Eimreiðin - 01.09.1921, Qupperneq 61

EIMREIÐIN!
RÖMANTÍK
317
öldunum náði einnig til listar þeirra, gotneska stílsins;
menn sáu ekki fegurð hans eða töldu hann blátt áfram
Ijótan, af því að hann var of fjarlægur fornlistinni og
reglum hennar.
Rómantíkin er einnig í þessu efni ákaft afturkast gegn
upplýsingaröldinni. Það má fá ljósa hugmynd af umskift-
unum með því að blaða í bókum, bréfum og dagbókum
frá þessum tíma.
Nú vita allir, að Núrnberg má skoða sem safn af forn-
þýzkri list. Það er því fróðlegt að sjá, hvaða áhrif Núrn-
berg hafði á hvora þessa kynslóð fyrir sig.
Á níunda áratug átjándu aldarinnar kom Nicolai, hinn
nafnkendi bóksali og blaðamaður í Berlín, einu sinni lil
Núrnberg á ferðalagi. Hann ritar langt og mikið mál um
þessa ferð, en ekki er unt að sjá þess nokkurn vott, að
hann hafi komið auga á nokkuð það í þessarri gömlu
borg, sem vakið hafi athygli hans eða haft áhrif á hann.
Mozart skrifar árið 1790 í dagbók sína: »í Núrnberg
átum við morgunverð — Ijót borg«.
í dagbók saxnesks prests, Schmidts að nafni, frá því
um sama leyti, stendur þetta: »Göturnar eru því nær
allar krókóttar og dimmar; húsin eru há, marglit og
máluð smekklausum myndum; mjög oft eru þau prýdd
dýrlingamyndum, og lag þeirra að innan er oft alveg
meiningarlaust; — Rathaus, Sebaldus, Lorenz og Egidy-
kirkjurnar — þvílíkir óttalegir steinmúrar! Byggingarstíli-
inn forni, einkum hinn gotneski, sló mig skelfingu, og
hvergi varð eg var neinna þægilegra áhrifa af honum«.
En hlustið nú á andstæðuna hjá fyrsta rómantíska
skáldinu í Herzensergiessungen eines kunstliebenden Kloster-
bruders:
»Núrnberg, fornfræga borg! Hve gjarna geng eg um
þínar krókóttu götur; með hve barnslegri ást lít eg á þín
fornlegu hús og kirkjur, sem bera Ijós merki fornrar listar
ættjarðar vorrar. Hve eg ann heitt list þeirra tíma, sem
talar svo djörfu, kröftugu og sönnu máli. Hún leiðir mig
alla leið aftur í forneskju. Blessuð sé gullöld þín, Núrn-
berg!«