Eimreiðin - 01.09.1921, Síða 63

EIMREIÐIN)
RÓMANTÍK
319
kemur fram i hinum snildarlegu náttúrufræðilegu hug-
boðum Goethes; hún kemur heit og óljós á móti okkur í
hugarórum Schellings og Steffens’, sem lokka jurtir og
steina til að tala og vitna um einingu alheimsins; það er
sama löngunin, sem rekur fagurfræðing eins og A. W.
Schlegel gegnum bókmentir allra landa og tíma í stöðuga
leit að hinni miklu, sígildu fegurð; það er hún, sem
varpar snillingnum Friedrich bróður hans öfganna milli;
það var sama löngunin, sem svifti Wackenroder lífinu og
Hölderlin vitinu, — sem var byrinn undir flöktandi skáld-
flugi Tiecks, og bar Novalis eins og að sjálfsögðu og þegj-
andi inn í þá himnesku fegurð, sem hinir gátu að eins
með erfiðismunum gert sér nokkra hugmynd um.
Hið takmarkalausa, hið leyndardómsfulla, hið móðu-
kenda og óljósa, hið dula og djúpa, hið ókunna og íjar-
læga, skáldskapur og hljómlist, hið fagra og gagnslausa,
hið barnslega, einfalda og upprunalega, — gegnum slík
og þvílík orð andar grunnhljómur hinnar rómantísku sálar.
— Meðal þessarra orða mun ykkur sennilega finnast
eilt vanta, sem táknar að visu eitt aðalatriðið í róman-
tísku hreyfingunni, og var sérstaklega mikilvægt fyrir
okkur, — eg á við þjóðræknina; hjá okkur hafa þessi
tvö hugtök vaxið saman, svo að við tölum jafnan um
þjóðernisrómantíkina.
En í þessu sambandi, þar sem eg hefi fyrst og fremst
rætt um uppruna og rætur rómantísku stefnunnar, kemur
þetta atriði ekki svo mjög í Ijós; bræðrunum Schlegel,
Wackenroder, Tieck og Novalis fanst þeir ekki sérlega
vera borgarar í samfélagi eða synir ættjarðar sinnar, að
minsta kosli ekki í upphafi; þeir lifðu svo að segja í al-
mennum hugsjónaheimi, sem liggur handan við ættjörð
og samtíð; þeir leituðu sér að verkefnum hvarvetna í
heiininum og á öllum öldum.
En þetta breyttist, þegar nokkuð kom út á nýju öld-
ina, — yngri rómantíska kynslóðin, Arnim, Brentano, Görres
og fremur öðrum Kleist, er fyrst og fremst þýzk; þjóð-
ernistilfinning þeirra er ákveðin og kappsöm, — þeir eru
ættjarðarvinir,