins og upp af undirfelli, þar er fjall á fjall ofan, »Pelíon á Ossa«.
Nokkuð svipaðar bungur eru Geitlandsjökullinn og Okið.
En um Okið vitum vér, að það er fornt eldfjall, af þeirri teg-
und eldfjalla, sem dyngjur nefnast; hefur Porv. Thóroddsen pró-
fessor fyrstur leitt athygli vísindamanna að slíkum eldfjöllum hér
á landi. Hafa þau myndast þannig, að hraunbunga hefur hlaðist
upp yfir gosgöngunum neðan að, og eru þau talsvert flatvaxnari
en þau eldfjöll, sem mest eru gerð af ösku og vikri. Annað slíkt
eldfjall er Skjaldbreið, og er þó meira strýtulag á henni en Okinu,
vegna þess að Skjaldbreið er miklu yngra fjall og jöklar hafa
ekki jafnað hana einsog Okið; bæði þessi fjöll eru hérumbil jafn-
há, en aldursmunurinn hygg ég það sé, sem gerir, að enginn jök-
ull er á Skjaldbreið á móts við það, sem er á Okinu.
Utundan hraunbungunni á Okinu vottar sumstaðar fyrir hamra-
stalli líkt og á Eiríksjökli, þó að miklu minna beri á því; Okið
1 Eiríksjökli hefur verið þannig lýst: »Fra en Sokkel af forholdsvis ringe
Omfang rager den op over sorte, stivnede Lavastrækninger til en Höjde af henved
6000 Fod over Havet; dens Sider ere stejle og murlignende, dens Jökelkuppel er af
en saa fuldkommen Runding, at, naar man under Bestigningen af Baula efterhaanden
ser den dukke op over Horisonten, er det, som om en Maane af æventyrlig Störrelse
lod sig til Syne paa Himmelhvælvingen, indtil de blaa Klippevægge, idet de ogsaa
træde ind i Synsfeltet, forstyrre Ligheden. Eiríksjökelen bærer Prisen for alle de
Bjærge, man kan se fra Baulas Top. Lig et Palads for en af Edda’ens Jætter,
knejser den over Ödemarkerne med sine mörkeblaa Vægge og Tagets skinnende
Hvælving«. — En Bestigning af Fjældet Baula i Island. Dansk geogr. Tidsskrift
1897, bls. 46—7.