Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1921, Page 69

Verksmiðjuiðnaður og þjóðarheilsa
69
foreldrar, sem hafa nóg fyrir sig að leggja, drýgi glæp
móti náttúrunni og þjóðflokki sínum, ef þau láta sjer
nægja eitt eða mjög fá börn, á meðan þeir, sem eru lak-
astir í þjóðfjelaginu, halda áfram að auka mjög kyn sitt;
það er á hinn bóginn eins íhugunarvert.
í raun rjettri hvílir þung ábyrgð á ríkisvaldinu fyrir
það ástand, sem hjer er fundið að. Pað styður ekki
nægilega þá menn í þjóðfjelaginu, sem mest er varið í,
í tilraunum þeirra til þess að reisa eigið heimili og halda
fjölskyldu við lýði. Á vorum dögum er tekið mest tillit
til rjettar einstaklinganna, en lítið er hugsað um það,
hvernig fjölskyldunum vegnar og þjóðflokknum í heild
sinni. Pað má svo að orði kveða, að nú á dögum sje
háð eyðileggingar barátta gegn fjölskyldum og börnum,
og yfirvöldin sjálf ganga oft á undan með illu eftirdæmi.
Launafyrirkomulagið, hýbýlavandræðin, dýrtíðin og fleira,
styður að því að eyðileggja fjölskyldurnar. Má krefjast
þess, þá er ástandið er svona, að þjóðflokkurinn geti
haldið sjer til lengdar færum til þess að keppa við aðra
eða einungis með fullu lífsfjöri? Vjer verðum að gefa
gaum að þeim skaða, sem aðferð þessi veldur. Um
fram alt ríður á að tryggja framtíð kynslóðarinnar. Pað
er eflaust skaðlegt að láta ungt fólk, — jeg á við verk-
menn og verkkonur í verksmiðjum, — sem hafa eigi enn
reist bú, hafa undir höndum tiltölulega miklar tekjur; það
eyðir þeim oft í svall. Samtímis ala eldri verkbræður
þeirra, sem eiga fyrir konu og börnum að sjá, aldur sinn
við sult og seyru að heita má..
Konurnar eru nú orðnar keppinautar karlmanna, eink-
anlega í verksmiðjunum, en það er hrein og bein ógæfa
bæði fyrir þær sjálfar og fyrir þjóðfjelagið. Konur þess-
ar eiga eflaust venjulega betra skilið en það, sem þær
verða að búa við. Allur fjöldinn af þeim eyðilegst í
hinum óholla fjelagsskap. í verksmiðjunum vinnur alls