Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1981, Blaðsíða 17

FÓÐUR MJÓLKURKÚA
A Imennt um gróffóður.
Yfirleitt er gerður greinarmunur á kjarnfóðri og gróffóðri.
Einstöku fóðurtegundir, svo sem kál, repja, rótarávextir og
kartöflur ættu strangt til tekið að vera í milliflokki, en verða
hér teknar með í gróffóðurkaflanum. Mikilvægustu gróffóð-
urtegundir hér á landi eru gras, grænfóður, þurrhey og vot-
hey. Þeim er öllum sameiginlegt að innihalda mikið af
trefja-kolvetnum, sem einungis örverur eru færar um að
melta. Trefjainnihaldið er yfirleitt hátt, fóðrið er mikið að
rúmmáli og meltist hægar og lakar en kjarnfóður. Á sama
tíma og þessir eiginleikar gróffóðurs bæta efnaskipti í vömb,
takmarka þeir átgetu kýrinnar.
Næringarinnihald gróffóðurs fer eftir jarðvegi, áburði og
veðurlagi á vaxtar- og uppskerutíma. Uppskerutími og verk-
unar- og geymsluaðferðir hafa sérlega mikla þýðingu.
Við ráðum lítið við jarðveg og veðurfar. Samt sem áður er
rétt að hafa í huga, að ljós, hiti og úrkomumagn hafa áhrif á
gæði gróðursins. Mikið sólskin eykur sykurinnihald og lækkar
próteinmagn. Hátt hitastig eykur trefjainnihald plantna og
minnkar því orkuinnihald þeirra og næringargildi. Til dæmis
er íslenskt hey betra en hey frá heitari löndum og hey hér-
lendis er yfirleitt betra úr uppsveitum, svo sem Mývatnssveit,
innst í Bárðardal en af láglendi. Temprað loftslag hentar því
vel til grasræktar.
Sláttutími.
Það atriði, er mest áhrif hefur á næringargildi grasa, sem
verka á í þurrhey eða vothey, er þroskastig við slátt. Ungar
plöntur eru að miklum hluta blöð og að litlum hluta stöngull.
Þær innihalda því lítinn stoðvef, sem gefur stráum styrk, en
dregur úr meltanleika grassins. Næringargildi ungra plantna
er því hátt, en um leið og grösin vaxa verða þau þurrefnisrík-
ari, tormeltari og orku- og próteinsnauðari. Grundvöllur
góðra heyja er gott og næringarríkt gras, slegið á réttum tíma
19