Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1981, Blaðsíða 12

ingu á dýrmætum næringarefnum. Þá er það ekki notað sem
prótein til vaxtar, heldur brotið niður og orkan nýtt. Orka
fengin úr próteini er yfirleitt dýrari en sú orka sem fæst úr
kolvetnafóðri.
Steinefni.
Kýr þarfnast ýmissa steinefna. Af flestum þeirra er gnægð í
venjulegu kúafóðri. Oft á tíðum eru sum þeirra i lágmarki eða
skortir jafnvel. Stafar þetta gjarna af því, að steinefnaþörfin
fer eftir nyt, og að mismunandi fóðurtegundir innihalda mis-
mikið af hverju steinefni. í stórum dráttum má segja, að i
gróffóðri og t.d. fískimjöli sé mikið af kalsíum miðað við
fosfór. I kornfóðri er þessu yfirleitt öfugt farið. Það fer því eftir
samsetningu fóðurs, hve miklu af þessum efnum þarf að bæta
í. Kúm í hámarksnyt er gjarna gefið mikið kjarnfóður og því
fá þær gnægð fosfórs, en getur skort kalsíum, þar sem gróf-
fóðurneysla er takmörkuð. í lok mjaltaskeiðs og í geldstöðu
getur þetta snúist við, og getur þá þurft að sjá kúm aukalega
fyrir fosfór. Þetta getur einnig verið nauðsynlegt á öðrum
tímum, t.d. eftir þurrkasumur og í lélegum heyskaparárum.
Vítamín.
Vítamín eru fjölbreytileg efni, sem mörg hver eru nauðsynleg
í fóðrinu, þó í mjög litlum mæli sé. Örverur í maga jórturdýra
hafa m.a. það mikilvæga hlutverk að framleiða mörg vítamín,
sem eru dýrinu nauðsynleg. Einkum þarf A, D og E vítamín í
fóður mjólkurkúa. Venjulegir fóðurskammtar með góðu
gróffóðri innihalda yfirleitt nóg af þessum vitamínum. Þáttur
sólarljóss og útiveru er mikilvægur fyrir nýtingu á D-vítamíni.
Ekki hefur tekist að skýra vel þörf mjólkurkúa fyrir fitu-
leysanlegu vítamínin A og D. D-vítamín er mikilvægt bæði til
vaxtar og mjólkurmyndunar, vegna þess að það hefur áhrif á
nýtingu fosfórs og kalsíums í fóðrinu. í staðlað kúakjarnfóður
er bætt bæði A og D vítamínum. Þar sem gott gróffóður er
gefið, er viðbót af þeim þó alla jafna ónauðsynlegt. Þegar
kalsíum, magnesíum og/eða fosfór er takmarkað í fóðri, eða ef
hlutfall milli þessara efna er óhagstætt, er mikilvægt að sjá
14