Eimreiðin - 01.05.1913, Síða 70

144
prentvillum er svo mikill fjöldi, að tilgangslaust er að nefna sérstök
dæmi.
Kveðjusendingin til Skaftfellinga (í 9. þætti) er ágætlega rituð, en
hún á ekki heima í bókinni (nema þá í formála eða eftirmála). Hún
er meira brot á listarheildinni, en að það verði fyrirgefið.
Jón Trausti ætti að afkasta minna, en vanda sig meira. Maður,
sem er jafnmiklum hæfileikum gæddur sem söguskáld, má ekki vera
hroðvirkur. því hann getur bæði eyðilagt framtíð sína með því, og
eins það gagn, sem hann annars gæti gert sem rithöfundur. — En
lesendurnir mega heldur ekki vera svo einsýnir, að líta einungis á
gallana og dæma ritin eingöngu eftir þeim, eins og stundum vill
verða. Slíkt væri hróplegt ranglæti gagnvart þessari bók Jóns Trausta;
því þó hún sé að ýmsu leyti gölluð, þá eru kostirnir svo langsam-
lega yfirgnæfandi. Og óhætt er að ráða öllum til að kaupa hana, því
hún er bæði skemtileg og fróðleg. y
KNUT HAMSUN, VIKTORÍA. Ástarsaga. Jón Sigurbsson frá
Kaldaðarnesi þýddi. Reykjavík 1912.
Ég les á milli línanna í bókinni eitthvað á þessa leið: Lífið er til
vegna hamingjunnar og hamingjan er að elskajt og fá að njótast.
Hún er óendanlega stór, sá maður, sem finnur hana, er ekki lengur
mold og aska, hann er konungur heimsins og sól og tungl og 11
stjörnur lúta honum. En hún er að því skapi vandfundin. f’ú hefur
leitað hennar alla þína æfi, án þess að koma auga á hana. Þú kemur
að hól; hægra megin liggur þjóðvegurinn. Hamingjan fer ekki þjóð-
veginn — hugsarðu, og við götuslóðann vinstra megin veiztu af dá-
litlu blómi, svolftilli hamingju, sem þú vilt heldur en ekki neitt. f'egar
þú ert rétt kominn að því, slítur annar maður það upp fyrir augun-
um á þér. Og á meðan fer sjálf hamingjan þjóðveginn hægra megin,
Þú hefðir getað hlaupið beint í fangið á henni. Nú mætast vegir
ykkar aldrei framar. Sumir komast aldrei svona nærri henni, sumir
reyna aldrei að leita að henni. Hverjir eiga bágast, þegar lífið er ekki
til vegna annars en hamingjunnar ?
þetta er ekki lífsskoðun, sem heimspekingur gæti fært rök að.
En skáldið Knut Hamsun hefur bygt á henni fallega sögu handa við-
kvæmum og óskemdum sálum. Ef þú ert 18 ára, lesandi góður, þá
náðu þér í hana sem fyrst. Semna meir hættirðu að trúa á landa-
merkjalínuna milli þess himneska og jarðneska, þú sérð, að lífið er
snúið af mislitum þáttum, uppistaðan í vef þess er ekki altaf samlit í-
vafinu. f'á ferðu ef til vill að heimta af skáldsögum, að þær greini
þræði hversdagslífsins, nemi gull úr jörðinni en ekki skýjunum. f’á
kann þér að þykja Viktoría of fjarri veruleikanum og lífsskoðun hennar
of skáldleg. Nema þú viljir þá reyna að lesa hana til þess að yngja
þig upp eina kvöldvöku.
Pó að Viktoría hafi ekki verið meðal þeirra útlendu bóka, sem
mest erindi eiga til íslendinga, tel ég vel farið að alþýðan heima
kynnist henni. Menn ættu að taka eftir stílnum, hvað hann er mjúkur
og hvað sama blænum er haldið vel frá upphafi til enda. Hvað margt
kemur lesandanum á óvart, persónurnar virðast stundum breyta í